Dłubacka świetokrzysko

Dłubacka świetokrzysko

„Dłubacka świetokrzysko” (w gwarze świętokrzyskiej: „Rzeźbienie świętokrzyskie”), to nazwa projektu, który otrzymał dofinansowanie z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, i jest realizowany przez Teatr Lalki i Aktora „Kubuś” w Kielcach im. Stefana Karskiego w okresie czerwiec – październik 2025.

W ramach ww. zadania kielecki teatr lalkowy stworzył wyjątkową w skali miasta i regionu ofertę kulturalną, obejmującą produkcję spektaklu „Spowiedź w drewnie”, jego 6-krotną prezentację oraz organizację nawiązujących do tego przedstawienia kilku wydarzeń towarzyszących.

Głównym celem „Dłubacki świetokrzyskiej” jest podniesienie u odbiorców świadomości tożsamości regionalnej oraz jej utrwalanie. Specyficzne brzmienie i słownictwo, które wciąż jeszcze możemy usłyszeć w mowie najstarszych mieszkańców świętokrzyskich miejscowości, stanowią immanentną część regionalnej kultury, tak jak zapaski, przyśpiewki czy obyczaje. Dlatego warto i należy podejmować różne działania, także za pośrednictwem teatru, aby ocalić gwarę świętokrzyską od zapomnienia, bo jest ona częścią kultury i tożsamości regionalnej.

27 czerwca 2025 o godz. 18.00 (Biała Noc – Święto Kielc) w Teatrze Lalki i Aktora „Kubuś” w Kielcach im. Stefana Karskiego odbędzie się światowa prapremiera kieleckiej wersji sztuki „Spowiedź w drewnie” Jana Wilkowskiego, przekład na gwarę świętokrzyską – Stanisław Cygan, reżyseria – Ryszard Doliński, scenografia – Mikołaj Malesza, asystentka reżysera – Jolanta Kęćko. Przedstawienie dla widzów od lat 14.

„Spowiedź w drewnie”, którą Jan Wilkowski napisał w 1969 roku, jest utworem wybitnym, wielokrotnie w polskich teatrach wystawianym. Dramat, inspirowany gawędami Jędrzeja Wowry, beskidzkiego rzeźbiarza ludowego odkrytego w międzywojniu przez Emila Zegadłowicza, to przejmujące studium twórczego niespełnienia. Głównym bohaterem sztuki jest stary świątkarz Jaśko, któremu brakuje sił na dokończenie swego ostatniego dzieła: figurki Chrystusa do przydrożnej kapliczki. Ten „niedostrugany” Frasobliwy staje się jego spowiednikiem i obrońcą przed gniewem innych świątków, niezadowolonych ze swych drewnianych wcieleń, i zarzucających swemu twórcy brak talentu. „Spowiedź w drewnie” to opowieść o relacji między artystą i jego dziełem, zawierająca także refleksję nad losem lalkarza (największym, artystycznym marzeniem Jaśka było uchwycenie tego, co stanowi istotę teatru lalkowego – ruchu w statycznej rzeźbie).

W 2025 roku zaplanowano sześć bezpłatnych pokazów tego spektaklu (trzy w czerwcu i trzy we wrześniu). Od 2026 roku „Spowiedź w drewnie” wejdzie już na stałe, odpłatnie, do repertuaru Sceny dla Młodzieży i Dorosłych kieleckiego teatru lalkowego.

Wydarzenia towarzyszące premierze:

• warsztaty z gwary świętokrzyskiej dla aktorów, ze Stanisławem Cyganem – autorem przekładu dramatu na gwarę świętokrzyską, pracownikiem naukowo-dydaktycznym UJK w Kielcach
• wystawa plastyczna projektów scenograficznych do spektaklu „Spowiedź w drewnie” cenionego scenografa i malarza Mikołaja Maleszy (otwarcie 27 czerwca 2025 o godz. 17.00 w teatrze „Kubuś”)
• warsztaty rzeźbiarskie, które poprowadzi Andrzej Kozłowski – związany z regionem świętokrzyskim wybitny przedstawiciel współczesnej sztuki ludowej; nie tylko rzeźbiarz, ale także nauczyciel i popularyzator sztuki ludowej w kraju i za granicą (27 czerwca 2025 w godz. 17.00 – 20.00 przed budynkiem teatru „Kubuś”)
• warsztaty z białego śpiewu, poprowadzone przez zespół „Po Wsi Głosy” – grupę pasjonatek tego specyficznego rodzaju śpiewu, zwanego także śpiewokrzykiem – technika wokalna typowa dla muzyki ludowej (29 czerwca 2025 ok. godz. 19.00, po spektaklu „Spowiedź w drewnie”, w teatrze „Kubuś”)
• spotkanie z aktorami dla widzów spektaklu, który odbędzie się we wrześniu 2025

„Spowiedź w drewnie”
tekst – Jan Wilkowski
przekład na gwarę świętokrzyską – Stanisław Cygan
reżyseria – Ryszard Doliński
scenografia – Mikołaj Malesza
asystentka reżysera – Jolanta Kęćko

obsada:
Świątkarz – Zdzisław Reczyński
Frasobliwy – Andrzej Kuba Sielski
Święte, Święci – Jolanta Kęćko, Małgorzata Sielska

Przedstawienie dla widzów od lat 14.

Spektakle w 2025 roku, w ramach projektu „Dłubacka świetokrzysko”:

27 czerwca (piątek) godz. 18.00 | Biała Noc – Święto Kielc – światowa prapremiera kieleckiej wersji sztuki
28 i 29 czerwca (sobota i niedziela) godz. 18.00 | Święto Kielc

19, 20, 21 września (piątek, sobota, niedziela) godz. 18.00

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

ORGANIZATOR: Teatr Lalki i Aktora „Kubuś” w Kielcach im. Stefana Karskiego

PARTNERZY: Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wzgórze Zamkowe, Związek Polskich Artystów Fotografików Okręg Świętokrzyski

PATRONAT HONOROWY: Prezydent Miasta Kielce, Rada Języka Polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN

PATRONAT MEDIALNY: TVP Kultura, TVP3 Kielce, Telewizja Świętokrzyska, e-teatr.pl, Echo Dnia, Radio Kielce, Radio eM Kielce, Radio Fama