Tokarnia świętuje pierwszy dzień lata — 22.05.2025 Tokarnia. Park Etnograficzny. Sobótka i sianokosy / Fot. Jarosław Kubalski – Radio Kielce

Koszenie trawy oraz klepanie kosy, wyplatanie wianków, potańcówka, a także stragany pełne swojskiego jadła. W Parku Etnograficznym w Tokarni trwa tradycyjna Sobótka oraz Sianokosy. Wydarzenie jest okazją do zobaczenia z bliska tradycyjnych obrzędów oraz zabawy na świeżym powietrzu.

Czytaj również

33. Plebiscyt Publiczności „O Dziką Różę” rozstrzygnięty

2025-06-22

Każdy kielczanin może ocenić prezydenta

2025-06-22

Barbara Misztal z Koła Gospodyń Wiejskich „Kowalanki” wyjaśnia, że koszenie było wymagającym zajęciem, którym w dawnych czasach na wsi zajmowali się głównie mężczyźni. Zarówno używanie tradycyjnej kosy, jak i układanie siana wymagały siły i umiejętności. Jednym z elementów dzisiejszego wydarzenia było także zaprezentowanie obrzędu wyzwolenia kosiarza.

– Jest to symboliczne przyjęcie młodego kosiarza w grono doświadczonych, starszych kosiarzy. Taka osoba musi wykazać się umiejętnościami koszenia i poczuciem humoru. Następnie zaprasza na poczęstunek – wyjaśnia.

– Przy koszeniu trzeba mieć wyczucie i spryt. Nie każdy się do tego nadaje. Dlatego to mężczyźni wykonywali to zajęcie. Trzeba mieć przede wszystkim siłę i wytrzymałość. Kosi się zazwyczaj w słońcu. Po koszeniu był tradycyjny chłopski poczęstunek. W pole brało się kaszę ze skwarkami, kawę zbożową z mlekiem na zimno, chleb, twaróg, masło, jajka czy ogórki. Czyli to co łatwo się nie psuło i było ogólnodostępne – dodaje gospodyni.

Tokarnia świętuje pierwszy dzień lata - Radio Kielce — 22.05.2025 Tokarnia. Park Etnograficzny. Sobótka i sianokosy / Fot. Jarosław Kubalski – Radio Kielce

Jednym z głównych punktów wydarzenia są warsztaty z plecenia wianków. Katarzyna Suliga z KGW „Bebelno” wyjaśnia, że w dawnych czasach w najdłuższy dzień w roku, 21 czerwca, na wsiach organizowano zabawy, podczas których młode dziewczyn przygotowywały wianki z kwiatów czy ziół.

– Upleciony wianek był puszczany na wodę. Ten, który jako pierwszy wypłynął najszybciej był znakiem, że jego autorka ma największe szanse na wyjście za mąż w danym roku.

– Wykonanie wianka przy odpowiedniej technice nie jest skomplikowane. Zajmuje około 15-20 minut. Obecnie wianki są przygotowywane z pewnym ułatwieniem, czyli przy użyciu sztywnej żyłki. To sprawia, że kwiaty i zioła nie rozpadają się. Dawniej kobiety używały tradycyjnych metod. Przykładowo zbierając takie rośliny, które miały elastyczne łodygi, a zarazem na tyle twarde, że wianki jak najdłużej zachowywały swój wygląd – podkreśla.

Z bliska można zobaczyć także jak dawniej klepano kosę. Michał Fitał z Muzeum Wsi Kieleckiej wyjaśnia, że do przygotowania ostrza do pracy wystarczy młotek oraz „babka”, czyli przenośny pieniek.

– Młotkiem z dobrej stali uderzamy w krawędź kosy, aby delikatnie rozgrzać ją. Następnie, gdy ostrze jest już cienkie, osadzamy je na kosisku. Kosę ostrzymy mokrą osełką i możemy przystąpić do pracy – tłumaczy.

Czy klepanie kosy jest trudne? Michał Fitał wskazuje, że kluczowa w opanowaniu tej umiejętności jest praktyka.

– Wystarczy jedną kosę zepsuć, drugą pofalować, a przy trzeciej już będziemy mieli doświadczenie i wszystko powinno się nam udawać. Myślę, że powrót do używania kosy jest jak najbardziej możliwy. Tym bardziej, że nie są one tak hałaśliwe jak np. kosiarki – zwraca uwagę.

Małgorzata Krzywda, kierownik Parku Etnograficznego w Tokarni wskazuje, że tego typu wydarzenia są żywą lekcją dawnych wiejskich tradycji.

– Kultura jest jedną z podstaw naszej tożsamości. Dlatego naszą rolą jest jej podtrzymywanie – stwierdza.

Wydarzenie w skansenie w Tokarni potrwa w niedzielę (22 czerwca) do godz. 21.00.