Kilkaset osób wzięło udział w XXI Złazie Turystycznym na leżącą niedaleko Starachowic polanę Karola Kality „Rębajły”. W ten sposób upamiętniono zwycięską potyczkę powstańców styczniowych z wojskami carskimi. Wydarzenie skupia co roku młodzież ze szkół powiatu starachowickiego.
W piątek (7 lutego) uczniowie kilkoma trasami przeszli na polanę, gdzie czekała na nich gawęda historyczna, grupa rekonstrukcyjna z okresu powstania styczniowego oraz okazja do integracji.
– Polana w Lipiu to miejsce, gdzie odpoczywał Karol Kalita ze swoim oddziałem, po zwycięskiej potyczce w styczniu 1864 roku – przypominał Jacek Andrzej Tarnowski ze Stowarzyszenia Kotyzka, które było organizatorem wydarzenia.
– „Rębajło” był doświadczonym dowódcą, miał doskonale wyszkolonych ludzi, ale po drugiej stronie stanął równie doświadczony pułkownik Suchonin. Na nic się to jednak Moskalom nie zdało, bo pomimo posiłków ściągniętych z Lipska i z Radomia, wojska powstańcze wygrały potyczkę. Sam Karol Kalita doczekał wolnej Polski i umierał w glorii chwały, bo w II Rzeczpospolitej powstańcy byli otaczani ogromnym szacunkiem – opowiadał Jacek Andrzej Tarnowski.
W piątek w Lipiu rozbito zrekonstruowany obóz powstańczy. Członkowie Świętokrzyskiego Stowarzyszenia Historycznego GROT Oddział Powstańczy 1863 pokazywali, jaką bronią posługiwali się walczący o wolność naszego kraju, jak byli ubrani i co jedli. Na cześć powstańców oddano strzały z armaty czarnoprochowej. Szef grupy, Mariusz Chmiel przypomniał, że to replika armaty Archanioł Gabriel, a jej oryginał znajduje się w twierdzy Zamość.
– To rodzaj wiwatówki, strzelamy z czarnego prochu, nie ma natomiast naboju, a to ze względów bezpieczeństwa. Na odlewie jest polski orzeł i patron artylerzystów, czyli właśnie archanioł Gabriel – wyjaśniał.
![Na polanie "Rębajły" strzelano z Archanioła Gabriela - Radio Kielce 07.02.2025. Lipie. XXI Złaz Turystyczny. / Fot. Anna Głąb - Radio Kielce](https://radiokielce.pl/wp-content/uploads/2025/02/IMG_8615-1024x683.jpg)
Wartę honorową przy krzyżu powstańczym zaciągnęła kompania reprezentacyjna ZDZ w Starachowicach, a uczestnicy mieli okazję także posłuchać o kobietach, które brały udział w powstaniu wspomagając walczących. Opowiadał o nich Grzegorz Bernaciak z Izby Tradycji w Brodach.
Współorganizatorka wydarzenia, Aneta Marciniak ze Stowarzyszenia Przyrodniczo-Leśnego Kotyzka, podkreślała, że w tym roku młodzież dostała specjalne zdanie. Mają nagrać rolkę z wydarzenia i udostępnić ją w mediach społecznościowych.
Karol Kalita „Rębajło” pochodził ze Lwowa, podczas Powstania Styczniowego walczył w lasach iłżeckich.