Leśnicy radzą rozglądać się za nimi na pożarzyskach, wypaleniskach, w miejscach starych składów drewna czy wzdłuż brzegów śródleśnych cieków wodnych. W lasach spotkać je można na widnych polankach, skrajach dróg, przy ścieżkach, a także w starych, parkach, ogrodach, zaroślach, na torfowiskach, a nawet wśród trawy na wilgotnych łąkach.
Smardz jadalny to obecnie grzyb tylko częściowo chroniony w Polsce, chociaż do 2014 roku objęty był całkowitą ochroną. Ochronie podlegają grzyby rosnące na naturalnych siedliskach. Figuruje na „Czerwonej liście grzybów” jako gatunek rzadki. Ma kolor od jasnobrunatnego do żółtawego lub szarawego. Jego kapelusz pokrywają charakterystyczne zagłębienia. Smardze to bardzo smaczne grzyby, mimo że ich miąższ bywa niekiedy nieco łykowaty – podkreślają leśnicy z Polskich Lasów.
Smardz jadalny znany jest niemal na całym świecie, jednak w Polsce jest grzybem rzadkim, który liczniej występuje jedynie lokalnie. Znaleźć go można w widnych i wilgotnych lasach mieszanych, gdzie wyrasta najchętniej pod wiązami, leszczynami, grabami, bukami, klonami i jesionami.

Na całym świecie słynie z wyjątkowych walorów smakowych i uchodzi wśród grzybiarzy za rarytas. Spożywać go można dopiero po odpowiedniej obróbce termicznej.
Ludowe nazwy smardza to na przykład psia bedłka, bździel, cierniówka, czubaj, drop, fifka, kukucka, kusiok czubaty, kustak, murchel majowy, muszorka, paluszek, psiuba, smardzyk, smarkatka, smarszcz, smolinos, sójka, sówka, śpiczak, turek, wrona, zmarszcz, a nawet zmarzlak.
Uwaga! Smardze bywają mylone ze śmiertelnie trującą w stanie surowym piestrzenicą kasztanowatą. Jednak piestrzenicę można łatwo odróżnić po bardziej spłaszczonych, mniej stożkowatych główkach owocników oraz ich charakterystycznie pofałdowanej powierzchni przypominającej zwoje mózgowe.