Widowisko historyczne odbędzie się dziś wieczorem przed budynkiem dawnego więzienia Urzędu Bezpieczeństwa przy ul. Zamkowej w Kielcach. Inscenizacja przypomni słynne rozbicie więzienia w nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 roku. Gościem specjalnym wydarzenia będzie Jan Józef Kasprzyk, szef Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Jak informuje Dionizy Krawczyński, prezes Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznych „Jodła”, które jest współorganizatorem wydarzenia, inscenizacja odbędzie się po raz 12. Dodaje, że każdego roku starają się pokazać jakiś nowy aspekt tej akcji. Dziś przypomniana zostanie m.in. postać zapomnianego bohatera. Jest nim Stefan Gądzio ps. „Kos”. Był on oficerem Armii Krajowej. Zaczynał w konspiracji w Częstochowie, a od lutego 1945 roku był komendantem konspiracji w Kielcach.
– To właśnie on, kiedy dowiaduje się od pracowników wywiadu, że w więzieniu w Kielcach przebywają aresztowani przez UB wyżsi oficerowie AK, podejmuje decyzję o opanowaniu tego miejsca. To on wydaje bezpośredni rozkaz o rozbiciu więzienia, który dociera do Hedy – zaznaczył.
Jak dodał, został aresztowany w dniu akcji, kiedy wszystko było już ustalone.
– Znał już termin, kiedy ta akcja zostanie przeprowadzona. Aresztowany i osadzony w siedzibie UB na rogu ulic Paderewskiego i Solnej. Podczas natarcia zapewne słyszał strzały. Później był bity niemiłosiernie, ale nie wydał nikogo. W odwecie za przeprowadzoną akcję, już po jej zakończeniu, został przez funkcjonariuszy UB zlikwidowany – podkreślił.
Do tej pory miejsce jego pochówku nie jest znane. Symboliczny grób znajduje się w Częstochowie.
Uroczystości rozpoczną się o godzinie 20.00 inscenizacją akcji rozbicia więzienia. Zakończą ją, ok. 21.00, minuta ciszy oraz zapalenie zniczy przez publiczność. Spektakl odbędzie się na dziedzińcu Wzgórza Zamkowego.
W wyniku akcji przeprowadzonej 75 lat temu przez oddziały pod dowództwem Antoniego Hedy „Szarego” i Stefana Bembińskiego „Harnasia” udało się uwolnić 354 osoby przetrzymywane przez komunistyczną bezpiekę. Wszystko było dobrze zaplanowane i skutecznie przeprowadzone, co uniemożliwiło sprawną reakcję wojska, milicji, Urzędu Bezpieczeństwa i sił sowieckich. Akcja odbyła się praktycznie bez strat. W jej wyniku zginął jeden żołnierz z oddziału „Szarego”, który podczas ucieczki został otoczony pod Kielcami. Stąd akcja rozbicia więzienia UB w Kielcach jest symbolem skuteczności działania polskiego, zbrojnego podziemia po wojnie.