Ryszard Chrzanowski ps. „Kos” po 75 latach od śmierci został pochowany w rodzinnym Bliżynie. Był żołnierzem ZWZ-AK oraz Delegatury Sił Zbrojnych, był podkomendnym m.in. Antoniego Hedy „Szarego”, po ujawnieniu się komunistycznym służbom został aresztowany i skazany na 10 lat więzienia. Zmarł w więzieniu w Raciborzu w 1949 roku.
Szczątki Ryszarda Chrzanowskiego zostały odnalezione w listopadzie 2020 roku podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej na cmentarzu parafialnym w Raciborzu.
Dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Krakowie dr hab. Filip Musiał podkreśla, że to wyraz szacunku wobec osób, które walczyły w czasie wojny, a późnej były prześladowane przez władze komunistyczne:
– Prace nad rozpoznawaniem szczątków są żmudne. Badane są miejsca, w których były grzebane ofiary służby bezpieczeństwa, a później prowadzone są badania materiału genetycznego. Do tej pory udało się zidentyfikować kilkaset osób, ale na rozpoznanie i godny pochówek czeka jeszcze kilka tysięcy ofiar.
Dzisiejszy pogrzeb ma bardzo ważny, symboliczny wymiar mówi naczelnik delegatury IPN w Kielcach doktor Robert Piwko:
– Wracamy po swoich. Pracownicy Instytutu badając szczątki ofiar komunistycznych represji, odnaleźli i zidentyfikowali szczątki Ryszarda Chrzanowskiego. Dziś także on wraca do swoich, bo pochodził z Brześci w gminie Bliżyn, tu też działał w szeregach Armii Krajowej. Spocznie w rodzinnym grobowcu po kilkudziesięciu latach od śmierci.
Wśród uczestników pogrzebu była także rodzina Ryszarda Chrzanowskiego, Jerzy Przygoda jest jego siostrzeńcem, jak mówi historia wuja była w rodzinie przypominana, ale w okresie komunizmu nie mówiono zbyt wiele na ten temat:
– Na pewno duży smutek panował wśród jego bliskich, bo zostawił żonę i córkę oraz rodziców. Wiadomo było, co się z nim stało, ale czasy były szczególne i nie mówiło się wiele na jego temat. Wiem, że kiedy jeszcze był w Raciborzu w więzieniu, to mój dziadek usiłował uzyskać widzenie, ale nie udało im się spotkać.
Ryszard Chrzanowski ps. „Kos” (1925-1949) urodził się 22 marca 1925 roku w miejscowości Brzeście w gminie Bliżyn, w powiecie skarżyskim. Od 1941 roku był żołnierzem ZWZ-AK pełniąc służbę między innymi w oddziale kpt. Antoniego Hedy „Szarego”. W maju 1945 roku wyjechał na Dolny Śląsk. W miejscowości Zagórze zatrudniony został w charakterze pracownika ochrony.
We wrześniu 1945 roku w czasie urlopu, przebywając w rodzinnej miejscowości, został zatrzymany przez funkcjonariuszy KP MO w Kielcach w związku z podejrzeniem o „nielegalne” posiadanie broni. Z braku dostatecznych dowodów został zwolniony. Po wyjściu z aresztu pracował we własnym gospodarstwie. Od maja do października 1946 roku związany był z podziemną strukturą kierowaną przez Wacława Borowca ps. „Niegolewski” (następnie „Szach”, „Mat”). Brał udział w akcjach wymierzonych w członków aparatu represji oraz akcjach zaopatrzeniowych.
Oddział Wacława Borowca, który funkcjonował w powiecie kieleckim od maja 1945 roku do marca 1947 roku należał do zgrupowania oddziałów poakowskich pod dowództwem kpt. Antoniego Hedy „Szarego”. Zgrupowanie było podporządkowane Delegaturze Sił Zbrojnych.
8 października 1946 roku ujawnił się na placówce UB w Skarżysku-Kamiennej. Ponownie ujawnił się 24 marca 1947 roku, tym razem przed Komisją Amnestyjną w WUPB w Kielcach. Zdał broń i otrzymał zaświadczenie nr 03638.
Aresztowany we wrześniu 1947 roku przez funkcjonariuszy PUBP w Końskich pod zarzutem zorganizowania napadu rabunkowego i posiadania broni. 20 grudnia 1947 roku został skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Łodzi na 10 lat pozbawienia wolności. Zmarł w więzieniu w Raciborzu 12 lutego 1949 roku.
Szczątki Ryszarda Chrzanowskiego zostały odnalezione w listopadzie 2020 roku podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej na cmentarzu parafialnym w Raciborzu.