W kościołach rzymskokatolickich o północy rozpocznie się uroczysta msza święta, zwana Pasterką. Pierwsza pasterka odprawiona została w XIII wieku dzięki św. Franciszkowi z Asyżu.
Dawniej, gdy rodzina szlachcica poszła na Pasterkę, w domu pozostawiali parobkowie, którzy przygotowywali różne psikusy, przypomina Aleksandra Imosa w Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokarni.
– Gospodarz po powrocie z kościoła do domu mógł znaleźć np. część swojego wozu na dachu domu lub na drzewie. Natomiast jeśli w domu była panna na wydaniu, to chlapano wapnem okna tego domu. Nie obrażano się o to, bo taki psikus świadczył, że panna ma powodzenie wśród kawalerów – dodała Aleksandra Imosa.
Pasterka upamiętnia oczekiwanie i modlitwę pasterzy zmierzających do Betlejem. W Polsce jest jedną z najważniejszych świątecznych tradycji.