Przypomina dużą gąbkę, albo kalafior – szmaciak gałęzisty znany także pod nazwą siedzuń sosnowy to gatunek grzyba, który jeszcze niedawno był chroniony. Obecnie można go zbierać, jeść, a nawet leczyć się nim.
Jak mówi Iwona Paluch z Nadleśnictwa Stąporków, grzyb stał się dość powszechny przez co wykreślono go z listy chronionych. To co go wyróżnia to jego kształt i wielkość.
– Tworzy bardzo duże nieregularne owocniki. Nie przypomina tradycyjnych grzybów jak borowik, podgrzybek czy kurka, raczej przypomina kalafior, albo gąbkę morską, często nazywany jest też mózgiem ze względu na swój kształt – mówi leśniczka.
Jak dodaje, szmaciak gałęzisty wykorzystywany jest do zup, ale i do smażenia czy suszenia. Grzyb posiada walory lecznicze. Zawarty w nim sparassol działa antybiotycznie na pleśnie, ma działanie pobudzające układ immunologiczny, działanie przeciwnowotworowe, antyalergiczne. Obniża też cukier i cholesterol we krwi.
Znalezienie szmaciaka jest dużym wyzwaniem. Występuje w lasach iglastych i mieszanych. Rośnie na korzeniach drzew iglastych, zarówno martwych, jak i żywych. Najczęściej są to korzenie sosny. Niestety można go łatwo pomylić z innymi podobnymi grzybami, które są trujące.
Jacek Oleś, zastępca nadleśniczego ze Stąporkowa przypomina, by zbierać grzyby, co do których nie mamy wątpliwości.
– Jeśli jakiegoś grzyba nie jesteśmy do końca pewni, to go nie zbieramy albo korzystamy z atlasu grzybów lub porad osób bardziej obeznanych – dodaje.
W Polsce występuje około 3 tys. gatunków grzybów, z czego 200 jest trujących.
Siedzuń sosnowy, szmaciak gałęzisty (Sparassis crispa – gatunek grzybów jadalnych z rodziny siedzuniowatych (Sparassidaceae).
Wysokość zazwyczaj 5–20 cm, szerokość 6-30 cm, ale bywa i większy, niekiedy osiąga nawet 6 kg (w 1711 roku w Turoszowie zostały znalezione przez leśnika dwa egzemplarze, z których większy ważył 20 kg i mierzył 2,55 metra.
W Polsce uznawany był za gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych. Wbrew ustaleniom czerwonej listy w Polsce jest jednak dość częsty.
Grzyb jadalny, wykorzystywany np. do zup, ale też do smażenia i suszenia. Źle znosi transport, gdyż charakteryzuje się dużą łamliwością. Jest saprotrofem lub pasożytem. W zaatakowanych przez niego drzewach pień gnije aż do wysokości 3 m i drzewo wydziela charakterystyczny zapach terpentyny.