– Jestem zaszczycona otrzymaniem czegoś tak wielkiego – mówiła prof. Bogumiła Szura. Polska badaczka budownictwa ludowego, przez wiele lat prowadząca pracę naukową m.in. we współpracy z Muzeum Wsi Kieleckiej, w poniedziałek, 22 kwietnia otrzymała Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, nadany przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego.
Prof. Bogumiła Szura dziękowała za wyróżnienie.
– Jestem wzruszona, tak zwyczajnie, bo rzadko spotykamy się z tym, że ktoś znajdzie kogoś, kto pracuje, kto bardzo lubi tę pracę. Ktoś go pochwali za tę pracę, co jest jeszcze rzadsze. A mnie się to przydarzyło. Tyle osób dostrzegło tę pracę. Ale moja praca to jest moja pasja. Niestety to jest praca, która pochłania dużo czasu i moja rodzina coś mogłaby o tym powiedzieć, bo nie zawsze była zadowolona, kiedy wracałam późno z pracy czy z wyjazdu w teren. Ale taka jestem. Chciałam podziękować tym wszystkim którzy docenili to, z czego ja sobie zupełnie nie zdawałam sprawy. A ja pracuję, bo lubię, piszę, bo lubię, może nawet trochę umiem – żartowała.
Badaczka budownictwa ludowego
Uroczystość wręczenia medalu odbyła się w Dworku Laszczyków. Katarzyna Korus p.o. dyrektora Muzeum Wsi Kieleckiej podkreśliła, że nie ma lepszego miejsca na tę uroczystość.
– Tak szczególną uroczystość, poświęconą prof. Bogumile Szurze, która przyczyniła się do powstania Parku Etnograficznego w Tokarni. Poprzez jej wieloletnia pracę badawczą, w skansenie zostało usytuowanych wiele obiektów. Dzięki jej zaangażowaniu, dzięki jej badaniom wszystkie te obiekty mogły być przeniesione w sposób autentyczny i posadowione w naszym skansenie – tłumaczyła.
Katarzyna Korus wygłosiła laudację dotyczącą osiągnięć prof. Bogumiły Szury.
Prof. Bogumiła Szura pochodzi z Żywiecczyzny. W 1968 roku ukończyła Wydział Filozoficzno-Historyczny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie w specjalności etnografia. W 1967 roku rozpoczęła pracę w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk, w Pracowni Badania Sztuki Ludowej kierowanej przez prof. dr. Romana Reinfussa. W tym okresie głównym przedmiotem jej badań było budownictwo ludowe na obszarze całego kraju.
Od 1970 roku prof. Bogumiła Szura była zawodowo i rodzinnie związana z Kielcami, rozpoczęła pracę w przedsiębiorstwie Pracowni Konserwacji Zabytków, później w Pracowni Dokumentacji Etnograficznej. Prowadziła badania nad budownictwem ludowym w Kieleckiem, nad osadnictwem i ruralistyką wsi, gospodarczym budownictwem dworskim, młynarstwem, garncarstwem, a także sprawowała nadzór etnograficzno-konserwatorski nad demontażem obiektów w terenie oraz ich montażem w Parku Etnograficznym w Tokarni.
Efekty pracy widać w skansenie
Pod jej opieką wznosiły się w skansenie: dwór, chałupa z Bronkowic, z Sukowa czy zagroda z Radkowic. W latach 1993-1998 pracowała w urzędzie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Kielcach, współpracując nadal z Muzeum Wsi Kieleckiej. Od 1999 roku pełniła funkcję konsultanta merytorycznego Muzeum Wsi Kieleckiej.
W 1997 roku na Wydziale Historii UJ obroniła pracę doktorską pod tytułem: „Przemiany osadnictwa wiejskiego na Kielecczyźnie w dobie przeduwłaszczeniowej”. W 2004 roku w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN w Warszawie, na podstawie pracy „Zmiany układu przestrzennego wsi kieleckiej od XIII do połowy XIX” uzyskała stopień doktora habilitowanego n. humanistycznych w zakresie etnologii. W marcu 2005 roku została zatrudniona w Instytucie Archeologii i Etnologii PAN (Zakład Etnologii) w Warszawie, gdzie pracowała do końca 2009, czyli do emerytury. Do 2014 roku działała w Radzie Naukowej Instytutu Archeologii i Etnologii PAN.
W 2015 roku opublikowała monografię „Młynarstwo między Wisłą a Pilicą od połowy XVIII do XX wieku”, która ukazała się nakładem Muzeum Wsi Kieleckiej. W 2023 roku została wydana kolejna publikacja „Wieś miechowska w połowie XIX wieku i w Parku Etnograficznym w Tokarni”.
Pracując dla Muzeum Wsi Kieleckiej, profesor Bogumiła Szura opublikowała m.in. monografię karczm na Kielecczyźnie w XVIII i w XIX w., monografię architektoniczno-etnograficzną Daleszyc, dokumentacje historyczno-etnograficzne zagród w miejscowościach: Bodzentyn, Kalina Mała, Radkowice, Sierżawy, Ślęzany; chałupy z: Bronkowic, Chrobrza, Daleszyc, Kakonina, Kalinkowa, Sukowa, Szydłowca, Wąchocka; spichlerzy z: Chęcin, Kielc, Rogowa, Staszowa, Złotej oraz dworu z Suchedniowa i plebanii z Goźlic.
Od 1985 roku działa w Towarzystwie Przyjaciół Muzeum Wsi Kieleckiej w Kielcach. Za wykonane prace została odznaczona m.in. Złotym Krzyżem Zasługi, Złotą Odznaką Za Opiekę nad Zabytkami, Zasłużonego Działacza Kultury.
Podwaliny pod budowę i rozwój Parku Etnograficznego w Tokarni
Medal został przyznany przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego na wniosek marszałka województwa świętokrzyskiego, Andrzeja Bętkowskiego. Podczas poniedziałkowej uroczystości podkreślił wkład prof. Bogumiły Szury w popularyzację wiedzy na temat świętokrzyskiego budownictwa.
– Imponująco przedstawiają się osiągnięcia pani profesor na temat badań nad osadnictwem wiejskim, liczba wydanych artykułów i wydawnictw, udział w konferencjach i wygłoszonych referatów. Położyła pani podwaliny pod budowę i rozwój Parku Etnograficznego w Tokarni, a także była pani prekursorem w badaniach nad budową, typem oraz charakterystyką budownictwa wiejskiego w rejonie Gór Świętokrzyskich. Systematyzacja mieszkalnictwa wiejskiego, jakiego dokonała pani profesor, przyczyniła się do rozpowszechnienia wiedzy i świadomości o unikatowym wyglądzie wiejskich chałup na Ziemi Świętokrzyskiej. Bezwzględnie należy podkreślić, że bez badań pani profesor ani Park Etnograficzny w Tokarni, ani wiedza etnograficzna naszego regionu nie prezentowałaby się tak okazale – stwierdził.
Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”, nadawany osobom szczególnie wyróżniającym się w działalności kulturalnej, ochronie kultury i dziedzictwa narodowego wraz z marszałkiem Andrzejem Bętkowskim przekazał także Michał Skotnicki, wicewojewoda świętokrzyski. Odczytał też list, który odznaczonej etnograf skierował wojewoda świętokrzyski, Józef Bryk.
– Dziękuję za lata pracy i badań naukowych, poświęconych dziejom regionu kieleckiego, etnografii i kultury ludowej. Jestem niezmiennie wdzięczny za troskę o to, by nie zanikła wiedza o pięknej, regionalnej tradycji. Z pani ogromnego dorobku, jakże ważnego dla naszego dziedzictwa kulturowego, korzystać będzie jeszcze wiele pokoleń naukowców i pasjonatów nauki. Jest pani niekwestionowanym autorytetem w środowisku akademickim – napisał wojewoda Józef Bryk.