M10D 215,072 MHz Zadzwoń do studia 41 200 20 20 
„Obfitością cieknące” kołobrzeskie świętowanie muzyki Gintrowskiego, piąta edycja festiwalu „Pamiątki”, tym razem – jubileuszowo – trwało trzy dni. Kołobrzeg od 2019 roku zasłużył sobie na tytuł stolicy piosenki Gintrowskiego.
Od piątku do niedzieli industrialne wnętrza Regionalnego Centrum Kultury im. Zbigniewa Herberta rozbrzmiewały muzyką, oklaskiwaną przez licznie obecną i zaopatrzoną w tradycyjną gazetę festiwalową publiczność, pośród której znaleźć było można zarówno wiernych wyznawców twórczości barda, jak i nowicjuszy w procederze zachwytu. Każdego dnia o 17:00 na wielkim ekranie pojawiała się postać bohatera Przeglądu, intonującego „Modlitwę o wschodzie słońca”, po czym na scenę wspinała się para konferansjerów – Anna Popek i Paweł Sztompke – aby dzielnie prowadzić widzów przez kolejne punkty programu.
Piątek, 07.07.2023 r.
To pewnie najważniejszy dzień Przeglądu, którego istotną częścią zawsze był konkurs na interpretację piosenek barda. Tym razem do zawodów stanęło 25 „podmiotów wykonawczych” (solistów i zespołów), z których każdy miał zaprezentować po dwa utwory z bogatego dorobku Patrona festiwalu. Optymistyczny plan zakładał zakończenie przesłuchań konkursowych przed godziną 21:00, jednak obfitość i różnorodność prezentacji wydłużyły tę część o ponad godzinę. Były prezentacje „kanoniczne”, wiernie odtwarzające treść i formę oryginału, były ujęcia w konwencji rockowej i lekko jazzowej, sowizdrzalskiej i industrialno-noisowej, oryginalność aranżacji konkurowała z formami i pomysłami teatralnymi. Warto było wytrzymać te pięć godzin – jak powiedziała następnego dnia jurorka Beata Molak-Bychawska, był to konkurs o najwyższym poziomie artystycznym z wszystkich pięciu edycji Przeglądu. W skład siedmioosobowego Jury wchodzili ponadto: Agnieszka i Julia Gintrowskie, Wojciech Czaplewski, Paweł Paluch, Michał Kaczmarczyk i Katarzyna Pechman i Magdalena Kiersikowska.
Publiczność czekało tego wieczoru jeszcze jedno wyzwanie: premierowy koncert „Wykopaliska” i niekończąca się eksplozja emocji na scenie w wykonaniu potężnej i dzikiej Natalii Sikory. Kiedy wokalistka dla nabrania oddechu wpełzła pod fortepian, na scenie zjawiła się (wcześniej widoczna na ekranie, z którego szeptała tekst tytułowy) Julia Gintrowska, aby dośpiewać innego, łagodniejszego Gintrowskiego, ukoić słuchaczy przed kolejnym atakiem niezwykłej Natalii. Wokalistkom towarzyszył zespół Tango Attack (Grzegorz Bożewicz, Mariusz Jeka, Piotr Malicki i Hadrian Filip Tabęcki – którego genialna aranżacja ogarnęła i związała całość w spójny i porywający muzyczny spektakl). Przed północą skończył się pierwszy dzień Przeglądu, publiczność ruszyła do domów i hoteli, aby tam dojść do siebie po tej potężnej dawce wzruszeń, wyspać się, wykąpać w morzu i w pełni sił zasiąść do muzycznych dań soboty.
Sobota, 08.07.2023 r.
Po odczytaniu specjalnego Listu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Piotra Glińskiego układ wydarzeń sobotnich był niejako odwrotny niż w piątek: najpierw, o 17:00, premierowy spektakl, a potem konkursowicze. Spektakl, zatytułowany „Cztery pory uczuć”, wykonany został przez aktorów Teatru Muzycznego im. Danuty Baduszkowej w Gdyni (Aleksandrę Meller, Sandrę Brucheiser, Jakuba Brucheisera i Rafała Ostrowskiego, którym towarzyszyli muzycy: Adam Urbanowicz, Janusz Mackiewicz i Artur Chyb). Było to przypomnienie spektaklu telewizyjnego sprzed niemal trzydziestu lat (wtedy w wykonaniu Adrianny Biedrzyńskiej, Grażyny Szapołowskiej, Przemysława Gintrowskiego i Wojciecha Wysockiego – który z okazji kołobrzeskiej premiery nadesłał pełne serdeczności pozdrowienia dla uczestników Przeglądu, które zostały wyświetlone na dużym ekranie). Fragment tego mało znanego telewizyjnego programu z 1994 roku mogła kołobrzeska publiczność obejrzeć przed występem gdyńskich aktorów. „Cztery pory uczuć” to muzyczna i poetycka refleksja nad złożoną materią relacji męsko-damskich. Opowieść o miłości, wierności, zdradzie i tęsknocie spotkała się z gorącym przyjęciem widzów – wykonawcy na bis powtórzyli piosenkę „Człowiek do człowieka”, mądrą, nieco gorzką receptę na udane małżeństwo.
Konferansjerzy po spektaklu nie pozwolili publiczności się rozejść, od razu przystępując do drugiej części wieczoru – ogłoszenia wyników konkursu i koncertu laureatów. W niniejszej relacji (odwracając niejako kolejność wydarzeń na scenie) przedstawiamy nagrodzonych, zaczynając od nagrody najważniejszej. Zwyciężczynią V Ogólnopolskiego Przeglądu Twórczości Przemysława Gintrowskiego „Pamiątki” z nagrodą 15 tys. zł. od Prezesa TVP oraz laureatką nagrody Prezydent Kołobrzegu Anny Mieczkowskiej została Katarzyna Klukowska z Kołobrzegu, za wykonanie trudnych „Osłów i ludzi”, a zwłaszcza za opatrzoną wysmakowaną wokalizą znakomitą interpretację „Psalmu o nożu w plecach”. Dodajmy, że uwagę Jury zwrócił także niezwykły akompaniament. Jurorki Agnieszka i Julia Gintrowskie postanowiły w związku z tym przyznać własną, dodatkową nagrodę pianiście Patrykowi Matwiejczukowi. Drugie miejsce (10 tys. zł od Prezesa TVP) w konkursie zajęła Joanna Pasternak z Gdańska – za piorunujący efekt, osiągnięty dzięki prostym środkom aktorskim i wysokiej kulturze muzycznej, w piosenkach „List” oraz „Na zakręcie”. Nagroda trzecia (5 tys. zł od Prezesa TVP) – dla Darii Adamczewskiej ze Szczecinka, która klasyczną „Kantyczkę z lotu ptaka” oraz „Wróżbę” umieściła w konwencji rhythm and bluesowej – podnosząc emocjonalną temperaturę bez żadnej szkody dla ich przesłania.
Nagrody Prezesa TVP wręczył laureatom Piotr Dziemiańczuk – dyrektor TVP Szczecin.
Oprócz nagród Jury przyznało równorzędne wyróżnienia (finansowe) przyznane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego: dla Adrianny Kieś, za kapitalne aktorsko łączne wykonanie „Kołysanki dla Kleopatry” oraz „Ismeny” (dodajmy, że Adrianna otrzymała także niezwykle cenną Nagrodę Publiczności); dla Filipa Rychcika, który konwencję rockowej ballady użył do zaśpiewania „Prośby” i „Tylko kołysanki”; dla Sandry Brucheiser za starannie wyreżyserowane i nienaganne wokalnie zaśpiewanie „Odpowiedzi” i „Przesłuchania anioła”; dla Bartosza Jakubowskiego, który ze stosowną dozą obłędu wykonał „A my nie chcemy uciekać stąd” i „Bal u Pana Boga”; wreszcie dla duetu „Lord Jim” (Jacek Plisak i Włodzimierz Tyl) za powiew świeżości w hultajskich nieco wersjach „Zmienników” i piosenki „Ja”.
Prócz nagród regulaminowych były jeszcze laury specjalne. Nagrodę Prezesa Radia Rzeszów Przemysława Tejkowskiego otrzymał duet wokalno-gitarowo-skrzypcowy Marcin Grabowski i Aleksandra Pasieka („Syn marnotrawny” i „Osły i ludzie”); nagrodę Audytorium 17 – Regionalnych Rozgłośni Radiowych zdobył Bartosz Kamiński (empatyczne i energetyczne interpretacje piosenek „Przyjaciele, których nie miałem” i „Autoportret Witkacego”); nagroda stowarzyszenia Katolicka Inicjatywa Kulturalna powędrowała do duetu „AvE” (Aldona Walk i Ewa Gostkowska z właściwą dozą wiary, nadziei i miłości zaśpiewały „Modlitwę o wschodzie słońca” i „Kantyczkę z lotu ptaka”). Swoją nagrodę w postaci 1000 Euro przyznało Stowarzyszenie Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych SAWP i trafiła ona do Darii Adamczewskiej. I tak zakończyła się sobota.
Dodatkowo wszyscy laureaci otrzymali nagrody rzeczowe i upominki od: Wydawnictwa Biały Kruk, Polskiej Fundacji Narodowej, Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w Warszawie, Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie.
Niedziela, 09.07.2023 r.
Ostatni dzień Przeglądu przyniósł jeszcze jedną potężną dawkę wzruszeń. Organizatorzy zaproponowali kolejne, trzecie przedstawienie premierowe. Była to w pewnym sensie kontynuacja projektu sprzed dwóch lat – koncert „Gintrowski filmowo” w wykonaniu Orkiestry Kameralnej Evviva l’Arte pod batutą Antoniny Banaś-Nitkowskiej, z udziałem klarnecisty Mariusza Jeki oraz pianisty Hadriana Filipa Tabęckiego, który też dowodził muzyczną stroną całego przedsięwzięcia. Ze sceny RCK popłynęły dźwięki muzyki filmowej, której przecież wybitnym twórcą był Przemysław Gintrowski. Tym razem był to muzyczny podkład filmu Macieja Ślesickiego „Trzy minuty. 21.37”. Na scenie pojawiła się też kołobrzeżanka Iwona Wall (mezzosopran), która uzupełniła instrumentarium przepięknymi wokalizami. A dźwiękom orkiestry na ekranie towarzyszyły wybrane fragmenty i motywy z filmu – co razem z muzyką dało intensywny emocjonalny efekt. Można było usłyszeć w kuluarowych rozmowach, że na tym nie powinno się skończyć, bo dużo jeszcze zostało wartych przypomnienia filmowych kompozycji Patrona festiwalu.
Zostało jeszcze jedno „małe conieco”, jakby na deser: przygotowany i poprowadzony przez Michała Kaczmarczyka konkurs wiedzy o życiu i twórczości Przemysława Gintrowskiego. W zawodach wzięło udział dziesięcioro śmiałków (w tym – poza konkursem – konferansjerka Anna Popek), quizowe pytania – otwarte i zamknięte – wyświetlane były na dużym ekranie, angażując kibicującą publiczność. Było trochę zabawnie (zwłaszcza w serii pytań opartych na anegdotach biograficznych), ale nie było łatwo. Dlatego szacunek i podziw należy się najlepszym: zwycięzcy Krzysztofowi Bagorskiemu, zdobywcy drugiej nagrody – szesnastoletniemu Jonatanowi Jankowskiemu (z jego wynikiem o zaledwie jeden punkt słabszym) oraz zdobywczyni nagrody trzeciej – Mai Kaczkowskiej. Świadkowie i uczestnicy zdarzenia zażądali, aby zabawę powtórzyć za rok. I taki właśnie był koniec tegorocznych „Pamiątek”: wychodzący z RCK –u miłośnicy twórczości Przemysława Gintrowskiego umawiali się na kolejne, szóste, przyszłoroczne spotkanie.
Organizatorem Przeglądu było stowarzyszenie Katolicka Inicjatywa Kulturalna w Kołobrzegu.
Współorganizatorem było Narodowe Centrum Kultury.
Honorowy patronat nad „Pamiątkami” objęli: najbliższa rodzina Barda – Agnieszka Gintrowska (żona) i Julia Gintrowska (córka), prof. Piotr Gliński – minister kultury i dziedzictwa narodowego, Zbigniew Bogucki – wojewoda zachodniopomorski, Anna Mieczkowska – prezydent miasta Kołobrzeg.
V Ogólnopolski Przegląd Twórczości Przemysława Gintrowskiego „Pamiątki” dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a zorganizowano we współpracy z Narodowym Centrum Kultury.
Przegląd dofinansowano ze środków Fundacji „Polska Fundacja Narodowa”, a także ze środków Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego w ramach Funduszu Patriotycznego.
Przegląd został także dofinansowany ze środków Fundacji LOTTO im. Haliny Konopackiej.
Przegląd jest również współfinansowany ze środków Gminy Miasto Kołobrzeg.
Partner Główny: ORLEN S.A.
Oficjalny Partner: Fundacja „Polska Fundacja Narodowa”.
Partnerzy: Gmina Miasto Kołobrzeg, Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego, Origami BTL Solutions, Stowarzyszenie Artystów Wykonawców Utworów Muzycznych i Słowno-Muzycznych SAWP, Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji w Kołobrzegu, Regionalne Centrum Kultury im. Zbigniewa Herberta w Kołobrzegu, Wydawnictwo Biały Kruk, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie i Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego.
Głównym patronem medialnym jest Telewizja Polska S.A.
Głównym patronem radiowym jest Audytorium 17 Regionalne Rozgłośnie Polskiego Radia i Polskie Radio Rzeszów.
Partnerami medialnymi są także: TVP3 Szczecin, Polskie Radio Koszalin, Telewizja Kablowa Kołobrzeg, portal miastokolobrzeg.pl oraz Radio Plus Koszalin.
Wojciech Czaplewski
