Zwyczaje i tradycje, które znalazły się na krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego, były tematem spotkania, które w piątek, 19 maja, odbyło się w Muzeum Zamkowym w Sandomierzu.
Wydarzenie zostało zorganizowane w ramach obchodów jubileuszu 20-lecia Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego i 10-lecia krajowej listy niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
Biorący udział w wydarzeniu wojewoda świętokrzyski Zbigniew Koniusz zwrócił uwagę na to, czym jest niematerialne dziedzictwo.
– Była pewna konkluzja, że to jest w zasadzie nasza pamięć historyczna, ale nie tylko, bo to także pamięć o uczuciach, o ludziach, miejscach, wydarzeniach, podparta naszą wrażliwością, tym, czym żyliśmy, tym, czym chcemy żyć – wyjaśnił.
Zbigniew Koniusz dodał, że na krajowej liście niematerialnego dziedzictwa kulturowego znalazło się ponad 70 wpisów.
– Z tego w Świętokrzyskiem jest jeden – bziuki koprzywnickie, ale wszystko przed nami. Pytanie moje było, czy nasze pokolenie zostawi jakąś trwałą wartość niematerialną, która zasłuży na to, by nasze dzieci, wnuki odwoływały się do tego, jako do niematerialnego dziedzictwa. Zastanówmy się, jak nad tym popracować już dziś, aby to niematerialne dziedzictwo stało się faktem, byśmy nie tylko odtwarzali to, co inni zrobili – zaznaczył.
Podczas wykładów zostały zaprezentowane przykłady zwyczajów i tradycji, które już trafiły na listę. Słuchacze mogli się dowiedzieć m.in., czym są bziuki, czyli wielkanocny zwyczaj dmuchania ogni w Koprzywnicy. Mówili o nim Kinga Kędziora z Muzeum Zamkowego w Sandomierzu oraz dr Dominik Płaza z Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi. Natomiast ogólnie o niematerialnym dziedzictwie kulturowym w naszym regionie opowiedziała Nina Glińska – koordynator ds. niematerialnego dziedzictwa kulturowego w województwie świętokrzyskim z Narodowego Instytutu Dziedzictwa.
W 2023 roku mija 20 lat od przyjęcia Konwencji UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. To pierwszy międzynarodowy dokument chroniący to ulotne dziedzictwo. Na liście reprezentatywnej niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości UNESCO znajduje się pięć polskich wpisów: szopkarstwo krakowskie, kultura bartnicza, sokolnictwo, dywany kwiatowe przygotowywane na procesje Bożego Ciała oraz tradycje flisackie.
Od 2013 roku Narodowy Instytut Dziedzictwa w imieniu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prowadzi krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego, która jest spisem różnorodnych przejawów i bogactwa żywego dziedzictwa niematerialnego z całej Polski, a także wyrazem uznania dla społeczności kultywujących własne tradycje.
Konferencji towarzyszył wernisaż wystawy „Tradycje od pokoleń. Niematerialne dziedzictwo kulturowe w Polsce” w Muzeum Zamkowym w Sandomierzu.