Oświata, służba zdrowia czy komunikacja, a także infrastruktura drogowa, to tylko niektóre zadania jakie realizuje powiat jako jednostka administracyjna. O tym jak ważnym organem jest powiat oraz jakie przemiany zaszły w polskim systemie administracyjnym, rozmawiano w piątek (25 stycznia) w Busku-Zdroju podczas spotkania Konwentu Powiatów Województwa Świętokrzyskiego, które odbyło się z okazji jubileuszu 25-lecia istnienia powiatów.
Jak podkreśla Jerzy Kolarz starosta buski, a zarazem przewodniczący Konwentu Powiatów Województwa Świętokrzyskiego, dzięki istnieniu powiatów, Polacy zyskali znacznie większe niż wcześniej możliwości decydowania i wpływania na swoje bezpośrednie otoczenie.
– W momencie kiedy zlikwidowano powiaty w 1975 roku aż do ich ponownego przywrócenia ich na mapę administracyjną kraju, wiele instytucji miało charakter ponad powiatowy. Chociażby urzędy rejonowe, które realizowały część zadań powiatowych. Obecnie po przywróceniu powiatów w 1999 r. realizują one z powodzeniem wszelkie ustawowo przypisane zadania na rzecz lokalnych społeczności – wyjaśnia.
W ocenie Adama Jarubasa posła do parlamentu europejskiego, powrót powiatów jako jednostek administracyjnych był bardzo dobrym posunięciem, ale trzeba pamiętać, że reforma samorządowa w Polsce była podzielona na etapy. To spowodowało, że powiaty powstając nie miały mocnego oparcia w systemie finansów publicznych czyli ich dofinasowanie nie było adekwatne do przyznanych kompetencji. Jak dodaje ten element finansowy nie domaga do dnia dzisiejszego, natomiast pod względem społecznym powiaty są ważnym elementem pośrednim pomiędzy województwem a gminą.
– Podobnie jest w przypadku wielu państw europejskich, jak Wielka Brytania czy też w przypadku USA, gdzie hrabstwa są ważnym elementem struktury administracyjnej. Warto przypomnieć i podkreślić, że reformy administracyjne jakie zostały przeprowadzone w Polsce na przestrzeni ostatnich 30 lat są ukazywane w Europie i na świecie jako wzorzec dla innych krajów – podkreśla Adam Jarubas.
Po raz pierwszy powiaty w Polsce wprowadzono w drugiej połowie XIV wieku. Przejęły one część funkcji sieci kasztelanii. Powiaty funkcjonowały także w okresie II Rzeczypospolitej, a później w czasach PRL aż do 1975 roku, kiedy to zlikwidowano duże województwa podzielone na powiaty, wprowadzając w ich miejsce 49 mniejszych województw. Podział województw na powiaty przywróciła reforma administracyjna z 1999 roku.