W Bliżynie poświęcono grób żołnierza Armii Krajowej Ryszarda Chrzanowskiego ps. „Kos”. Jego szczątki zostały odnalezione w listopadzie 2020 roku, podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej na cmentarzu parafialnym Jeruzalem w Raciborzu.
IPN bada miejsca, w których były grzebane ofiary komunistycznej Służby Bezpieczeństwa. Prace nad rozpoznawaniem szczątków to żmudny proces, wymaga m.in. badania materiału genetycznego. Do tej pory udało się zidentyfikować kilkaset osób, ale na rozpoznanie i godny pochówek czeka jeszcze kilka tysięcy ofiar. Jak wyjaśniał naczelnik kieleckiej delegatury IPN doktor Robert Piwko, ponowny pochówek, czy poświęcenie grobu, to realizacja hasła „Wracamy po swoich”.
– Pracownicy Instytutu, badając szczątki ofiar komunistycznych represji, odnaleźli i zidentyfikowali szczątki Ryszarda Chrzanowskiego. Pochodził z Brześcia w gminie Bliżyn, tu też działał w szeregach Armii Krajowej. Teraz, po kilkudziesięciu latach od śmierci, spoczywa w rodzinnym grobowcu – mówił.
Wśród uczestników uroczystości była także rodzina Ryszarda Chrzanowskiego. Jerzy Przygoda jest jego siostrzeńcem. Opowiada, że historia wuja była w rodzinie przypominana, ale w okresie komunizmu nie mówiono zbyt wiele na ten temat:
– Na pewno duży smutek panował wśród jego bliskich, bo zostawił żonę i córkę oraz rodziców. Wiadomo było, co się z nim stało, ale czasy były szczególne i nie mówiło się wiele na jego temat. Wiem, że kiedy jeszcze był w Raciborzu w więzieniu, to mój dziadek usiłował uzyskać widzenie, ale nie udało im się spotkać. Informacja o śmierci przyszła do bliskich, na pewno jednak była opóźniona, nie wiadomo było natomiast, gdzie został pochowany – mówił Jerzy Przygoda.
Ryszard Chrzanowski ps. „Kos” (1925-1949)
Urodził się 22 marca 1925 roku w miejscowości Brzeście w gminie Bliżyn, w powiecie skarżyskim. Od 1941 roku był żołnierzem ZWZ-AK, pełniąc służbę między innymi w oddziale kpt. Antoniego Hedy „Szarego”. W maju 1945 roku wyjechał na Dolny Śląsk. W miejscowości Zagórze zatrudniony został w charakterze pracownika ochrony. We wrześniu 1945 roku w czasie urlopu, przebywając w rodzinnej miejscowości, został zatrzymany przez funkcjonariuszy KP MO w Kielcach w związku z podejrzeniem o „nielegalne” posiadanie broni. Z braku dostatecznych dowodów został zwolniony. Po wyjściu z aresztu pracował we własnym gospodarstwie. Od maja do października 1946 roku związany był z podziemną strukturą poakowską kierowaną przez Wacława Borowca ps. „Niegolewski” (następnie „Szach”, „Mat”). Brał udział w akcjach wymierzonych w członków aparatu represji oraz akcjach zaopatrzeniowych. 8 października 1946 roku ujawnił się na placówce UB w Skarżysku-Kamiennej. Ponownie ujawnił się 24 marca 1947 roku, tym razem przed Komisją Amnestyjną w WUPB w Kielcach. Zdał broń i otrzymał zaświadczenie nr 03638.
Aresztowany we wrześniu 1947 roku przez funkcjonariuszy PUBP w Końskich pod zarzutem zorganizowania napadu rabunkowego i posiadania broni. 20 grudnia 1947 roku został skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Łodzi na 10 lat pozbawienia wolności. Zmarł w więzieniu w Raciborzu 12 lutego 1949 roku.
Szczątki Ryszarda Chrzanowskiego zostały odnalezione w listopadzie 2020 roku podczas prac ekshumacyjnych prowadzonych przez Instytut Pamięci Narodowej na cmentarzu parafialnym Jeruzalem w Raciborzu. Pogrzeb odbył się w czerwcu 2024 roku.
źródło biografii: https://poszukiwania.ipn.gov.pl/bbp/aktualnosci/21518,Uroczystosci-pogrzebowe-Ryszarda-Chrzanowskiego-ps-Kos-w-Blizynie.html