Na świętego Marcina najlepsza gęsina. Sztetl w Chmielniku przypomina o tradycji [PRZEPIS]

Na świętego Marcina najlepsza gęsina – przypomina o tym w swoim najnowszym cyklu edukacyjnym Ośrodek Edukacyjno-Muzealny Świętokrzyski Sztetl. Na stronie internetowej instytucji będzie można znaleźć wiele ciekawostek, nie tylko kulinarnych.

Czytaj również

Strażackie interwencje w związku z burzą. Kulminacja opadów dopiero przed nami

2025-07-07

W Zaborzu znów stanęły indiańskie tipi

2025-07-07

– Będzie to oferta cykliczna, w formule cotygodniowej lub comiesięcznej, dla starszych i młodszych – mówi Agnieszka Dziarmaga, kierująca Świętokrzyskim Sztetlem.

– Zaczynamy od potraw kuchni żydowskiej, od pieczonej gęsi. Przepis pochodzi z zaprzyjaźnionego z nami bloga. „11 listopada, a wiadomo, że na świętego Marcina najlepsza gęsina”. Ponadto Żydzi chmielniccy słynęli z wielkich, doborowych tuczarni gęsi. Chmielnik w ogóle słynął z gęsi, więc od tego zaczynamy – podkreśla.

Przepis inspirowany kuchnią żydowską ma się pojawiać co tydzień. W planach są także inne ciekawostki.

– Będą filmy – to nowość u nas. Do naszego zespołu dołączyła judaistka Justyna Morawska, która jeszcze w listopadzie przygotuje cały cykl dotyczący zwyczajów pogrzebowych. Filmowo zaprosimy do mykwy (zbiornik z bieżącą wodą – przyp.red.). Nasza mykwa jest w rękach prywatnych, ale właściciel udostępnił ją nam na potrzeby przygotowania filmu – dodaje Agnieszka Dziarmaga.

Stare fotografie sztetla będą w stałym cyklu zestawiane z aktualnymi. Edukatorzy przygotują także szereg niepublikowanych dotąd wspomnień. W comiesięcznej odsłonie klimaty sztetla, w ramach cyklu „Ze sztuką na ty”, zostaną przypomniane w rysunkach prace znakomitego artysty plastyka Wojciecha Książka.

Będzie także miejsce na literaturę. Zespół w składzie: Agnieszka Dziarmaga, Edyta Ślusarczyk, Justyna Morawska, Michał Brzoza zaprasza co tydzień do „Klubu fajnej książki”, gdzie znajdą się m.in. recenzje publikacji traktujących o polskich Żydach, ich miejscu w pamięci, kulturze i nauce. Będą dotyczyć czasów współczesnych i historii.

Te wszystkie działania można śledzić na stronie internetowej oraz na Facebooku Świętokrzyskiego Sztetla.

GĘSINA Z JABŁKAMI W SOSIE WŁASNYM:

Składniki (dla 4 osób):

1 gęś bez podrobów o wadze ok 4-4,5 kg (jeżeli jest mrożona, wcześniej należy ją rozmrozić)

400-500 ml soku jabłkowego

1 kg jabłek (najlepsze są kwaśne, np. szara reneta, ale mogą być dowolne)

1 łyżka soli

3-4 czubate łyżki suszonego majeranku (ok 1 opakowanie)

1 czubata łyżka pieprzu ziołowego

Wykonanie:

Jeśli gęś jest zamrożona, należy ją dokładnie rozmrozić – kilkanaście godzin w temperaturze pokojowej lub dwa dni w lodówce. Do gęsi zazwyczaj dodawany jest woreczek z podrobami. Znajduje się on w środku tuszy. Należy go wyjąć i odłożyć do zamrożenia – w tym przepisie nie będzie potrzebny. Gęsie podroby nadają się m.in. na pasztet.

Gęś pokroić nożycami do drobiu (ewentualnie ostrym nożem) na sześć kawałków: w pierwszej kolejności odciąć skrzydła, następnie udka. Gruczoł kuprowy należy odciąć i wyrzucić. Korpus przekroić na pół. Gęsiej słoniny nie wolno wyrzucać. To najzdrowszy tłuszcz – badania we Francji wykazały, że osoby spożywające tłuszcz gęsi, rzadziej zapadają na chorobę wieńcową serca.

Pokrojone kawałki obsypać solą oraz dużą ilością majeranku i pieprzu ziołowego.

Jabłka obrać, wydrążyć nasienie i pokroić na ćwiartki lub ósemki.

Do dużej gęsiarki lub naczynia żaroodpornego (o objętości 8 l) wyłożyć kilka kawałków jabłek oraz wlać sok jabłkowy. Jeżeli nie mamy zbyt dużego naczynia żaroodpornego, można wykorzystać dwa mniejsze. Wówczas należy równomiernie porozkładać składniki w każdym naczyniu: po jednym skrzydełku, po jednym udku, po jednej połówce korpusu i gęsiej słoniny w każdym naczyniu. Pomiędzy kawałkami gęsi umieścić jabłka. Przykryć i piec w temperaturze 190°C przez ok 4 godziny – na 1 kg drobiu przypada 1 godzina pieczenia. Gdy gęś pieczemy w dwóch naczyniach, czas pieczenia możemy skrócić do 2,5-3 godzin. W trakcie pieczenia gęś wytopi swój tłuszcz, a poziom płynu powinien przykryć mięso. Gdyby tak się nie stało, należy dolać soku jabłkowego. Przez cały czas drób powinien gotować się w pyrkającym sosie. Danie jest gotowe, gdy mięso jest miękkie i z łatwością odchodzi od kości.

Wyjąć z piekarnika. Wytopiony tłuszcz zebrać i po wystudzeniu przechowywać w lodówce. Jest to najlepszy tłuszcz do smażenia.

Propozycja podania:

Ugotowane w całości ziemniaki polać gęsim tłuszczem i zrumienić w piekarniku. Ewentualnie jako dodatek można użyć ulubioną kaszę, np. kuskus lub pęczak.

Jako surówka idealnie pasuje ta z czerwonej kapusty Składniki: poszatkowana czerwona kapusta, jabłko, pokrojone suszone śliwki, garść posiekanych orzechów włoskich, winegret z oliwy, majonezu, miodu, octu, soli i pieprzu.

Przepis wykorzystano ze strony Smak Odzyskany.