Kościół katolicki obchodzi dziś Niedzielę Palmową, zwaną „Niedzielą Męki Pańskiej”. Rozpoczyna ona najważniejszy okres w roku liturgicznym, czyli Wielki Tydzień. Święto nawiązuje do wjazdu Chrystusa do Jerozolimy.
Tradycją tego dnia jest święcenie w kościołach palm wielkanocnych. Są one symbolem zwycięstwa życia nad śmiercią i przypominają nam o nadziei, jaką daje wiara w zmartwychwstanie.
Palmy wpisały się także do ludowej tradycji. Jak mówi Aleksandra Imosa z Muzeum Wsi Kieleckiej, poza zewnętrznym pięknem palm wielkanocnych kryje się wiele fascynujących faktów i historii.
– W naszym klimacie palmy nie rosną, ale zamiast nich jest wierzba, której bazie tzw. (kotki) również mają swoje znaczenie. W przeszłości wierzono, że połknięcie takiej bazi dawało ochronę przed bólem gardła. W palemce musiały się znaleźć trawy, trzciny, zielone listki i kłosy zboża. Najczęściej był to barwinek, a potem bukszpan. Jeśli jeszcze na Wielkanoc nie kwitły żywe kwiaty, gospodynie i dziewczęta wijące palmy umieszczały w nich kolorowe kwiatki z bibuł – wyjaśnia.
– Po poświęceniu, palma była uroczyście przynoszona do domu i miała znaczenie ochronne. Zatykano ją w strzechę, aby uchronić domostwo od piorunów. Palma była również umieszczana w ważnym miejscu dawnych chałup, na przykład za świętym obrazem, aby chronić domostwo. Palmą uderzano delikatnie m.in. domowników, aby zapewnić im zdrowie – dodaje.
Aleksandra Imosa zaznacza, że choć obecnie wątpimy w jej ochronne właściwości, wciąż uważamy ja za ważną i cenną. Niedziela Palmowa rozpoczyna Wielki Tydzień. aleksandra imos
– Wielki Tydzień to także moment, kiedy przyroda budzi się do życia. Meteorologiczne i astronomiczne zjawiska związane z Wielkanocą, takie jak równonoc wiosenna i pełnia księżyca, były obserwowane przez naszych przodków, którzy patrzyli w niebo i na gwiazdy, łącząc budzenie się przyrody ze zmartwychwstaniem Chrystusa, stworzyli wiele zwyczajów i tradycji związanych z Wielkanocą – podkreśla.
Ze spalonych palm powstaje popiół, który jest używany w następnym roku podczas Środy Popielcowej. W Muzeum Wsi Kieleckiej znajdują się palmy z naszego regionu powstałe na podstawie wywiadów etnograficznych.