M10D 215,072 MHz Zadzwoń do studia 41 200 20 20 
– Tu jest swoista równowaga pomiędzy tym, co w kulturze ludowej jest ważne, a szukaniem nieustannego wsparcia nowoczesnych rozwiązań – tak o województwie świętokrzyskim mówi prof. Rafał Wiśniewski, dyrektor Narodowego Centrum Kultury.
Za nami II Ogólnopolski Festiwal Kultury Ludowej – „Jawor u źródeł kultury”. Wydarzenie odbyło się we współpracy z Narodowym Centrum Kultury. Goszczący na imprezie w Parku Etnograficznym w Tokarni prof. Rafał Wiśniewski podkreślił, że w tym miejscu można było zobaczyć to, co w kulturze ludowej jest najistotniejsze.
– „Jawor u źródeł kultury” jest to kultura organiczna, kultura ludowa, która nie jest zuniformizowana. Artyści, którzy przyjeżdżają z różnych regionów Polski prezentują to, co z tych społeczeństw lokalnych jest najbardziej wartościowe. To swoista transmisja wielopokoleniowa: od nestorek rodu, od babek, poprzez matki, do najmłodszych. To współpraca mężczyzn, kobiet i dzieci, którzy z pewnym pietyzmem, przez cały rok przygotowują się do tego święta muzyki. Tu jest połączenie różnych lokalności w jedną, wielką mozaikę całości. Ludzie przyjeżdżają tu jako jednostki, a podczas festiwalu tworzą taką wspólnotę – powiedział.
Prof. Rafał Wiśniewski zwrócił uwagę, że Świętokrzyskie żyje nie tylko kulturą ludową. Wskazują na to programy grantowe, organizowane przez NCK.
– Na przykład jeden z naszych programów, „Konwersja cyfrowa domów kultury” – w pierwszej jego edycji na 200 grantów, aż 10 trafiło do instytucji kultury z województwa świętokrzyskiego. To znaczy, że tu jest swoista równowaga pomiędzy tym, co w kulturze ludowej jest istotne, a szukaniem nieustannego wsparcia nowoczesnych rozwiązań. I powiedziałbym, że menadżerowie kultury ze Świętokrzyskiego mają pomysł, jak pogodzić te dwa różne style funkcjonowania, żeby służyły społeczności lokalnej i żeby na wielu wydarzeniach, które organizuje chociażby NCK zaprezentować, co w kulturze ludowej ze Świętokrzyskiego jest najbardziej istotne – zaznaczył.
Na tym nie koniec. Łącznie, we wszystkich programach dotacyjnych, za pomocą których NCK wspiera przedsięwzięcia kulturalne w całej Polsce, w 2023 roku do województwa świętokrzyskiego trafi ok. 4,2 mln zł. Rafał Wiśniewski mówi, że te pieniądze są dobrze wykorzystywane.
– Patrząc z perspektywy czasu, w Świętokrzyskiem jest wiele instytucji lokalnych: domy kultury, gminne ośrodki kultury, koła gospodyń wiejskich, biblioteki i czytelnie, których menadżerowie mają dobre pomysły. Te aplikacje trafiają do NCK i otrzymują środki, a te środki stanowią przyczynek do realizacji działań partnerstw lokalnych, wzmocnienia lokalności, i pokazania tego, co jest najpiękniejsze i pod względem kulturowym, i pod względem organizacyjnym, więc esencjonalnie Świętokrzyskie jest na bardzo wysokim poziomie – stwierdził.
Narodowe Centrum Kultury to instytucja, która zajmuje się nie tylko przyznawaniem dotacji. Jest jedną z największych instytucji kultury w Polsce o bardzo szerokim spektrum działania. Organizuje i współorganizuje krajowe i międzynarodowe wydarzenia: festiwale, koncerty, przeglądy, konferencje. Prowadzi działalność edukacyjną, badawczą, szkoleniową i wystawienniczą, m. in. zarządza galerią Kordegarda, gdzie wystawiane są prace czołowych polskich artystów. Angażuje się w upamiętnianie ważnych wydarzeń i ludzi kultury oraz popularyzację poprawnej polszczyzny. Działa na rzecz profesjonalizacji kadr kultury. Wydaje książki, gry i płyty, a także produkuje filmy, w tym pionierskie projekty w technologii wirtualnej rzeczywistości. Realizuje murale i podcasty poświęcone kulturze.
Jak żartował prof. Rafał Wiśniewski, NCK nie zajęło się jeszcze tylko baletem.
– Misją NCK jest, wychodząc poza teraźniejszość, pielęgnowanie przeszłości, czyli z jednej strony staramy się wprowadzać nowoczesne rozwiązania, kreatywne projekty, uczestniczyć w rozwiązaniach, które jeszcze nie funkcjonowały w obszarze kultury, a z drugiej strony pamiętać o dziedzictwie, o tradycji, o pasjach, które mają charakter ściśle organiczny. Myślę, że połączenie tych dwóch cech, które świadczą o misji, znajduje odzwierciedlenie w naszych projektach. Ze środków MKiDN jest dofinansowanych około 1,5 tys. projektów, które mają różne skale. Chyba najwięcej jest projektów o charakterze lokalnym. Wspieramy lokalność, bo w NCK uważamy, że lokalność, to sól tej ziemi – zauważył.
Ważnym obszarem działania NCK jest wspieranie czytelnictwa. Temu służy program Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o nazwie Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa 2.0. Jak wyjaśnił dyr. Rafał Wiśniewski, budżet tego programu na lata 2021-2025 wynosi blisko 1,1 mld zł.
– Jesteśmy tam odpowiedzialni za promocję czytelnictwa, jak również za wsparcie grantowe bibliotek i czytelni. W ostatnim naborze kwota 5,5 mln zł trafiła do 47 instytucji, również ze Świętokrzyskiego. Oprócz nas w tym programie udział biorą: Biblioteka Narodowa, Instytut Książki i Ministerstwo Edukacji, a to wszystko pod agendą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego – dodał.
Młodych odbiorców do czytania ma zachęcić kampania społeczna NCK pod hasłem: „Czytanie ma tylko dobre strony”. Jednym z jej elementów jest miniserial „Mole książkowe”, który można obejrzeć w serwisie YouTube. Bohaterom tej animacji głosów użyczyli m.in. Małgorzata Kożuchowska, Natalia Kukulska i Ewa Szykulska.
