82 lata temu, w październiku 1942 roku, odbyła się likwidacja getta w Ostrowcu Świętokrzyskim. W ramach niemieckiej akcji Reinhardt życie straciło w Treblince kilkanaście tysięcy Żydów mieszkających w mieście. W piątek (11 października) upamiętniono te wydarzenia.
Społeczność żydowska stanowiła jedną trzecią mieszkańców miasta przypomniał dziś prezydent Ostrowca Artur Łakomiec:
– Przez dwa tygodnie października 1942 roku kilkanaście tysięcy osób zostało wywiezionych do Treblinki, później jeszcze trwało plądrowanie getta i rozstrzelania kolejnych osób. Dziś niewiele jest pamiątek z tamtego okresu. Na miejscu dawnej synagogi stoi teraz pomnik, a my staramy się o przejęcie od Skarbu Państwa cmentarza żydowskiego, aby móc w pełni się nim zająć pod względem konserwatorskim.
Wojciech Mazan z Muzeum Historyczno-Archeologicznego w Ostrowcu Świętokrzyskim przypomina, że getto w Ostrowcu funkcjonowało od początku II wojny światowej. We wrześniu 1939 roku do Ostrowca trafiło około tysiąca Żydów z Konina i okolic, a rok później tyle samo Żydów z Wiednia. Formalnie getto zostało utworzone 1 kwietnia 1941 roku, mieszkało w nim około 16 tysięcy osób. Miało charakter otwarty, to znaczy nie było tu murów, ale na wejściach stali uzbrojeni strażnicy.
Getto w Ostrowcu obejmowało większość starego miasta: część Rynku, ulicy Siennieńskiej, Iłżeckiej, Browarnej (dziś Mickiewicza), tereny ulicy Młyńskiej.
– Akcja Reinhardt, czyli akcja ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej, była rozciągnięta na miesiące. W Ostrowcu rozpoczęła się w kwietniu 1942 roku. Wtedy 36 osób, które były elitą ówczesnego żydowskiego świata, zostało zabitych, a 72 wywiezione do Auschwitz i też pewnie nie przeżyły – mówi Wojciech Mazan.
10 i 11 października 1942 roku nastąpiła likwidacja ostrowieckiego getta. Podczas selekcji mężczyźni zostali skierowani na Plac Floriana, jako zdolni do dalszej niewolniczej pracy na rzecz Niemców. Kobiety i dzieci oraz starcy zostali załadowani do wagonów bydlęcych i wywiezieni do Treblinki. Tam zostali zamordowani w komorach gazowych. Ci, którzy nadawali się do pracy przymusowej, przewieziono do tak zwanego „małego getta” w okolicach ulicy Iłżeckiej, a w kwietniu 1943 roku zostali przeniesieni na tzw. „łąki częstocickie” do obozu pracy. Byli oni wykorzystywani do niewolniczej pracy w hutniczych Zakładach Ostrowieckich oraz w cegielni.
Wydarzenia upamiętniające likwidację getta w Ostrowcu zaplanowane są na cały październik, w planie jest m.in. spacer miejscami pamięci.