M10D 215,072 MHz Zadzwoń do studia 41 200 20 20 
Czy Szpitale Oddziały Ratunkowe to miejsce na trzeźwienie? 15 lat temu w Kielcach zamknięto Izbę Wytrzeźwień. Teraz Radni z Klubu Perspektywy chcą jej przywrócenia. Czy miasto powinno znaleźć pieniądze na ten cel, by ulżyć personelowi medycznemu i pacjentom? O tym rozmawialiśmy w środę (4 czerwca) audycji Interwencja.
Na kieleckich SOR-ach regularnie pojawiają się osoby nietrzeźwe, agresywne, dezorganizujące pracę i zagrażające innym pacjentom. Awanturują się, zajmują łóżka i personel, który powinien ratować życie, a nie pilnować tych, którzy wypili za dużo.
Tylko w 2024 roku na kieleckie SOR-y trafiło ponad 2300 nietrzeźwych osób. 1100 do Szpitala Kieleckiego, 1200 do Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego. Liczba osób upojonych alkoholem trafiających do placówek medycznych stale rośnie, a wraz z nią rośnie frustracja personelu i zagrożenie dla pacjentów. Pracownicy SOR-u opublikowali ostatnio film, w którym pokazali, jak wygląda praca z pijanymi trafiającymi do szpitala. Film wywołał żywe reakcje i dyskusję na ten temat.
Dlaczego tak się dzieje? 15 lat temu zlikwidowano w Kielcach Izbę Wytrzeźwień. Decyzję podjęto ze względów finansowych — ówczesne koszty jej funkcjonowania sięgały ponad 1,5 mln zł rocznie. Ratusz uznał, że obowiązki te przejmie Punkt Pomocy Doraźnej przy ul. Żniwnej, prowadzony przez Ośrodek Interwencyjno-Terapeutyczny. Tyle tylko, że z tej pomocy można skorzystać wyłącznie za zgodą osoby nietrzeźwej. A osoby w stanie głębokiego upojenia alkoholowego niekoniecznie skłonne są do współpracy. Efekt? Większość nietrzeźwych „leczona” jest na SOR-ze. Trzeźwieją godzinami i zajmując miejsca pacjentom wymagającym pilnej pomocy.
Doktor Renata Nartowska, ordynatorka SOR w szpitalu kieleckim powiedziała, że problem z pacjentami pod wpływem alkoholu i substancji odurzających jest nie tylko czasie weekendu, ale na co dzień.
– Niestety, tych pacjentów jest większość w porównaniu z tymi, którzy są bez jakichś substancji odurzających. Dzisiaj (04.06) na kielecki SOR przyjęto 12 osób, z czego 7 – czyli ponad połowa – była pod wpływem alkoholu i od środków odurzających – poinformowała. Często to pacjenci, którzy mając 5-6 promili wchodzą na oddział na własnych nogach. Nie potrzebują żadnej pomocy medycznej, nie są w stanie powiadomić rodziny, żeby ich odebrała. My ich musimy trzymać, bo jest regulamin, który wykazuje poziom, który musimy obniżyć. Oni po prostu leżą i się śmieją z nas – dodała z goryczą Renata Nartowska. To są milionowe koszty, które ponosimy jako podatnicy NFZ.
Marcin Kasiński, ratownik medyczny, koordynator SOR-u, również z kieleckiego szpitala dodał, że często pacjenci pod wpływem alkoholu są agresywni i dezorganizują pracę SOR-u.
– Wymagają szczególnej uwagi, angażują personel nie dając zająć się tymi, którzy naprawdę potrzebują pomocy, albo są w stanie zagrożenia życia. W przypadku pacjentów agresywnych musi być stosowany przymus bezpośredni, albo farmaceutyczny, żeby zachować spokój na oddziale i móc pomagać innym pacjentom.
Dr Tomasz Gołębiowski ze Świętokrzyskiego Centrum Ratownictwa Medycznego i Transportu Sanitarnego w Kielcach powiedział, że pacjentów pijanych i odurzonych jest coraz więcej.
– Inna sytuacja jest na SOR zupełnie inna w karetce pogotowia. Sytuacja jest o tyle trudna, że przestrzeń w ambulansie jest ograniczona i nie można korzystać z dodatkowego personelu. Zwykle są to zespoły dwuosobowe, które z takim agresorem muszą sobie radzić. W dramatycznych sytuacjach korzystamy z pomocy policji, która pomaga nam opanować agresywnych, pijanych pacjentów – dodał.
Grzegorz Majka, zastępca dyrektora Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach powiedział: problemem nie jest udzielenie pomocy osobie nietrzeźwej, bo jeśli pacjenci wymagają zabezpieczenia czy interwencji medycznych, to je otrzymują.
– Chodzi o czas kiedy oni już nie muszą przebywać na Szpitalnym Oddziale Ratunkowym. Zostali zaopatrzeni, następuje proces trzeźwienia i wtedy nie ma co z nim zrobić. Bo albo odbierze ich rodzina, albo inna osoba trzeźwa przejmuje ich pod opiekę, a jeśli nie, to taki człowiek zostaje w szpitalu stwarzając problemy i pochłaniając pracę zespołu – powiedział dyrektor Majka. Gdyby istniała izba wytrzeźwień, pacjent po diagnozie mógłby trafić do takiego miejsca, gdzie pod opieką opiekunów i pod opieką medyczną, trzeźwiałby. A tak – ten pacjent obciąża Szpitalny Oddział Ratunkowy, bo trzeźwieje wiele godzin. Tym bardziej, że duża część z tych ludzi to osoby, które notorycznie się powtarzają. Więc ten poziom alkoholu we krwi jest duży i proces trzeźwienia trwa długo.
Agnieszka Nawrot, przedstawicielka zarządu grupy medycznej Artmedic poinformowała, że Szpitalny Oddział Ratunkowy jest wyjątkowym miejscem pracy. Tam jest nieustanna presja, walka o życie, a dodatkowo strach o siebie.
– Dodatkowym stresem jest to, że wychodząc z domu nie wiadomo na jaką osobę się trafi. Czy to będzie interwencja medyczna, czy też walka z agresywnymi pacjentami. Niestety, w ostatnim czasie mamy wiele przykładów – tragicznych w skutkach – pokazujących, że pracownicy służby zdrowia są poturbowani lub nawet tracą życie. Dodała, że personel medyczny, który zdecyduje się na pracę na SOR-rze, przychodzi tam z misją. Dla nich najważniejsze jest leczenie pacjenta. Oni nie odmówią przyjęcia pacjenta tylko dlatego, że jest pijany, bo jednak może potrzebować pomocy. Ale ratownicy nie są dobrze chronieni przez prawo, mimo tego, że w czasie wykonywania swojej są pracy funkcjonariuszami publicznymi.
Dyskusję na temat reaktywacji Izby Wytrzeźwień w Kielcach, składając interpelację, rozpoczęli radni z Klubu Radnych Perspektywy. Anna Mazur-Kałuża, wiceprzewodnicząca rady Miasta Kielce i jednocześnie rzecznik Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego powiedziała, że radni postanowili wywołać dyskusję na ten temat. Bo to nie tylko problem pracowników SOR-ów, którzy mierzą się z agresją, ale i pacjentów. Po atakach na pracowników szpitala radni postanowili działać, zanim wydarzy się tragedia.
Krzysztof Gąsior, dyrektor Świętokrzyskiego Centrum Profilaktyki i Edukacji powiedział, że służba zdrowia jest kompletnie nieprzygotowana na takich pacjentów.
– Sprawa dotyczy nie tylko ludzi uzależnionych od alkoholu, ale również będących pod wpływem dopalaczy i narkotyków. Przywrócenie izby nie rozwiązałoby w tym momencie problemu – dodał. Jeżeli ktoś się awanturuje, jest groźny i niebezpieczny, powinna się nim zająć policja. Jeżeli jest jakieś wskazanie medyczne dotyczące zagrożenia życia, to bez względu na to czy jest pijany, czy pod wpływem środków psychoaktywnych, musi być zdiagnozowany. Ale sprawa wymaga rozwiązań systemowych, izba wytrzeźwień z dawnych czasów teraz się nie sprawdzi.
Krzysztof Gąsior dodał, że SOR-y w Polsce nie mają odpowiednich pomieszczeń dla takich pacjentów. Powinny być odrębne sale z osobnym wejściem, żeby odizolować ich od potrzebujących rzeczywistej pomocy. Powinna być też odpowiednio przygotowana ochrona, która sobie z nimi poradzi. Pomimo, że są agresywni, my nie możemy być niehumanitarni i ignorować ich zdrowia – dodał. Jego zdaniem powinien powstać szeroki zespół, który się tym zajmie i poszuka rozwiązań systemowych.
Radna Katarzyna Czech-Dominguez, która jest członkinią Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych powiedziała, że teraz mamy do czynienia z tak zwanymi uzależnieniami krzyżowymi. W tym momencie substancji psychoaktywnych na rynku jest ogromna ilość. To przede wszystkim narkotyki i dopalacze, które w połączeniu z alkoholem wywołują nieoczekiwane skutki. Potrzeba działań systemowych przeciwdziałania uzależnieniom, edukacji i możliwości dotarcia do osób wymagających wsparcia. Izba Wytrzeźwień to ostatni element łańcucha, ale istnienie jej w formie z lat 80. nie ma obecnie sensu.
Radny Maciej Bursztein zaapelował o to, żeby stworzyć przestrzeń do rozmowy, na ten temat, bo problem jest znacznie większy niż wtedy, gdy izba w Kielcach funkcjonowała. Jego zdaniem jednak nie można wrócić do modelu z 2010 roku, ale stworzyć w mieście rozwiązanie zarówno dla osób nietrzeźwych, jak również będących pod wpływem substancji psychotropowych, które powodują jeszcze większe problemy, niż pijani. Poza tym problem nie kończy się w Kielcach, jest międzygminny.
– My jako radni zgodziliśmy się na podniesienie podatków w Kielcach, także po to, żeby zapewnić dobrostan wszystkim mieszkańcom, również pracownikom medycznym. I oczekujemy od Pani Prezydent, że ta przestrzeń powstanie. Nasza interpelacja wywołała dyskusję i taki był jej cel – dodał.
Radna Katarzyna Zapała stwierdziła, że u osoby, która spożywała alkohol jest on wyczuwalny. Substancje psychoaktywne, których jest coraz więcej – narkotyki i dopalacze, które są miksami – nie są wyczuwalne. Tutaj konieczna jest biochemiczna analiza krwi, a do tego potrzeby jest specjalistyczny sprzęt. Jeżeli ktoś się przewróci i czuć od niego alkohol, wtedy interweniuje policja. Jeżeli jest zagrożenie życia, to taka osoba musi zostać zawieziona na przebadanie do specjalistycznego ośrodka. Ale, kiedy ktoś został już przebadany i jego życiu nie zagraża bezpieczeństwo, miejscem na trzeźwienie nie jest szpital.
Radny Dariusz Gacek powiedział, że wiele czasu spędził na SOR-ach i w Izbie Wytrzeźwień jako dziennikarz. Przez ratowników pijani przywożeni do szpitala nazywani są VIP-ami. Osoby potrzebujące, starsze, dzieci na swoją kolej muszą czekać w kolejce, natomiast przywożony karetką „pijany VIP” badania ma robione natychmiast.
– A jak się zachowują te osoby pijane? – pytał retorycznie. Są agresywni, biją pracowników medycznych, rzucają się na nich i zanieczyszczają odział wszelkimi wydzielinami. Te osoby trzeba po prostu oddzielić – dodał. Pijanych, którzy nie mają żadnych obrażeń tylko raczyli się upić, trzeba odseparować od SOR-ów i przewozić ich w inne miejsca.
Radna Anna Jaworska Dąbrowska stwierdziła, że jest to problem systemowy i miasto nie do końca jest w stanie go rozwiązać.
– Natomiast zgadzam się z radnymi klubu Perspektywy, że miasto ma pewne instrumenty, które powinno podejmować, żeby ten problem przynajmniej próbować minimalizować. A miasto wojewódzkie skupia ten problem ze zwielokrotnioną siłą. Do szpitali na terenie Kielc trafiają przecież pacjenci nie tylko z naszego miasta, ale również z gmin ościennych. Wydaje mi się, że to jest okazja, żeby zasygnalizować Pani Prezydent potrzebę rozmowy na temat finansowania tego typu rozwiązań z partnerami, jakimi powinny być jednostki samorządu terytorialnego ościenne w stosunku do naszego miasta. Na pewno warto rozmawiać z powiatem kieleckim, z gminami, które z nami sąsiadują, szukać takich rozwiązań, które usprawnią i ułatwią funkcjonowanie na SOR-ach. Dzisiejsze spotkanie na antenie to wstęp do rozmów, do stworzenia zespołu i do dyskusji.
Tomasz Porębski, zastępca prezydenta Kielc, powiedział, że należy wypracować rozwiązania systemowe, natomiast nie jest to rozmowa na poziomie lokalnym, ale ogólnopolskim.
– Tutaj my nie możemy pewnych czynności samodzielnie podejmować. Ani Rada Miasta, ani Prezydent Miasta, zmiana regulaminu funkcjonowania Ośrodka Interwencyjno-Terapeutycznego, także nie uzdrowi sytuacji.
– My musimy go zmienić tak, żeby był w zgodzie z ustawą o wychowaniu w trzeźwości, czyli de facto musielibyśmy wrócić do Izby Wytrzeźwień – powiedział Tomasz Porębski. Są jednak dwa kluczowe elementy – najważniejszy to finanse. W 2010 roku izba kosztowała ponad 1,5 mln złotych. Dzisiaj możemy szacować, że to byłoby kilka milionów. Natomiast pozostaje jeszcze kwestia organizacyjna. W takiej Izbie Wytrzeźwień musi pracować wyspecjalizowany personel medyczny – ratownicy, pielęgniarki i lekarze. To ogromne wyzwanie, z którym już teraz mierzy się służba zdrowia. A z nim musiałby się zmierzyć samorząd, przy czym – przypomniał wicerezydent – miasto Kielce nie zarządza żadną placówką medyczną i na pewno byłoby to bardzo problematyczne.
Radny Marcin Chłodnicki stwierdził, że miasto nie ma pełnych kompetencji, żeby ten problem rozwiązywać. Policja i szpitale nie podlegają miastu, w związku z czym nie da się kompleksowo na tym poziomie tego problemu załatwić – argumentował. Przywrócenie izb sprzed 20 lat jest rozwiązaniem archaicznym, odstającym od dzisiejszych czasów. Trzeba jednak wprowadzić rozwiązania uniwersalne z szacunkiem dla wartości ludzkiego zdrowia i życia niezależnie czy ktoś jest pijany czy trzeźwy.
Magdalena Oleksiak, specjalista psychoterapii uzależnień ze Świętokrzyskiego Centrum Psychiatrii w Morawicy, stwierdziła, że jako społeczeństwo pijemy coraz więcej. Statystyczny dorosły Polak wypija obecnie 11,7 litra czystego alkoholu w ciągu roku.
– Przerażające jest to, jak łatwy dostęp do alkoholu mają najmłodsi obywatele naszego kraju. Według zaleceń WHO jeden sklep powinien przypadać na około 1000 osób, a w Polsce na jeden ten punkt sprzedaży alkoholu to jest około 200-250 osób, więc tak naprawdę dostęp do alkoholu jest praktycznie nieograniczony. Mamy mnóstwo reklam: w telewizji, w radiu, na billboardach, które świat z alkoholem przedstawiają jako raj. Zdaniem Magdaleny Oleksiak także cena alkoholu w naszym kraju jest zbyt niska.
