Dziś przypada 45. rocznica śmierci Eugeniusza Gedymina Kaszyńskiego, pseudonim „Nurt”, który razem z Janem Piwnikiem „Ponurym” dowodził świętokrzyskimi partyzantami. Jest patronem 10. Świętokrzyskiej Brygady WOT. Przy jego grobie na „Wykusie” spotkali się terytorialsi, aby oddać mu cześć.
Rzecznik formacji podporucznik Daniel Woś przypomniał, że żołnierze obrony terytorialnej są dziedzicami tradycji Armii Krajowej więc w kształtowaniu postaw postać patrona odgrywa ogromne znaczenie.
– „Nurt” zmarł na emigracji, ale jego ostatnią wolą było spocząć ze swoimi żołnierzami. Udało się to dopiero w 1994 roku dzięki staraniom jego przyjaciela Henryka Pawelca. Naszym obowiązkiem i honorem jest czuwać przy grobie Eugeniusza Kaszyńskiego – powiedział.
Kapral Anna Gacek, która dziś zapaliła znicz pamięci przy kapliczce na Wykusie, mówiła, że służba wojskowa to dla niej wypełnienie obowiązku. Odwołując się do postaci kobiet, które walczyły w partyzantce, podkreślała, że teraz obowiązkiem kobiet w armii jest godnie reprezentować wojsko polskie.
Eugeniusz Gedymin Kaszyński, cichociemny, początkowo był zastępcą mjr Jana Piwnika „Ponurego”, później sam objął dowództwo zgrupowań świętokrzyskich AK. Przyszedł na świat w 1909 roku w Łodzi, był żołnierzem września 1939 roku, później przedostał się do Wielkiej Brytanii. Tu wstąpił do Brygady Spadochronowej pod dowództwem płk. Stanisława Sosabowskiego zostając instruktorem w ośrodku spadochronowym. Na początku października 1942 roku został zrzucony do Polski, a od 1943 był zastępcą Jana Piwnika „Ponurego” oraz komendantem Zgrupowania nr 1 w ramach Świętokrzyskich Zgrupowań AK. Jego baza znajdowała się na wzgórzu Wykus. Po przeniesieniu „Ponurego” na Nowogródczyznę z początkiem stycznia 1944 roku objął dowództwo nad całością Zgrupowań Świętokrzyskich AK. Po wojnie dotarł do Wielkiej Brytanii. Zmarł samotnie na emigracji 24 marca 1976 roku. Zgodnie z jego wolą prochy zostały sprowadzone do Polski w 1993 i rok później złożone przy kapliczce na Wykusie.
MAJOR EUGENIUSZ GEDYMIN KASZYŃSKI PS. „NURT”
Eugeniusz Kaszyński ps. „Nurt” („Zygmunt”, „Mur”), urodził się 22 sierpnia 1909 roku w Łodzi. Oficer kontraktowy 49. Huculskiego Pułku Strzelców w Kołomyi, oficer Karpackiej Półbrygady Obrony Narodowej, instruktor WF 8. Pułku Piechoty w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie, instruktor spadochronowy w Ośrodku Wyszkolenia Powietrznego w Ringway. Cichociemny spadochroniarz AK, zrzucony do Polski w 1942 roku, oficer „Związku Odwetu” i „Kedywu”, dowódca I Zgrupowania i zastępca dowódcy, a wreszcie dowódca Zgrupowań Partyzanckich AK „Ponury”, dowódca Oddziału Partyzanckiego 2 pp Leg. AK, dowódca I batalionu 2 pp Leg. AK i dowódca 2 pp Leg. AK. Zmarł 24 marca 1976 roku w Londynie. Jego zawiłe losy prowadziły go przez Węgry, Jugosławię, Francję i ziemię świętokrzyską, aby zakończyć swoje życie w Anglii. Jego ostatnia wola została spełniona dnia 12 czerwca 1994 roku, kiedy to spoczął na polanie „Wykus” wśród swoich żołnierzy. Major Eugeniusz Gedymin Kaszyński ps. „Nurt” jest patronem 10. Świętokrzyskiej Brygady Obrony Terytorialnej.
Opracował Marek Jedynak