Rzadko występują w Polsce i są pod ścisłą ochroną. Ostatnio na Ponidziu widziano je 50 lat temu. Mowa o żółwiach błotnych, którym niegdyś sprzyjały unikalne walory przyrodnicze w obrębie delty śródlądowej Nidy.
W tym roku naukowcy z Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego wybrali się na poszukiwanie żółwia błotnego. Zbadano również jego eDNA, czyli pobrano próbki wody ze specjalnie wytypowanych miejsc, gdzie ten gatunek występował. Niestety intensywna działalność człowieka sprawiła, że po żółwiu błotnym dziś śladu już nie ma.
Jak mówi Dariusz Wiech, specjalista z Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych, aby żółw mógł powrócić na Ponidzie, trzeba wyeliminować tzw. inwazyjne gatunki żółwi czerwonolicych oraz żółtolicych, które zagrażają rodzimemu gatunkowi żółwia błotnego oraz przygotować odpowiednie miejsce do bytowania, aby zwierzęta bezpiecznie mogły się rozmnażać.
– W latach 90. do Polski sprowadzono dużo żółwi, które są znacznie większe od naszego rodzimego żółwia, mają 40 cm. Niechciane przeważnie lądowały w rzece. W tym środowisku stały się niesamowitymi drapieżcami, które wyparły naszego żółwia, czyli dość znacznie zubożyły naszą naturalną florę i faunę – zaznacza.
Dariusz Wiech dodaje, że zespół jest w trakcie opracowania planu ochrony i tzw. reintrodukcji, czyli ponownego wprowadzenia żółwia błotnego w jego stare miejsca bytowania. Ponadto, żółwie mają zamieszkać na wydmie otoczonej rozlewiskiem, co zabezpieczy je przed drapieżnikami.
– Jesteśmy na etapie pozyskiwania osobników z innych polskich populacji z Poleskiego Parku Narodowego, z polskiej części Polesia. Jest również kilka innych miejsc, gdzie zajęto się ich hodowlą, rozmnażaniem. Taki proces może potrwać nawet kilka lat – dodaje.
Żółwie błotne mogą żyć nawet ponad 120 lat. Wielkość ich pancerza dochodzi do 20 cm. Zagrożeniem jest dla nich także osuszanie stawów i bagien.
Próby przywrócenia żółwia błotnego wpisują się w zainaugurowany w ubiegłym roku przez Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych projekt, który ma przywrócić bogactwo naturalne delty rzeki Nidy na Ponidziu. Jak informowaliśmy, projekt obejmuje olbrzymi obszar łąk w okolicy Umianowic w gminie Kije.
Sporo prac będzie polegało na odbudowie starorzeczy, naturalnych zbiorników wodnych, a także przywróceniu warunków siedliskowych dla zagrożonych wyginięciem ptaków i innych gatunków objętych ścisłą ochroną takich jak: ślimaki, popłazy, kumaki, traszki, orzeł bielik, błotniaki stawowe, czy kaczki.
W ramach projektu zostanie też utworzony specjalny zbiornik, w którym niechciane przez ludzi żółwie mogłyby żerować, zamiast trafiać do rzek.
Kilkadziesiąt lat temu bogactwo gatunków zwierząt żyjących w delcie Nidy w okolicach Umianowic czyniło te tereny wyjątkowymi w skali Polski oraz Europy. Miejsce to ma ponownie stać się perełką przyrodniczo-krajobrazową, a także pełnić rolę edukacyjną, dzięki powstającemu w Umianowicach Ośrodkowi Edukacji Przyrodniczej.
ŻÓŁW BŁOTNY (EMYS ORBICULARIS)
Długość pancerza: 12-38 cm
Masa: ok. 1 kg
Długość życia: 40-60 lat. Niektóre źródła mówią, że nawet ponad 100 lat, trwa weryfikacja tych danych.
Samce dojrzewają wcześniej od samic i zazwyczaj są od nich mniejsze.
ŻÓŁW BŁOTNY – PUBLIKACJA W „ECHACH LEŚNYCH”, MAGAZYNIE LASÓW PAŃSTWOWYCH