Wydarzenia związane z Akcją Reinhardt znalazły się w centrum zainteresowań organizowanego po raz 10. konkursu „Nasi sąsiedzi – Żydzi”. Jest on skierowany do uczniów szkół wszystkich szczebli. „Dziennikarski” wywiad, słuchowisko, film lub rysunek – to wymagana forma konkursowa.
Jury, jak co roku, oczekuje na prace uczniów, przypominające relacje polsko- żydowskie z czasów II RP, II wojny światowej i lat powojennych. Jednak w tym roku szczególny nacisk kładzie na uwzględnienie tragicznych skutków akcji Reinhardt, której 80. rocznica przypada w 2022 roku.
Jej celem było wymordowanie ludności żydowskiej z pięciu dystryktów Generalnego Gubernatorstwa (warszawskiego, radomskiego, krakowskiego, lubelskiego i galicyjskiego). Pod koniec 1942 roku akcję rozszerzono na wcielony do Prus Wschodnich okręg białostocki.
Agnieszka Dziarmaga, kierownik Świętokrzyskiego Sztetla przyznaje, że jest to wciąż historia mało znana.
– Wydarzenia związane z II wojną światową i akcją Reinhardt są szczególne, ponieważ były wyjątkowo bolesne i traumatyczne. Wiem z własnego doświadczenia, że wielu Polaków, którzy jako dzieci byli świadkami egzekucji swoich przyjaciół, sąsiadów, nie dzieliło się tą informacją bezpośrednio z dziećmi, tylko z wnukami. Być może ta trauma wojenna wymagała przepracowania. I takich informacji ukrytych gdzieś w ludzkiej świadomości czy w opowieściach rodzinnych jest bardzo dużo. Mam nadzieję, że uda nam się do nich dotrzeć, zwłaszcza że tych terenów objętych gettami na kielecczyźnie było dużo – podkreśla.
Uczniowie szkół ponadpodstawowych powinni przeprowadzić wywiad w formie pisemnej, z osobą pamiętającą funkcjonowanie sztetli, czyli miasteczek i osad, których znaczną część stanowili Żydzi. Oczekiwane są także filmy i słuchowiska. Z kolei uczeń szkoły podstawowej zobowiązany jest do wykonania rysunku dowolną techniką i w dowolnym formacie oraz dołączenia do niego krótkiego opisu. Praca ma upamiętnić ślady materialne obecności Żydów w formie zachowanych budynków, cmentarzy, elementów krajobrazu, czy przejawów kultury.
Organizatorami konkursu są: Ośrodek Edukacyjno-Muzealny „Świętokrzyski Sztetl” w Chmielniku i Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, przy współpracy kieleckiej Delegatury Instytut Pamięci Narodowej. Celem przedsięwzięcia jest zainteresowanie uczniów historią regionalną w kontekście współistnienia obok siebie dwóch odrębnych kultur i narodów na ziemiach polskich, pozyskanie ciekawych materiałów źródłowych dla potrzeb muzeum w Chmielniku, a także rozwijanie wśród uczniów krytycznego podejścia do przekazu historycznego.
W poprzednich edycjach prace konkursowe dotyczyły różnych zagadnień związanych z życiem codziennym, kulturą, m.in. obrzędami wesela, pogrzebu, aktywnością gospodarczą, w tym rozwojem handlu, usług, i in. mieszkańców żydowskich dawnych sztetli. Znaczna część prac dotyczyła wydarzeń związanych z II wojną światową.
Regulamin konkursu znajduje się na stronie internetowej „Świętokrzyskiego Sztetla”. Termin nadsyłania prac mija 30 kwietnia.