M10D 215,072 MHz Zadzwoń do studia 41 200 20 20 
– Zapoznając się z tym okrucieństwem, zadajemy sobie pytanie, jak do takich mordów mogło dochodzić w XX wieku – mówił dr Robert Piwko, naczelnik kieleckiej delegatury Instytutu Pamięci Narodowej w Kielcach podczas obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Wydarzenie odbyło się w poniedziałek, 27 stycznia, w Centrum Pamięci Kultury Żydowskiej w Chęcinach.
Dr Robert Piwko podkreślił, że jest to dzień, w którym zatrzymujemy się, by przypomnieć wielką tragedię.
– Zagładę Żydów europejskich, która trwała przez cały okres okupacji niemieckiej. Holokaust, zagłada – proces wyjątkowy w swoim okrucieństwie ze względu na skalę mordu, jaki został popełniony na niewinnym narodzie. Każda z tych śmieci łączy się także z jednostkowym bólem – zaznaczył.
Naczelnik dodał, że Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu jest okazją nie tylko do złożenia kwiatów, ale także do głębszej refleksji nad wydarzeniami sprzed ponad 80 lat.
Różne formy prześladowań
Uczestnicy spotkania w chęcińskiej synagodze wysłuchali wystąpienia dr Tomasza Domańskiego z Referatu Badań Historycznych kieleckiej Delegatury IPN. Badacz przywołał szacunkowe dane, według których w czasie II wojny światowej w naszym regionie zostało zamordowanych ponad 330 tys. Żydów, co stanowi ponad 90 proc. społeczności wyznania mojżeszowego mieszkającej na tych ziemiach przed wrześniem 1939 roku.
– Wskazałbym na ważne miejsca kaźni Żydów. Takim miejscem na pewno było każde getto, czyli dzielnica żydowska, którą stopniowo zamykano, gdzie ludzi głodzono, skąd od 1941 roku wyjście było zagrożone śmiercią. Z drugiej strony mamy miejsca masowych straceń i wyzysków, np. w postaci obozów pracy przymusowej. Zwłaszcza w regionie kieleckim było ich dużo, mam tu na myśli np. obóz Hasag w Skarżysku-Kamiennej, w Częstochowie, w Kielcach, ale także obozy w Starachowicach na Majówce, w Ostrowcu Świętokrzyskim, gdzie ginęli na skutek niewolniczej pracy, ale także selekcji – wymieniał.
Dr Tomasz Domański podał także przykład największej w naszym regionie jednodniowej zbrodni w okresie Holokaustu, która została dokonana w Działoszycach.
– 3 września 1942 roku miała miejsce akacja deportacyjna, tzw. wysiedlenie Żydów do obozu w Bełżcu (wtedy to był dystrykt krakowski, powiat Miechów). Tam zostało zamordowanych, według moich ustaleń, od 1200 do 1400 Żydów jednorazowo – podkreślił.
Ważna część historii Chęcin
Dr Tomasz Domański podkreślał, że skalę zbrodni pokazuje także to, w jakim czasie do nich doszło.
– Główna część zagłady została dokonana między latem 1942 roku, bo pierwsze deportacja z dystryktu radomskiego miała miejsce w Radomiu w nocy z 4 na 5 sierpnia 1942 roku, a zimą 1943 roku, bo ostatnia masowa deportacja, która kończyła Akcję Reinhardt w tym dystrykcie, to był styczeń 1943 roku. W bardzo krótkim czasie zamordowano dziesiątki tysięcy ludzi – stwierdził.
Burmistrz Chęcin, Robert Jaworski przypomniał, że tragedia Żydów jest obecna także w historii jego miejscowości.
– W 1942 roku zostali wyprowadzeni z chęcińskiego getta do pobliskiej stacji w Wolicy, skąd zostali wywiezieni do Treblinki i tam zostali zgładzeni. To bolesny fragment naszej historii. W tym roku przeżywamy jubileusz 700-lecia nadania praw miejskich Chęcinom a Żydzi przez 400 lat mieszkali w naszym mieście – tu żyli, pracowali, byli częścią społeczności – zaznaczył.
Podczas poniedziałkowego spotkania odbyła się też dyskusja z udziałem regionalistów zajmujących się historią Chęcin i Kielecczyzny. Poruszony został temat edukacji dotyczącej regionalnego wymiaru Zagłady. W panelu dyskusyjnym uczestniczyły: dr Grażyna Barwinek, dr Agnieszka Dziarmaga i Klaudia Kwiecińska.
Nie wolno o tym zapomnieć
Wydarzenie było okazją do wojewódzkiej inauguracji projektu edukacyjnego delegatury IPN w Kielcach, pod hasłem „Pozostać człowiekiem w nieludzkim miejscu…Niemieckie nazistowskie obozy koncentracyjne 1933-1945”.
Projekt adresowany jest do uczniów szkół ponadpodstawowych z terenu województwa świętokrzyskiego i ich nauczycieli. Uczestnicy projektu mają za zadanie przygotować pracę poświęconą osobie lub grupie osób, które jako więźniowie obozów koncentracyjnych na różne sposoby pomagali innym osadzonym. Forma wyrazu jest dowolna. Młodzież może przygotować gazetkę ścienną, plakat, prelekcję, vloga, ulotkę czy przedstawienie. Kolejnym elementem konkursu będzie upowszechnienie swojej pracy i zaprezentowanej w niej historii we własnym środowisku.
Szkoły na zgłoszenia mają czas do końca lutego 2025 roku. Prace mogą nadsyłać do 17 kwietnia, a uroczyste rozstrzygnięcie konkursu odbędzie się 24 kwietnia.
Z kolei we wtorek, 28 stycznia, o godz. 18.00 kinie Fenomen w Wojewódzkim Domu Kultury w Kielcach odbędzie się pokaz głośnego filmu pt. „Strefa interesów” w reżyserii Jonathana Glazera. Seans jest częścią IX edycji Kieleckiego Przeglądu Polskich Filmów Fabularnych „Historia w filmie” i jednocześnie elementem obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Zostanie poprzedzony wstępem Marka Jończyka z Referatu Badań Historycznych w Delegaturze IPN w Kielcach. Wstęp wolny.
Film jest wstrząsającą opowieścią o domowej idylli w cieniu krematoriów, czyli życiu rodzinnym komendanta Auschwitz, Rudolfa Hössa.
Uroczystości upamiętniające Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu odbyły się dziś (poniedziałek, 27 stycznia) także przy Pomniku Menora w Kielcach.
