„Goły po sworsku” to regionalna potrawa ze Sworzyc, w gminie Końskie. Przypomina kluski śląskie lub kartacze, ale wyrabiana jest według specjalnego rytuału, który znają tylko kucharki z lokalnego Koła Gospodyń Wiejskich.
Justyna Rupniewska ze Sworzyc informuje, że wiele pań w kole to kucharki, które dzielą się swoim doświadczeniem przekazanym przez babcie i prababcie. Jak mówi jedną z potraw typowo lokalnych są goły po sworsku z nadzieniem mięsnym. Do potrawy wykorzystuje się zarówno ziemniaki gotowane jak i surowe.
– Jej przygotowanie ma swój rytuał. Panie dzielą się na grupy. Jedne obierają ziemniaki, inne trą je na tarce o małych oczkach. Nie używamy maszynki elektrycznej, bo zmienia smak potrawy – wyjaśnia.
Farsz przygotowuje się z mielonego mięsa, do którego dodaje się jajko oraz podsmażoną wcześniej cebulę z dwoma ząbkami czosnku. Do tego dodaje się łyżeczkę majeranku i do smaku przyprawia solą i pieprzem.
Justyna Rupniewska dodaje, że panie używają też krochmalonych ściereczek, w których wyciskają starte ziemniaki. Potrawa jest pracochłonna dlatego przygotowywało się ją na specjalne okazje lub w czasie kiedy nie trzeba było prowadzić prac polowych.
– Taką potrawę przygotowywało się na przykład w czasie darcia pierza, kiedy gospodynie miały więcej czasu – tłumaczy.
„Goły po sworsku” znajdą się w przygotowywanej przez panie książce kucharskiej.
„GOŁY PO SWORSKU” – PRZEPIS
Składniki na ciasto:
• 15 ziemniaków surowych;
• 5 ziemniaków ugotowanych;
• 1 mała cebula;
• sól;
• mąka ziemniaczana.
Składniki na nadzienie:
• 1500 g mielonego mięsa;
• 1 jajko;
• 2 ząbki czosnku;
• 1 łyżeczka majeranku;
• sól, pieprz do smaku;
• 1 cebula;
• masełko do smażenia cebuli.
Okrasa
• 1-2 cebule;
• boczek wędzony;
• olej do smażenia.
Przygotowanie:
Na rozgrzanej patelni z masełkiem obsmażyć cebulę z wyciśniętym przez praskę czosnkiem. Jak już się zarumieni dodać do mięsa mielonego. Doprawić do smaku solą, pieprzem, majerankiem. Wbić jajko. Wszystko dokładnie wymieszać, odstawić na bok.
Na tej samej patelni z odrobiną oleju smażyć pokrojony w drobną kostkę boczek wędzony i cebulę. Smażyć na małym ogniu, aż boczek będzie przesmażony, a cebulka miękka i lekko brązowa.
Ugotować 5 ziemniaków w skórkach, potem obrać i przecisnąć przez praskę. Pozostałe ziemniaki oskrobać i zetrzeć na tarce lub rozdrobnić za pomocą malaksera (ale starte na tarce ręcznie smakują lepiej), dodać jedną małą cebulę.
Starte surowe ziemniaki odcisnąć za pomocą szmatki lub gazy, płyn zachować. Po chwili powinna oddzielić się skrobia, którą później, należy dodać do masy ziemniaczanej.
Ziemniaki ugotowane i surowe wymieszać razem, dodać skrobię, posolić. Ciasto powinno mieć konsystencję, jak na kopytka, powinna się ładnie łączyć. Jeżeli masa jest za rzadka dodać mąki ziemniaczanej. Formować kule wielkości jabłka, spłaszczyć, nałożyć farsz do środka i zawinąć.
Farsz musi być całkowicie zakryty, formować podłużne pyzy.
W dużym garnku zagotować wodę z solą, dodać trochę tłuszczu do smażenia boczku i cebuli. Jak woda już się gotuje dodać kluski. Gotować 30 minut.
Wyjąć kartacze, polać mieszanką tłuszczu i boczku oraz cebulki.