Wiosną tego roku planowane jest rozpoczęcie prac związanych z odbudową neogotyckiej kaplicy Oraczewskich w Morawicy. Sporządzona została już kompletna dokumentacja techniczna, której przygotowaniem zajął się zespół naukowców z Politechniki Świętokrzyskiej.
Zespołem kierował prof. Grzegorz Świt, dziekan Wydziału Architektury i Budownictwa. Jak podkreśla, przygotowanie dokumentacji składało się z wielu etapów.
– Jeden z najważniejszych działań było przeprowadzenie badań historycznych dotyczących powstania budynku oraz jego ewentualnych przeróbek. Wykonano badania stanu technicznego i architektonicznego kaplicy a także wizualizację rekonstrukcji. Sporządzono także między innymi projekt architektoniczno- budowlany w którym zawarto program konserwatorski obejmujący wykaz niezbędnych prac – wymienia.
Jak wyjaśnia Grzegorz Świt, historyczne przekazy oraz opowieści mieszkańców sugerowały, że pod budynkiem kaplicy może znajdować się system podziemnych korytarzy. Jeden z nich miał nawet prowadzić do zamku królewskiego w Chęcinach.
– W trakcie badań przeprowadzonych przy budynku kaplicy za pomocą georadaru nie odkryliśmy żadnych lochów ani tuneli. Udało się natomiast odnaleźć elementy architektoniczne, które uległy zniszczeniu i znalazły się pod ziemią. Mogło to być związane zarówno z działaniami wojennych jakie były prowadzone na tym terenie podczas II wojny światowej jak i warunkami atmosferycznymi – dodaje.
Po uzyskaniu od Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków zgody na rozpoczęcie budowy zostanie ogłoszony przetarg na ich wykonawcę. Początek prac mających na celu odbudowanie kaplicy do stanu surowego planowany jest na przełom kwietnia i maja. Obudowa potrwa co najmniej do końca tego roku.
Na realizację tego zadania Gmina Morawica pozyskała dofinansowanie w wysokości 1 mln zł z Rządowego Programu Odbudowy Zabytków, które ma pokryć 98 proc. kosztów. Na realizację drugiego etapu polegającego na odtworzeniu wnętrza z uwzględnieniem wszelkich elementów architektury gmina będzie musiała pozyskać dodatkowe fundusze.
Kaplica pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny została ufundowana przez Hortensję z Wielopolskich Oraczewską i Fryderykę hrabinę Wielopolską. Zaprojektował ją architekt Friedrich August Stüler a została zbudowana około 1840 roku. Funkcje religijne pełniła aż do wybuchu II wojny światowej.
Podczas bitwy 15 stycznia 1945 roku została zniszczona podczas ostrzału artylerii sowieckiej przeprowadzonego ze względu na znajdujący się tam niemiecki punkt obserwacyjny. Odłamki pocisków uszkodziły ołtarz główny razem ze znajdującym się w nim obrazem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. W 1957 r. kaplica została wpisana do rejestru zabytków. Obecnie budynek znajduje się w stanie trwałej ruiny.