„Wincenty z Kielc. Epoka i dziedzictwo” – to tytuł konferencji, która rozpoczyna się dziś w Bibliotece Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. Udział w niej wezmą historycy, historycy sztuki, bibliolodzy, muzykolodzy, literaturoznawcy i teolodzy.
Wydarzenie wpisuje się w II Świętokrzyskie Dni Muzyki Dawnej im. Wincentego z Kielc, które odbywały się od 10 do 19 września. Jak mówi siostra Hanna Szmigielska, pomysłodawca i koordynator festiwalu, tym razem muzyki również nie zabraknie.
– Damy krótki koncert, który będzie zwieńczeniem całego festiwalu i tego, co się działo we wrześniu. Zaczęliśmy od „Gaude, mater Polonia” i zakończymy także tym utworem Wincentego z Kielc, który zaśpiewamy w najstarszej wersji, czyli tej gregoriańskiej z XIV wieku, no i także w tym opracowaniu czterogłosowym, które wszyscy znają. Pomiędzy umieścimy psalmy, które są rozwinięciem myśli średniowiecznej liturgiczno-muzyczno-poetyckiej. Przedstawimy różne opracowania: renesansowe polskie i włoskie – zapowiada.
Koncert rozpocznie się około godziny 15.00 i będzie zwieńczeniem konferencji naukowej, która rozpoczyna się o 10.00.
Wybór tematu nie jest przypadkowy. We wrześniu 2020 roku nakładem Wydawnictwa UJK (w kooperacji Wydawnictwa Jedność) ukazał się reprint – fototypiczna edycja rękopisu „Antyfonarza kieleckiego” pod redakcją Krzysztofa Brachy, bezcennej księgi liturgicznej przechowywanej w Skarbcu Bazyliki Katedralnej w Kielcach.
Antyfonarz kielecki to rękopis liturgiczno-muzyczny, księga śpiewów zawierająca zbiór pieśni, antyfon z incipitami psalmów, responsoriów oraz hymnów ułożonych zgodnie z biegiem kościelnego kalendarza liturgicznego, który został przepisany około 1372 roku na zlecenie i z fundacji kanonika kieleckiego i kustosza krakowskiego Mikołaja, syna Goworka, z przeznaczeniem dla kolegiaty kieleckiej.
Antyfonarz kielecki utożsamiany jest przede wszystkim z pierwszym przekazem rękopiśmiennym „Oficjum o św. Stanisławie”, do którego należy słynny hymn „Gaude, mater Polonia”. To wybitne dzieło liturgiczne, hagiograficzne, literackie, muzyczne i historiograficzne, autorstwa krakowskiego dominikanina Wincentego z Kielc (wg. niektórych badaczy z Kielczy). „Hymn Gaude, mater Polonia” do czasów bitwy pod Grunwaldem i popularyzacji Bogurodzicy, spełniał rolę pieśni ojczyźnianej (carmen patrium).
II Świętokrzyskie Dni Muzyki Dawnej były organizowane przez ROT Województwa Świętokrzyskiego, Schola Cantorum Kielcensis oraz UJK.
Program konferencji:
– 10.00-10.15 – otwarcie
– 10.15-10.45 – dr Piotr Okniński (Wydział Historyczny Uniwersytet Warszawski) „Wincenty z Kielc lub Kielczy. Stanowisko historiografii a wymowa źródeł”
– 10.45-11.15 – dr hab. prof. UJ Wojciech Drelicharz (Instytut Historii Uniwersytet Jagielloński) „Koncepcje historiograficzne dominikanina Wincentego i ich recepcja w dziejopisarstwie małopolskim XIII-XV w.
– 11.15-11.45 – prof. dr hab. Krzysztof Bracha (Uniwersytet Jana Kochanowskiego Kielce) „O wincentiańskiej metaforze „mater Polonia” polemicznie”
– 11.45-12.15 – przerwa kawowa
– 12.15-12.45 – prof. dr hab. Mieczysław Mejor (Instytut Badań Literackich PAN Warszawa) „Komentarz Michała Falkenera z Wrocławia do hymnu 'Gaude mater Polonia’ na tle średniowiecznej praktyki komentatorskiej”
– 12.45-13.15 – dr Anna Ledzińska (Instytut Języka Polskiego PAN Kraków) „Wincentiański portret św. Stanisława w świetle danych językowych”
– 13.15-13.45 – ks. dr Andrzej Kwaśniewski (Uniwersytet Kardynała Wyszyńskiego Warszawa) „Teksty o św. Stanisławie w zbiorach dawnej Biblioteki Kapituły Kieleckiej
– 13.45-14.15 – mgr Małgorzata Wilk-Grzywna (Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Świętokrzyskiego Kielce) „Kreowanie produktu turystycznego w oparciu o średniowieczne dziedzictwo kulturowe regionu świętokrzyskiego
– 14.15-15.00 – zakończenie
– 15.00-15.30 – koncert: Schola Cantorum Kielcensis, dyrygentka s. Hanna Szmigielska OSB