Drożej za przejazd autostradą A4

Wprowadzenie od 3 kwietnia br. podwyżek opłat za przejazd płatną autostradą A4 Katowice – Kraków zapowiedział jej koncesjonariusz.

We wtorek rzecznik SAM Rafał Czechowski poinformował o skierowaniu przez tę spółkę wniosku do Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad o zgodę na zmianę stawek opłat za przejazd dla wszystkich kategorii pojazdów od 3 kwietnia br.

Jak jednak przypominała przy poprzednich podwyżkach GDDKiA, nie ma ona realnych uprawnień do wpływania na decyzje związane ze zmianami stawek opłat, jeżeli są one zgodne z postanowieniami umowy koncesyjnej (wygasającej w 2027 r.).

Ile zapłacimy za przejazd autostradą A4?

Opłaty na każdej bramce mają wynieść po 15 zł dla aut osobowych (dotąd 13 zł) i po 46 zł dla pojazdów pozostałych kategorii (dotąd 40 zł). Zachowane mają zostać rabaty w wysokości 2 zł przy płatnościach elektronicznych dla aut osobowych. Koncesjonariusz, spółka Stalexport Autostrad Małopolska (SAM), wyjaśnia kolejną w ciągu kilku miesięcy podwyżkę – ostatnia weszła w życie w lipcu ub. roku – inflacją.

– We wniosku złożonym do Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad SAM S.A. występuje o zgodę na zmianę od 3 kwietnia br. stawek opłat za przejazdy: dla kategorii 1 (pojazdów innych niż motocykle) – o 2 zł, z kwoty 13 zł do kwoty 15 zł; dla kategorii 2, 3, 4 i 5 – o 6 zł, z kwoty 40 zł do kwoty 46 zł – wyjaśnił Czechowski.

Zaznaczył, że kierowcy samochodów osobowych korzystający z płatności automatycznych będą objęci rabatem w wysokości 13 proc., co oznacza rabat 2 zł (chodzi o elektroniczny pobór opłat A4Go i Telepass, a także videotolling z aplikacjami: Autopay, SkyCash, mPay, IKO oraz transakcje z kartami ORLEN Flota)

– Wysokość bonifikaty dla pojazdów kategorii 2 i 3, która będzie obowiązywała dla tych kategorii pojazdów od 3 kwietnia br., zostanie odrębnie skonsultowana z GDDKiA – zasygnalizował Czechowski. Uściślił, że nowe stawki będą obowiązywały na każdym z dwóch placów poboru opłat – w Mysłowicach i Balicach.

– Zmiana stawek opłat za przejazdy koncesyjnym odcinkiem A4, o którą wnioskujemy do GDDKiA, jest skutkiem ogólnej sytuacji gospodarczej, która wpływa także na naszą działalność. W jej centrum jest dbałość o utrzymanie drogi i infrastruktury towarzyszącej w odpowiednim standardzie – zapewnił rzecznik Stalexportu Autostrady Małopolskiej.

– Decyzja o poprzedniej zmianie, z kwietnia 2022 r., nie uwzględniała szczególnie wysokiego stopnia inflacji odnotowanej za ubiegły rok – wyjaśnił Czechowski. – W perspektywie zmiany stawek opłat, szczególnie ważna jest decyzja o utrzymaniu rabatu dla użytkowników aplikacji i elektronicznego poboru opłat A4Go, poruszających się samochodami osobowymi – uznał.

Poprzednią podwyżkę, ogłoszoną wraz z wnioskiem do GDDKiA 22 kwietnia 2022 r. spółka SAM motywowała „wzrostem kosztów utrzymania autostrady i prowadzenia inwestycji, związanym m.in. z szybko rosnącymi w ostatnim czasie cenami usług, materiałów budowlanych czy nośników energii”.

Obecnie obowiązujące stawki, które weszły w życie 4 lipca ub. roku, wynoszą 13 zł na każdej bramce (wcześniej 12 zł), przy czym obecny rabat dla samochodów osobowych przy płatnościach elektronicznych wynosi 3 zł, co daje opłatę na każdej bramce 10 zł. Opłaty dla większych pojazdów, w określanych przez SAM kategoriach 2, 3, 4 i 5 – wzrosły w ub. roku z 35 zł do 40 zł na każdej bramce.

GDDKiA żąda wyjaśnień ws. podwyższenia opłat

Odnosząc się do ubiegłorocznego wniosku koncesjonariusza ws. podwyżek GDDKiA zwróciła się do niego „z prośbą o rozważenie wszystkich okoliczności, które mogłyby wpłynąć na zmianę propozycji w zakresie podwyższenia stawki opłat za przejazd”.

– Przede wszystkim zwróciliśmy uwagę na znaczną skalę podwyżki oraz na fakt, że prognozy ruchu na podstawie których podjęto decyzję o podwyższeniu opłat, nie uwzględniały trwającej od 24 lutego br. wojny na terenie Ukrainy. Konflikt ten ma znaczący wpływ zarówno na kwestie społeczne, jak i gospodarcze i nie można go pominąć w analizach dotyczących przyszłego ruchu na autostradzie A4 – uznał w ub. roku państwowy zarządca dróg, apelując do SAM o co najmniej wstrzymanie się z planowaną podwyżką do momentu ustabilizowania się sytuacji za wschodnią granicą.

GDDKiA argumentowała też, że jednym z efektów podwyżek może być przeniesienie części ruchu na drogi alternatywne do autostrady A4, co wiąże się ze spadkiem poziomu bezpieczeństwa kierowców, innych uczestników ruchu, a także mieszkańców okolicznych miejscowości. – Stoi to również w sprzeczności z rolą, jaką mają pełnić autostrady w systemie komunikacyjnym kraju – pisano w informacji GDDKiA.

UOKiK zweryfikuje wzrost cen

W przyszłym tygodniu UOKIK wystąpi o wyjaśnienia do spółki Stalexport Autostrada Małopolska ws. podwyżek cen za przejazdy autostradą A4 – zapowiedział w środę prezes Urzędu Tomasz Chróstny. Wskazał, że przestrzeń do wzrostów cen jest, jednak nie można w sposób nieuzasadniony eksploatować rynku.

Szef Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) podczas środowego wywiadu w radiu RMF FM, odniósł się do informacje od słuchaczki, która podała, że po kolejnej podwyżce opłat za przejazd autostradą A4, za samą podróż do i z pracy będzie płacić miesięcznie 1200 zł. – To pierwszy sygnał w tej sprawie, na pewno go sprawdzimy (…) najpóźniej w przyszłym tygodniu wystąpimy pewnie o wyjaśnienia do przedsiębiorcy, żeby poinformował, co uzasadnia te zmiany – zadeklarował Chróstny.

Pytany był, czy UOKiK może kontrolować prywatną firmę Stalexport (Stalexport Autostrada Małopolska jest zarządca autostrady A4 na odcinku Katowice – Kraków – PAP).

– Jako Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów musimy respektować swobodę prowadzenia działalności przez przedsiębiorców. Przepisy prawne ze względu na gospodarkę wolnorynkową dają ograniczoną możliwość ingerencji w tego typu sytuacje. Jeśli jednak przedsiębiorca ma określoną pozycję na rynku, a tutaj mamy tu do czynienia z naturalnym monopolem jeśli chodzi o ruch autostradowy, to tego typu ceny nie mogą być nadmiernie wygórowane – zaznaczył szef urzędu antymonopolowego.

Jak podkreślił, oczywiście jest przestrzeń do wzrostów cen, jednak nie można w sposób nieuzasadniony eksploatować rynku.

– Mamy podstawę prawną do tego, aby zweryfikować co się dzieje i czy tego typu działania na poziomie cen, gdy mamy do czynienia z pozycją dominującą na rynku, są ekonomicznie uzasadnione w sytuacji – dodał Chróstny.

Więcej pojazdów na autostradzie A4

Zgodnie z ostatnimi informacjami Grupy Stalexport Autostrady, w skład której wchodzi spółka zarządzająca odcinkiem A4 Katowice – Kraków, przychody z prowadzonego tam poboru opłat w trzech pierwszych kwartałach 2022 r. sięgnęły 303,9 mln zł (wzrost rok do roku o 15,9 proc.), co wpłynęło na wzrost przychodów całej grupy w tym okresie do 307,3 mln zł (o 15,2 proc. rok do roku), zaś zysku netto do 99,5 mln zł (o 2,1 proc. rdr.).

W pierwszych trzech kwartałach ub. roku z płatnego odcinka autostrady A4 Kraków-Katowice korzystało średnio 47,5 tys. pojazdów dziennie – o 10,9 proc. więcej niż w porównywalnym okresie rok wcześniej. Ruch samochodów osobowych wzrósł wówczas rok do roku na tym odcinku A4 o 11,7 proc., a ruch ciężarówek o 7,2 proc.