Sklepy prowadzące zbiórkę butelek i puszek będą oznaczone; odpowiednia informacja o zbiórce powinna znaleźć się w widocznym miejscu, np. w witrynie sklepu. Ponadto część operatorów przekazała PAP, że przygotowała lub przygotowuje mapy, na których zaznaczone będą sklepy przyjmujące opakowania.
– Zbiórkę pustych opakowań po napojach w systemie kaucyjnym będą prowadziły sklepy przede wszystkim większe – te powyżej 200 metrów kwadratowych. Prowadzący takie zbiórki mają obowiązek oznaczenia tych punktów. Taka informacja będzie widoczna dla klientów już niedługo przy robieniu zakupów właśnie w tych większych sklepach – powiedział PAP rzecznik Ministerstwa Klimatu i Środowiska Marek Pogorzelski. Dodał, że informacja o tym, że dany sklep przyjmuje puste opakowania w systemie kaucyjnym musi być wyraźnie widoczna, np. w witrynie sklepu.
Pogorzelski pytany, czy resort udostępni internetową mapę punktów zwrotu, zaznaczył, że dołączenie do systemu kaucyjnego małych sklepów jest dobrowolne, dlatego operatorzy nie mają obowiązku przekazywania MKiŚ lokalizacji tych punktów. Resort nie tworzy zatem takiej mapy, bo ona byłaby „z założenia niewiążąca”.
– Zakładamy, że w pierwszej fazie działania systemu kaucyjnego łatwiej będzie zlokalizować sklepy prowadzące punkty zbiórki, niż pozyskać opakowania objęte systemem, ponieważ one będą wprowadzane na rynek stopniowo. Już w pierwszych dniach (października – PAP) będziemy widzieć, że w danym sklepie w naszej okolicy prowadzony jest punkt zbiórki, a dopiero potem pozyskamy te pierwsze opakowania – ocenił również rzecznik MKiŚ.
Zdaniem Pogorzelskiego, prowadzenie zbiórki będzie również w interesie sklepów o powierzchni mniejszej niż 200 mkw, które – zgodnie z przepisami – będą mogły dołączyć do zbiórki dobrowolnie. Poza opłatą za każdą butelkę lub puszkę otrzymywaną od operatorów, pozwoli to przyciągnąć do siebie klientów, szczególnie w miejscach oddalonych od innych punktów zbiórki, np. poza miastami. Pytany, czy ustawa przewiduje minimalną liczbę punktów zbiórki w miasteczkach lub wsiach, gdzie nie ma większych sklepów, wskazał, że minimalnie będzie to jeden punkt na gminę, a jego zapewnienie jest obowiązkiem operatorów.
PAP zapytała również operatorów systemu kaucyjnego (obecnie jest to siedem prywatnych podmiotów), czy udostępniły lub przygotowują się do udostępnienia w internecie mapy punktów prowadzących zbiórkę opakowań kaucyjnych.
Firma PolKa S.A. w odpowiedzi przekazała, że razem Fundacją Odzyskaj Środowisko opracowała taką mapę. „Mapa jest aktualizowana co tydzień i pozwala użytkownikom zobaczyć nie tylko ich (punktów zbiórki – PAP) rozmieszczenie, ale również to, jakiego rodzaju opakowania zwrócimy w danym sklepie. Obecnie na mapie znajduje się ponad 570 punktów, a liczba ta będzie się systematycznie zwiększać w miarę rozwoju systemu” – przekazał PAP operator. Dodał, że interaktywna mapa znajduje się na stronie zwrotomat.pl.
PolKa poinformowała również PAP, że jako operator systemu od 23 października br. będzie obsługiwać ponad 10 tys. punktów zbiórki zlokalizowanych w sklepach w całej Polsce, a liczba ta ma rosnąć.
Nad mapą z własną bazą punktów zbiórki pracuje obecnie również trzech innych operatorów, którzy odpowiedzieli na pytania PAP.
„Na dziś takiej mapy dla konsumentów jeszcze nie prowadzimy, ale to jedno z rozwiązań, które mamy w planach” – przekazał PAP Zygmunt Ochał ze Zwrotka S.A. Dodał, że narzędzie to ma pozwolić w łatwy sposób sprawdzić, gdzie znajduje się najbliższy punkt zwrotu opakowań. Wskazał również, że liczba podpisywanych umów ze sklepami stale się zmienia. „Widać wyraźny wzrost zainteresowania, szczególnie w ostatnim czasie. Szacujemy, że będzie to około 5 tysięcy sklepów, ale nasze ambicje przewyższają tę liczbę” – zaznaczył.
Kolejnym z operatorów jest Polski System Kaucyjny. Operator poinformował PAP, że prace nad narzędziem trwają i ma ono zostać udostępnione, gdy tylko będzie gotowa. Zaznaczył, że baza punktów ma być stale aktualizowana o kolejne sklepy. Firma przekazała też, że współpracuje obecnie z ponad 23 tysiącami sklepów, a liczba ta stale rośnie.
Reselekt S.A. zwrócił z kolei uwagę, że obecnie nie ma jednej ogólnopolskiej mapy prowadzonej przez jednego operatora, ponieważ system kaucyjny w Polsce działa w modelu wielooperatorowym. Operator ten tworzy jednak własną bazę punktów. Firma zaznaczyła, że liczba sklepów, które dołączają do systemu kaucyjnego, zmienia się każdego dnia, a podpisywanie umów (ze sklepami) to w dużej mierze element konkurencji między operatorami.
„Szacujemy, że w całej Polsce pojawi się na początku ok 40-50 tys. punktów, gdzie będzie można dokonać zwrotu butelki kaucyjnej. Od 1 października system będzie działał w sklepach, które są gotowe technicznie i organizacyjnie, jednak nie wszystkie punkty handlowe wejdą do niego od razu. Kolejne będą dołączać w następnych miesiącach, w miarę jak na półkach będą pojawiać się nowe partie napojów oznaczonych kaucją” – dodała firma.
Kaucja.pl – Krajowy System Kaucyjny S.A. ocenił z kolei w komentarzu dla PAP, że fakt, że każdy punkt handlowy prowadzący zbiórkę opakowań w systemie ma obowiązek informować o tym konsumentów eliminuje potrzebę szukania punktu zwrotu na mapie. Wskazała też, że najwygodniejszym źródłem informacji o systemie kaucyjnym jest sam sklep. Kaucja.pl przekazała też, że poza samymi sklepami planowane jest też utworzenie punktów zbiórki np. w zakładach pracy, przestrzeniach publicznych i urzędach.
W ramach systemu kaucyjnego duże sklepy, o powierzchni powyżej 200 m kw., będą musiały pobierać kaucję, odbierać puste opakowania i oddawać klientom kaucję. Natomiast mniejsze sklepy będą pobierać kaucję, ale przystąpienie do systemu odbioru opakowań w ich przypadku będzie dobrowolne. System obejmie trzy rodzaje opakowań: butelki plastikowe do 3 litrów (kaucja to 50 groszy), metalowe puszki do 1 litra (50 gr), a także – od 1 stycznia 2026 r. – szklane butelki wielorazowego użytku do 1,5 litra (1 zł).
Kaucja pobierana będzie od każdego wprowadzonego na rynek napoju w opakowaniu objętym tym systemem. Zwrot kaucji użytkownikowi końcowemu będzie następował również za pomocą systemu, bez konieczności okazywania paragonu nabycia napoju. Butelki i puszki będzie można zwracać do maszyn ustawionych np. przed lub wewnątrz sklepów lub w ramach zbiórki ręcznej. Opakowania powinny być puste, nie mogą być zgniecione i muszą mieć czytelny kod kreskowy na etykiecie.
Nieodebrana kaucja zostanie przeznaczona na finansowanie systemu kaucyjnego. Kaucja ma zachęcić do zwrotu opakowań i zwiększyć ilość ponownie wykorzystanych i przetwarzanych surowców służących do wytworzenia opakowań.