Ogromnym zainteresowaniem cieszyła się debata: „Dwie drogi do niepodległości Józef Piłsudski i Roman Dmowski” – zorganizowana przez Fundację imienia Stefana Artwińskiego w Wojewódzkim Domu Kultury w Kielcach.
W dyskusji z profesorem Markiem Kornatem – historykiem Uniwersytetu Stefana Wyszyńskiego i Rafałem Ziemkiewiczem – dziennikarzem, publicystą „Do Rzeczy” wzięło udział kilkadziesiąt osób. Obaj prelegenci podkreślali, że obydwie wizje niepodległości – skrajnie różne – jakie kreowali Józef Piłsudski oraz Roman Dmowski były niezwykle ważne, a bez nich niemożliwe byłoby odzyskanie niepodległości w 1918 roku.
Zdaniem profesora Marka Kornata, rozkopywanie sporu pomiędzy zwolennikami Józefa Piłsudskiego i Romana Dmowskiego z okresu dwudziestolecia międzywojennego, w czasach współczesnych jest ahistoryczne i nie służy polskiej racji stanu.
– Obydwie drogi, prowadziły ku temu samemu celowi, choć były skrajnie odmienne. Jednak jedna i druga wizja państwa przyniosła owoce, które się wzajemnie dopełniały. Nie jest historycznie ścisłe twierdzenie, że tylko dzięki czynowi zbrojnemu odzyskaliśmy niepodległość, jak również nie jest ścisłe stwierdzenie, że tę niepodległość wywalczył nam Roman Dmowski, w tym aspekcie należy wciąż szukać syntezy – dodaje.
Rafał Ziemkiewicz zaznaczył, że w kontekście odzyskania przez Polskę niepodległości wciąż w szerokiej opinii publicznej niedoceniana jest rola aktywności i pracy cywilnej, którą reprezentował Roman Dmowski. Publicysta podkreślił, że największą sztuką nie było samo odzyskanie niepodległości, a jej utrzymanie w okresie późniejszym.
– Trudno było tę niepodległość zachować, aby to było możliwe, naród musiał być świetnie zorganizowany. Dzisiaj ciężko nam sobie wyobrazić to, jak wielki wysiłek został włożony w to, aby niemalże z niczego, z ziem podzielonych miedzy trzech zaborców stworzyć państwo, które było w stanie stworzyć milionową armię. Ta z kolei dała odpór bolszewikom w 1920 roku, co było kluczowe dla odzyskania przez Polskę niepodległości – zaznacza.
Wydarzenie odbyło się w ramach obchodów setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.