Łowicka, kurpiowska, rawska i świętokrzyska. 77 wycinanek, pochodzących z różnych części Polski, można zobaczyć na najnowszej wystawie w Dworku Laszczyków w Kielcach. Ekspozycja zatytułowana „Podróże wycinanek” została wypożyczona z Muzeum Częstochowskiego.
– Jest to pokłosie ich wieloletniej działalności, związanej z organizacją Konkursów Sztuki Ludowej – mówi dr Krzysztof Karbownik z Muzeum Wsi Kieleckiej. – 77 wycinanek, które można zobaczyć na wystawie w Dworku Laszczyków zostało zebranych na przestrzeni kilkunastu lat. Są to prace nagrodzone w ramach tego konkursu. Pochodzą z całej Polski. Mamy m.in. przykłady wycinanki barwnej, kolorowej – łowickiej, ale także sieradzkiej, lubelskiej i świętokrzyskiej, która jest reprezentowana przez prace pani Lucyny Kozłowskiej – wyjaśnia.
Krzysztof Karbownik dodaje, że na wystawie można zobaczyć nie tylko wycinanki tradycyjne. – Nawiązują do tradycji, z tą tradycją mają wiele wspólnego, ale jest tu już nuta nowoczesności i to bardzo dobrze, bo wycinanka nadal się rozwija, ma się bardzo dobrze i szuka swojego nowego kierunku. Na wystawie można też zobaczyć wycinanki w postaci wycinanek narracyjnych, opowiadających jakąś historię, są portrety, bardzo ciekawe przedstawienia osób, ale również zwierząt – wymienia.
Boom na wycinankę w Polsce rozpoczął się w XIX wieku. Jak mówi dr Krzysztof Karbownik, były to najprostsze formy zdobnicze chłopskich chałup. – Tradycyjne wycinanki były wykonywane z bibuły, albo z jakiegokolwiek dostępnego papieru – najlepiej kolorowego. Były wycinane nożycami do strzeżenia owiec, tymi które akurat były pod ręką w wiejskiej zagrodzie. Dzisiejsza, tradycyjna wycinanka, prócz pewnego wzornictwa, polega również na tym, że wycinanki nie są odrysowywane, tylko wycinane „z głowy” – zauważa.
Wycinanki pochodzące z różnych regionów Polski mają swoje cechy charakterystyczne. – Świętokrzyska niestety nie jest tak bogata w formie wycinanką, jak na przykład łowicka czy sieradzka, ale również ma swoje elementy charakterystyczne, które są m.in. kultywowane przez panią Lucynę Kozłowską. Nasza świętokrzyska wycinanka charakteryzuje się przede wszystkim symetrycznością, są to wzory odbijane. Mówi się też o tym, że ta wycinanka kielecka to jest taka wielopostaciowa – tłumaczy dr Krzysztof Karbownik.
Jak samodzielnie wykonać wycinankę można się dowiedzieć na warsztatach, które organizuje Muzeum Wsi Kieleckiej. Osoby zainteresowane tą formą rękodzieła powinny też nabyć katalog, który towarzyszy wystawie, ponieważ oprócz zdjęć i opisów, można w nim znaleźć dane kontaktowe do artystów, którzy chętnie opowiadają o tajnikach swojej sztuki.
Wystawę „Podróże wycinanek” będzie można oglądać w Dworku Laszczyków w Kielcach do 5 grudnia.