M10D 215,072 MHz Zadzwoń do studia 41 200 20 20 
Blisko trzech na czterech ankietowanych ocenia, że ma małą lub przeciętną wiedzę o ekonomii – wynika z badania zrealizowanego na zlecenie Fundacji Warszawski Instytut Bankowości i Fundacji GPW. Polakom brakuje m.in. wiedzy na temat giełdy, działalności banków i kosztów związanych z kredytami.
Według badania 59 proc. badanych Polaków było zdania, że należy więcej i regularniej oszczędzać na tzw. czarną godzinę, a połowa z nich oceniła, że oszczędności powinny być dywersyfikowane. Jeden na trzech badanych wskazał, że należy ograniczać wydatki i prowadzić skromniejszy tryb życia. Takiej odpowiedzi częściej udzielali mieszkańcy wsi – czterech na 10 badanych.
Czytaj również
Respondenci zostali zapytani również o stan swojej wiedzy ekonomicznej. Co trzeci wskazał, że jest ona mała lub bardzo mała, a 37 proc. – że jest przeciętna. „Widoczne są różnice w odpowiedziach w zależności od wieku i poziomu wykształcenia badanych – niżej swoją wiedzę oceniają najmłodsi, najstarsi i najsłabiej wykształceni” – zauważyli autorzy badania.
Blisko połowa z badanych (48 proc.) oceniła swój poziom bezpieczeństwa ekonomicznego jako przeciętny, a co piąty (22 proc.) jeszcze słabiej. Ponadto badani, oprócz wysokości zgromadzonych oszczędności (48 proc.), poziom swojego bezpieczeństwa ekonomicznego najczęściej postrzegali przez pryzmat stabilności sytuacji społeczno-politycznej w kraju (38 proc.).
Autorzy publikacji podkreślili, że w ostatnich latach zmieniają się źródła, z jakich Polacy najchętniej czerpią wiedzę ekonomiczną. Rośnie popularność blogów i portali internetowych – 62 proc. badanych zadeklarowała, że z nich pozyskuje wiedzę (55 proc. w 2022 r.). Badani wskazali też na podcasty i materiały wideo w Internecie – 27 proc. (19 proc. w 2022 r.). Zmniejszył się natomiast odsetek osób, które czerpią wiedzę z mediów tradycyjnych (34 proc. obecnie, 49 proc. w 2021 r.).
– Wyniki tegorocznego badania jasno pokazują, że Polacy coraz lepiej rozumieją, jak istotna jest wiedza ekonomiczna w budowaniu osobistego bezpieczeństwa finansowego – zarówno w wymiarze codziennym, jak i w dłuższej perspektywie. Cieszy rosnąca świadomość potrzeby oszczędzania oraz dywersyfikacji finansów, ale jednocześnie dostrzegamy wyraźne deficyty wiedzy w tak kluczowych obszarach jak cyberbezpieczeństwo, inwestowanie czy system podatkowy – podkreślił prezes Związku Banków Polskich Tadeusz Białek.
Ankieta wykazała, że cyberbezpieczeństwo to obszar, w którym 46 proc. badanych dostrzega największe niedobory swojej wiedzy. Na kolejnych miejscach znalazły się inwestowanie – 32 proc. oraz system podatkowy – 28 proc. Badanie wykazało też, że Polacy odnajdują się w świecie płatności bezgotówkowych – tylko co dwudziesty badany wskazał, że brakuje mu wiedzy w tym obszarze.
Co czwarty uczestnik badania (41 proc.) zadeklarował, że chciałby pogłębić swoją wiedzę z zakresu cyberbezpieczeństwa (to o 3 p.p. więcej niż w ubiegłorocznej edycji badania), a 24 proc. – z zakresu systemu podatkowego. Co piąty badany chciałby pogłębić swoją wiedzę na temat inwestowania. „Popularność płatności bezgotówkowych i coraz powszechniejsza umiejętność korzystania z nich sprawia, że w tym przypadku potrzebę zwiększenia wiedzy odczuwa jedynie 2 na 100 Polaków” – zauważyli autorzy.
Zdaniem 38 proc. badanych poprawa poziomu ich wiedzy ekonomicznej przyniesie efekty w oszczędzaniu. 35 proc. uważało z kolei, że przełoży się to na lepsze gospodarowanie budżetem domowym, a co trzeci badany, że da większe poczucie bezpieczeństwa finansowego.
Ankietowanych zapytano też o ich wiedzę nt. giełdy. 12 proc. oceniło ją jako dużą lub raczej dużą, lecz dla ponad połowy badanych zrozumienie zasad funkcjonowania Giełdy Papierów Wartościowych jest wyzwaniem – 58 proc. respondentów oceniło swoją wiedzę w tym zakresie jako bardzo i raczej małą.
Badanie wykazało, że Polakom brakuje wiedzy na temat działalności banków i kosztów związanych z kredytami. „Jedynie 16 proc. respondentów rozumie, że oprocentowanie kredytu nie jest równoznaczne z zarobkiem banku (czyli marżą), a aż ponad połowa badanych (53 proc.) sądzi, że marża kredytów zależy wyłącznie od strategii biznesowej banku” – czytamy.
Czterech na dziesięciu respondentów zadeklarowało, że wie, ile wynosi podatek od dochodów kapitałowych, tzw. podatek Belki (w wysokości 19 proc.), a co czwarty badany nie zna stawki tego podatku, mimo że dotyczy on wszystkich osób fizycznych, które oszczędzają np. na lokatach, obligacjach lub korzystają z innych instrumentów finansowych.
Badanie zostało zrealizowane w marcu 2025 r. przez Centrum Badań Marketingowych INDICATOR na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie badawczej (1000 osób) metodą CATI (wspomaganych komputerowo wywiadów telefonicznych).
