piątek, 22 sierpnia 2025
101,4 MHz | 90,4 Kielce | 100,00 MHz Włoszczowa  dab logo M10D 215,072 MHz                    Zadzwoń do studia 41 200 20 20          
Brak wyników
Pokaż wszystko
Radio Kielce
  • REGION
    • ŚWIĘTOKRZYSKIE
    • KIELCE
    • BUSKO-ZDRÓJ
    • JĘDRZEJÓW
    • KAZIMIERZA WIELKA
    • KOŃSKIE
    • OPATÓW
    • OSTROWIEC ŚWIĘTOKRZYSKI
    • PIŃCZÓW
    • SANDOMIERZ
    • SKARŻYSKO-KAMIENNA
    • STARACHOWICE
    • STASZÓW
    • WŁOSZCZOWA
  • KRAJ / ŚWIAT
  • SPORT
    • WIADOMOŚCI SPORTOWE
    • KORONA KIELCE
    • INDUSTRIA KIELCE
  • KULTURA
    • AKTUALNOŚCI
    • INFORMATOR KULTURALNY
    • RECENZJE
  • CO NA DROGACH
  • ZDROWIE
  • MULTIMEDIA
    • ZDJĘCIA
    • GALERIA KUBALSKI & TASZŁOW
    • WIDEO
    • PODCASTY
  • POGODA
  • PORTALE RADIA KIELCE
    • CENTRUM EDUKACJI MEDIALNEJ
    • FOLK RADIO
    • PODCASTY
    • PROJEKT PRACA
    • WIELKA LITERATURA W CYFROWYM ŚWIECIE
    • ZOOM NA WIEŚ
  • O NAS
    • RAMÓWKA
    • AUDYCJE RADIA KIELCE
    • KONTAKT
    • DZIENNIKARZE
    • DZIAŁ PROMOCJI I MARKETINGU
    • STUDIO GRAM
    • HISTORIA POLSKIEGO RADIA KIELCE
    • WARUNKI KORZYSTANIA
    • REGULAMIN KONKURSÓW ANTENOWYCH
    • ZASADY KAMPANII SPOŁECZNYCH
    • POLITYKA PRYWATNOŚCI
    • STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
    • ABONAMENT RTV
    • PROCEDURA ZGŁOSZEŃ WEWNĘTRZNYCH
    • BIP
Radio Kielce
  • REGION
    • ŚWIĘTOKRZYSKIE
    • KIELCE
    • BUSKO-ZDRÓJ
    • JĘDRZEJÓW
    • KAZIMIERZA WIELKA
    • KOŃSKIE
    • OPATÓW
    • OSTROWIEC ŚWIĘTOKRZYSKI
    • PIŃCZÓW
    • SANDOMIERZ
    • SKARŻYSKO-KAMIENNA
    • STARACHOWICE
    • STASZÓW
    • WŁOSZCZOWA
  • KRAJ / ŚWIAT
  • SPORT
    • WIADOMOŚCI SPORTOWE
    • KORONA KIELCE
    • INDUSTRIA KIELCE
  • KULTURA
    • AKTUALNOŚCI
    • INFORMATOR KULTURALNY
    • RECENZJE
  • CO NA DROGACH
  • ZDROWIE
  • MULTIMEDIA
    • ZDJĘCIA
    • GALERIA KUBALSKI & TASZŁOW
    • WIDEO
    • PODCASTY
  • POGODA
  • PORTALE RADIA KIELCE
    • CENTRUM EDUKACJI MEDIALNEJ
    • FOLK RADIO
    • PODCASTY
    • PROJEKT PRACA
    • WIELKA LITERATURA W CYFROWYM ŚWIECIE
    • ZOOM NA WIEŚ
  • O NAS
    • RAMÓWKA
    • AUDYCJE RADIA KIELCE
    • KONTAKT
    • DZIENNIKARZE
    • DZIAŁ PROMOCJI I MARKETINGU
    • STUDIO GRAM
    • HISTORIA POLSKIEGO RADIA KIELCE
    • WARUNKI KORZYSTANIA
    • REGULAMIN KONKURSÓW ANTENOWYCH
    • ZASADY KAMPANII SPOŁECZNYCH
    • POLITYKA PRYWATNOŚCI
    • STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
    • ABONAMENT RTV
    • PROCEDURA ZGŁOSZEŃ WEWNĘTRZNYCH
    • BIP
Brak wyników
Pokaż wszystko
Radio Kielce

Odkrywamy Eldorado turystyki nieoczywistej

Dionizy Krawczyński
2025-08-22 13:00
A A
Udostępnij na FacebookUdostępnij na TwitterEmail
Lasy zgórskie, grodzisko. Na zdjęciu Dariusz Kalina./ Fot. Dionizy Krawczyński - Radio Kielce
Lasy zgórskie, grodzisko. Na zdjęciu Dariusz Kalina./ Fot. Dionizy Krawczyński – Radio Kielce

Sucha fosa, wały obronne nieznanego grodziska i dobiegający do nas ryk motorów. Tuż obok Kielc znajduje się las pełen ciekawych miejsc. To Eldorado dla turystyki historycznej, której wielbiciele odwiedzają mniej znane miejsca.

Telefon od kuzyna sprawił, że przed oczami pojawiła mi się mapa okolic Kielc. W słuchawce padło pytanie: zatrzymamy się w Kielcach z dwójką dzieci, co nam polecisz do zwiedzenia? Już miałem zacząć podawać znane wszystkim nazwy zamków i jaskiń, gdy kuzyn sprecyzował: nas nie interesują miejsca pełne ludzi, ale bardziej spacer czy wycieczka rowerowa i chcemy zobaczyć coś mniej znanego! Obiecałem, że w ciągu kilku dni odezwę się. Utkwiłem wzrok w mapie.

Rowerowy szał

Sam nie jeżdżę rowerem, więc posiłkowałem się profesjonalnymi stronami internetowymi zajmującymi się taką tematyką. Już na pierwszy rzut oka zorientowałem się, że wokół Kielc jest wiele tras rowerowych. Można wybrać szlak Tetrapoda czy Żeromskiego, trasę trudną czy łatwą, dłuższą czy dalszą. Jak to mówią od przybytku głowa boli.

Okazało się też, że lato 2025 roku to czas prawdziwego rowerowego szału. Wszyscy zgodnie twierdzą, że bardzo wielu rowerzystów wyruszyło na szlaki wokół miasta.

Odkrywamy Eldorado turystyki nieoczywistej - Radio Kielce
Lokalizacja na mapa WIG z 1938 r., za; Archiwum Map WIG. / Źródło: Dariusz Kalina

Ciekawostki nieoczywiste

Sukces? Zapewne tak, ale… W mediach społecznościowych znalazłem kilka uwag: oferta skierowana jest do samych kielczan, turysta nieposiadający roweru oczywiście wypożyczy go na miejscu, ale dużą część czasu spędzi na drodze przez miasto czy wreszcie: turysta rowerowy poszukuje pod drodze atrakcji nieoczywistych i miejsc, do których nie każdy może trafić!
Mądrzejszy o takie wskazówki popatrzyłem na mapę pod innym kątem. Tuż obok Kielc znalazłem wielką zieloną plamę lasów zgórskich leżących w dużej części w gminie Nowiny. Szlak rowerowy wiedzie tylko główną drogą przez miejscowość Szewce, ale jego uzupełnieniem są szlaki piesze.
Co tu można zobaczyć? Zaczynam poszukiwania, w których pomocne są materiały zamieszczone w opisie ścieżki edukacyjnej „Nowińskie ścieżki turystyczne”, przy której zlokalizowanych jest 9 przystanków opisujących wydarzenia historyczne.
Jest tu historia wydarzeń z 1914 roku i działań oddziałów strzeleckich, Józefa Piłsudskiego i ich uzupełnienie o historię Marszu Szlakiem Pierwszej Kompanii Kadrowej. Można odwiedzić najwyższe wzniesienie, czyli wzgórze Patrol, na którym przed laty stała drewniana wieża obserwacyjna. Na leśnym szlaku można odwiedzić miejsce upamiętniające bitwę oddziałów AK z Niemcami we wrześniu 19144 roku. Wreszcie na uboczu można znaleźć pozostałości partyzanckiego schronu ziemnego. Jak by tego było mało w lesie znajdują się „doły śmierci”, gdzie komunistyczni oprawcy po 1945 roku mordowali polskich patriotów.
Wreszcie znajduje informację o grodzisku znajdującym się na wzniesieniu Trupień!

Odkrywamy Eldorado turystyki nieoczywistej - Radio Kielce
Zgórsko, dwór. / Źródło: Dariusz Kalina

Wyprawa z dreszczykiem

Informacja o starym grodzisku rozpala moją wyobraźnię. W zakamarkach pamięci odgrzebuję informacje o dawnym odkryciu, ale potrzebuję źródła wiedzy! O pomoc proszę Darka Kalinę, przewodnika turystycznego, regionalistę, a jednocześnie odkrywcę wspomnianego grodziska.
-Samochód zostawimy obok dawnego dworu w Zgórsku, a resztę drogi pokonamy pieszo – instruuje mnie przewodnik, kiedy dojechaliśmy na miejsce.
– Po 1945 roku zespół dworski został zajęty przez nową władzę i istniała tu nawet polityczna szkółka. To wszystko sprawiało, że w najbliższe lasy ludzie się nie zapuszczali, bo po co się narażać. Komuniści to wykorzystali i przywozili tu z więzienia kieleckiego swoich politycznych wrogów, którzy byli tu mordowani – mówi Kalina, idąc szybkim krokiem pod górę.
W dniu naszej wyprawy zbiera się na burzę. Tempo marszu jest szybkie, ale mam nadzieję, że w lesie zwolnimy. Nie, w lesie przewodnik nie zwolnił, a mnie dodatkowo zaczynają atakować komary.
-Panie Darku, zatrzymajmy się i niech mi pan powie co zwykły turysta może tu zobaczyć?

Odkrywamy Eldorado turystyki nieoczywistej - Radio Kielce
Lasy zgórskie, grodzisko. / Fot. Dionizy Krawczyński – Radio Kielce

Ryk motorów

Początek odpowiedzi zagłuszył ryk motorów dochodzący z lasu. Dopiero po chwili usłyszałem głos przewodnika:
-Wieś Zgórsko po raz pierwszy na pisanych kartach historii pojawiła się w 1439 roku, ale znany nam jest dokument Władysława Łokietka z 22 września 1307 dotyczący przeniesienia wsi Dzierzaniny na prawo magdeburskie, jako zamek książęcy – „castrum nate catrum Chancin” co w dosłownym tłumaczeniu znaczy „w zamku pod zamkiem w Chęcinach”.
Wiele słów i dat nie ułatwiają mi zrozumienia wagi tej informacji tym bardziej że wszystkie komary z okolicy zaatakowały mój kark. Proszę o przetłumaczenie naukowej informacji na zwykły język.
-W wyniku przeprowadzonej kwerendy źródłowej stwierdzono, że tutejszy obiekt nie jest znany nauce. Jego powstanie i zapewne krótkotrwale funkcjonowanie związane było okresem walk dzielnicowych 1295-1307 r. wojsk czeskich Wacława II i jego sojusznika Jana Muskaty biskupa krakowskiego z siłami księcia Władysława Łokietka – wyjaśnia Dariusz Kalina.

Odkrywamy Eldorado turystyki nieoczywistej - Radio Kielce
Lasy zgórskie, grodzisko. / Fot. Dionizy Krawczyński – Radio Kielce

Mur, fosa i oddech historii

Zagłębiamy się w las a naszym śladem podąża chmara komarów. Początkowo szeroka ścieżka staje się coraz węższa i trudna do pokonania. Wszystko rekompensuje jednak wspaniały widok. Idziemy wąwozem, a jego ściany stają się coraz bardziej wysokie.
-Tu po prawej stronie widoczne jest stanowisko aktywnej obrony – to taka „ambona”, a droga dalej prowadzi do głębokiej suchej fosy znajdującej się od północy – mówi mój przewodnik. – W tym miejscu znajduje się też wał z ułożonych „na sucho” kamieni.
Droga zakręca i prowadzi do głównego wejścia w postaci owalnego płaskiego placu. Moją uwagę zwracają ślady kół motocykli, które są dosłownie wszędzie. Teraz rozumiem skąd ten słyszany wcześniej ryk maszyn. Uświadamiam sobie, że nielegalne wyprawy motorowe niszczą nieodkryty jeszcze do końca zabytek.
Przewodnik utrzymuje swoje tempo marszu, a mnie zaczyna brakować tchu. Usprawiedliwiam się, że słucham, obserwuje i jednocześnie robię zdjęcia, ale zdaję sobie sprawę, że powód mojej zadyszki jest całkowicie inny.
-Jesteśmy na szczycie wzniesienia sztucznie umocnionego stanowiska, otoczonego od południa, zachodu i wschodu głębokimi wąwozami, których dnem przepływają bezimienne cieki wodne. Na szczególną uwagę zwraca wzmiankowany „suchy mur” w jego północnej części o wysokości ok. 2-2, 5 metra i głęboka fosa – mówi przewodnik uświadamiając mi, że znajdujemy się w miejscu zapisanym setki lat temu na kartach historii.
Jesteśmy w miejscu, gdzie w latach 2004-2005 r. odnaleziono obiekt wstępnie przypominający gródek stożkowaty. Czy to miejsce może być magnesem dla turystów?

Odkrywamy Eldorado turystyki nieoczywistej - Radio Kielce
Założenie obronne na mapie LIDAR. / Źródło: Dariusz Kalina

Motocyklowi chuligani

Opis miejsca i proponowanej trasy przesłałem do kuzyna zaznaczając jednocześnie, że rowery może wypożyczyć w Kielcach, a dojście do niektórych miejsc jest nieoznaczone.
Jakież było moje zdziwienie, gdy kilkanaście dni później otrzymałem podziękowanie od kuzyna za propozycje wyprawy, którą udało mu się zorganizować. Wytrawny turysta rowerowy zadał mi jednak pytania: kiedy zostanie oznakowany szlak rowerowy do tych miejsc i co z rozwojem bazy turystycznej?
-Wyznaczenie szlaków rowerowych to nie nasze zadanie. My skupiliśmy się na samym grodzisku – mówi Tomasz Dróżdż, miejscowy leśniczy. – Z gospodarki leśnej wyłączyliśmy około 20 hektarów terenu. Tam mają być prowadzone badania, ale to już nie jest w naszej gestii. Dla nas dziś większym problemem są motocykliści, którzy rozjeżdżają grodzisko. Systematycznie prowadzimy tam, tak samo, jak w innych miejscach akcje, po których przez kilka dni w lesie jest cisza. Później jednak problem powraca i tak w koło Macieju – dodaje leśnik.

Odkrywamy Eldorado turystyki nieoczywistej - Radio Kielce
Lasy zgórskie, grodzisko. / Fot. Dionizy Krawczyński – Radio Kielce

Magnes na turystów

Aby zamknąć temat zapomnianego grodziska postanawiam porozmawiać z wójtem gminy Nowiny. Przedstawiam problemy turystów podążających śladem historycznych wydarzeń
-Każdy pomysł, aby zatrzymać przyjezdnych na naszym terenie jest godzien uwagi – odpowiada Łukasz Gryń, wójt gminy. – Ja taką uwagę „biorę w ciemno” bowiem to kolejny element całej układanki. Mamy na swoim terenie wiele miejsc godnych odwiedzenia, tylko trzeba je umiejętnie pokazać. Wycieczki piesze czy rowerowe wpisują się w takie działania. Mam nadzieję, że coś z tego będzie – mówi gospodarz gminy.
-Jesteśmy w trakcie realizacji kolejnego zadania, które uzupełni mapę turystyczną naszego regionu – dodaje Edyta Bobryk, dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury. – Jeżeli tylko będzie odpowiednia decyzja to z radością postaramy się zachęcić wszystkich do odwiedzenia pradawnego grodziska. To unikalna lokalizacja: w najbliższej okolicy znajduje się grodzisko, miejsce walki i „doły śmierci”. Trzeba to wykorzystać do celów edukacyjnych – dodaje.

Odkrywamy Eldorado turystyki nieoczywistej - Radio KielceLasy zgórskie, grodzisko. / Fot. Dionizy Krawczyński – Radio Kielce
Odkrywamy Eldorado turystyki nieoczywistej - Radio KielceLasy zgórskie, grodzisko. / Fot. Dionizy Krawczyński – Radio Kielce
Odkrywamy Eldorado turystyki nieoczywistej - Radio KielceLasy zgórskie, grodzisko. / Fot. Dionizy Krawczyński – Radio Kielce
Odkrywamy Eldorado turystyki nieoczywistej - Radio KielceLasy zgórskie, grodzisko. / Fot. Dionizy Krawczyński – Radio Kielce
Odkrywamy Eldorado turystyki nieoczywistej - Radio KielceLasy zgórskie, grodzisko. / Fot. Dionizy Krawczyński – Radio Kielce
Odkrywamy Eldorado turystyki nieoczywistej - Radio KielceLasy zgórskie, grodzisko. / Fot. Dionizy Krawczyński – Radio Kielce
Odkrywamy Eldorado turystyki nieoczywistej - Radio KielceLasy zgórskie, grodzisko. / Fot. Dionizy Krawczyński – Radio Kielce
Odkrywamy Eldorado turystyki nieoczywistej - Radio KielceLasy zgórskie, grodzisko. / Fot. Dionizy Krawczyński – Radio Kielce
Odkrywamy Eldorado turystyki nieoczywistej - Radio KielceLasy zgórskie, grodzisko. / Fot. Dionizy Krawczyński – Radio Kielce
Odkrywamy Eldorado turystyki nieoczywistej - Radio KielceLasy zgórskie, grodzisko. / Fot. Dionizy Krawczyński – Radio Kielce
Odkrywamy Eldorado turystyki nieoczywistej - Radio KielceLasy zgórskie, grodzisko. / Fot. Dionizy Krawczyński – Radio Kielce
Odkrywamy Eldorado turystyki nieoczywistej - Radio KielceLasy zgórskie, grodzisko. / Fot. Dionizy Krawczyński – Radio Kielce

RADIO KIELCE - PODCASTY

 

 

Zgórsko, dwór. / Źródło: Dariusz Kalina
Lokalizacja na mapa WIG z 1938 r., za; Archiwum Map WIG. / Źródło: Dariusz Kalina
Założenie obronne na mapie LIDAR. / Źródło: Dariusz Kalina
Lasy zgórskie, grodzisko. Na zdjęciu Dariusz Kalina./ Fot. Dionizy Krawczyński - Radio KielceLasy zgórskie, grodzisko. Na zdjęciu Dariusz Kalina./ Fot. Dionizy Krawczyński – Radio Kielce
Lasy zgórskie, grodzisko. / Fot. Dionizy Krawczyński – Radio Kielce
Lasy zgórskie, grodzisko. / Fot. Dionizy Krawczyński – Radio Kielce
Lasy zgórskie, grodzisko. / Fot. Dionizy Krawczyński – Radio Kielce
Tagi: NowinyMAGAZYN SENSACJIŚWIĘTOKRZYSKIE SENSACJElasy zgórskie

CZYTAJ RÓWNIEŻ

Brat zabił brata
PODCAST

Brat zabił brata

2025-08-22
Tragiczny tydzień na drogach

Tragiczny tydzień na drogach

2025-08-15
Na tropie szczątków „Pierwszego Marszałka”
ZDJĘCIA

Na tropie szczątków „Pierwszego Marszałka”

2025-08-14
Śmierć na torach, wypadki drogowe i zatrzymanie pedofila

Śmierć na torach, wypadki drogowe i zatrzymanie pedofila

2025-08-08
Sierpień 1944. Żołnierze batalionu "Nurta" Eugeniusza Kaszyńskiego spotykają sowiecki zwiad w miejscowości Bardo.  / Fot. ppor. cz. w. Feliks Konderko „Jerzy”, ze zbiorów Mariusza Baran-Barańskiego
ZDJĘCIA

Kto gra w „kotka i myszkę” z Sowietami

2025-08-08
Zwęglone ciało
PODCAST

Zwęglone ciało

2025-08-08
Śmierć na torach, wypadki drogowe i zatrzymanie pedofila

Strzały do byłej żony, pobicie w areszcie, 18-latek zaatakował nożem

2025-08-01
Chcieli auto księdza, razem z nimi podążała śmierć
PODCAST

Chcieli auto księdza, razem z nimi podążała śmierć

2025-08-01

AKTUALNOŚCI

  • ŚWIĘTOKRZYSKIE
  • POLSKA
  • SPORT
  • KULTURA
  • ZDROWIE
  • CO NA DROGACH
  • ZOOM NA WIEŚ
  • STREFA MUNDURU
  • GALERIE ZDJĘĆ
  • WIDEO
  • POGODA

WIADOMOŚCI LOKALNE

  • KIELCE
  • BUSKO-ZDRÓJ
  • JĘDRZEJÓW
  • KAZIMIERZA-WIELKA
  • KOŃSKIE
  • OPATÓW
  • OSTROWIEC-ŚWIĘTOKRZYSKI
  • PIŃCZÓW
  • SANDOMIERZ
  • SKARŻYSKO-KAMIENNA
  • STARACHOWICE
  • STASZÓW
  • WŁOSZCZOWA

RADIO KIELCE

  • KONTAKT
  • DZIENNIKARZE
  • DZIAŁ PROMOCJI I MARKETINGU
  • RAMÓWKA
  • STUDIO GRAM
  • HISTORIA POLSKIEGO RADIA KIELCE
  • POLITYKA PRYWATNOŚCI
  • ABONAMENT RTV
  • ZASADY KAMPANII SPOŁECZNYCH
  • STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
  • PATRONATY
  • BIP

PORTALE RADIA KIELCE

  • PODCASTY
  • FOLK RADIO
  • PROJEKT PRACA
  • ZOOM NA WIEŚ
  • CENTRUM EDUKACJI MEDIALNEJ
  • WIELKA LITERATURA W CYFROWYM ŚWIECIE
  • POLACY RATUJĄCYCH ŻYDÓW
logo300

Radio Kielce - największe radio w regionie świętokrzyskim.

ul. Radiowa 4, 25-317 Kielce

tel. 41 363 05 00

radio@radiokielce.pl

101,4 MHz Świętokrzyskie
90,4 MHz Kielce
100,0 MHz Włoszczowa
215,072 MHz / KANAŁ 10D

OBSERWUJ NASZE PROFILE

Copyright © Polskie Radio Regionalna Rozgłośnia w Kielcach "Radio Kielce" S.A. 2025.
g-news logo
Brak wyników
Pokaż wszystko
  • REGION
    • ŚWIĘTOKRZYSKIE
    • KIELCE
    • BUSKO-ZDRÓJ
    • JĘDRZEJÓW
    • KAZIMIERZA WIELKA
    • KOŃSKIE
    • OPATÓW
    • OSTROWIEC ŚWIĘTOKRZYSKI
    • PIŃCZÓW
    • SANDOMIERZ
    • SKARŻYSKO-KAMIENNA
    • STARACHOWICE
    • STASZÓW
    • WŁOSZCZOWA
  • KRAJ / ŚWIAT
  • SPORT
    • WIADOMOŚCI SPORTOWE
    • KORONA KIELCE
    • INDUSTRIA KIELCE
  • KULTURA
    • AKTUALNOŚCI
    • INFORMATOR KULTURALNY
    • RECENZJE
  • CO NA DROGACH
  • ZDROWIE
  • MULTIMEDIA
    • ZDJĘCIA
    • GALERIA KUBALSKI & TASZŁOW
    • WIDEO
    • PODCASTY
  • POGODA
  • PORTALE RADIA KIELCE
    • CENTRUM EDUKACJI MEDIALNEJ
    • FOLK RADIO
    • PODCASTY
    • PROJEKT PRACA
    • WIELKA LITERATURA W CYFROWYM ŚWIECIE
    • ZOOM NA WIEŚ
  • O NAS
    • RAMÓWKA
    • AUDYCJE RADIA KIELCE
    • KONTAKT
    • DZIENNIKARZE
    • DZIAŁ PROMOCJI I MARKETINGU
    • STUDIO GRAM
    • HISTORIA POLSKIEGO RADIA KIELCE
    • WARUNKI KORZYSTANIA
    • REGULAMIN KONKURSÓW ANTENOWYCH
    • ZASADY KAMPANII SPOŁECZNYCH
    • POLITYKA PRYWATNOŚCI
    • STANDARDY OCHRONY MAŁOLETNICH
    • ABONAMENT RTV
    • PROCEDURA ZGŁOSZEŃ WEWNĘTRZNYCH
    • BIP

Copyright © Polskie Radio Regionalna Rozgłośnia w Kielcach "Radio Kielce" SA 2025.

Ta witryna wykorzystuje pliki cookie. Kontynuując przeglądanie wyrażasz zgodę na ich używanie. Zachęcamy do odwiedzenia naszej strony Polityki prywatności.