Jeden z najważniejszych przedmiotów używanych przed wiekami przez mieszkańców wsi można obejrzeć w Muzeum Regionalnym w Pińczowie. W ramach cyklu „Obiekt miesiąca” placówka prezentuje dwojaczek gliniany z początku XX wieku. Za jego pomocą przenoszono jedzenie.
Historyk Renata Urban informuje, że jest to podwójne naczynie wykonane z gliny. W latach 80. Muzeum Regionalne w Pińczowie otrzymało go w darze od Jakuba Goraja pochodzącego z Gołuchowa.
– To dwie formy połączone ze sobą jednym, stabilnym złączem oraz dwoma, nieco cieńszymi paskami z gliny. Od góry łączą się ze sobą za pomocą stabilnego, grubego ucha. Naczynie wykonane jest techniką toczenia na kole garncarskim i lepienia, a następnie wypalania. Końcowym etapem było glazurowanie, czyli nakładanie cienkiej powłoki ze szkliwa. Glazura nadawała przedmiotom większą gładkość, połysk i kolor. W tym przypadku – jasnożółty – mówi Renata Urban.
– W dwojakach dawniej donoszono na pole dwudaniowe posiłki pracującym tam cały dzień oraczom czy żniwiarzom – dodaje historyk.
– Przynoszono w nich: zsiadłe mleko, gotowane ziemniaki, kasze, kapustę czy barszcz. Towarzyszyły mieszkańcom zagrody wiejskiej od bardzo dawna. Używane były na wsiach do początków XX w. Te popularne naczynia użytkowe były wyrabiane w warsztatach garncarskich. Malowaniem naczyń zajmowały się kobiety – mówi Renata Urban.
Co ciekawe, dwojaki służyły nie tylko oraczom czy żniwiarzom. Renata Urban zaznacza, że w powieści noblistki Olgi Tokarczuk „Prawiek i inne czasy” możemy przeczytać, że korzystali z nich również mężczyźni, którzy pracowali na wysokościach, w tym przypadku przy budowie dachu.