Niespodzianka czekała na ekipę wykonującą remont internatu Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Baryczy. Po skuciu tynku z zewnętrznej ściany, budowlańcy odkryli tajemniczą tablicę. To prawdopodobnie zaginiona płyta, z pomnika wzniesionego w latach 20. XX wieku, na pamiątkę ćwiczeń żołnierzy w tym miejscu.
Jan Słuszniak, dyrektor ośrodka przyznaje, że odnalezienie tej pamiątki wszystkich zdumiało.
– Ucieszyliśmy się bardzo z tego znaleziska. Z jednej strony, sama tablica jest wiekowa i cenna. Z drugiej strony, ujął nas znajdujący się na niej patriotyczny tekst: „Jak głaz ten na barkach naszych, Tak Ciebie Ojczyzno święta Wydźwigniem na szczyt Potęgi Chwały!”- cytuje dyrektor. Tablica ma kształt kwadratu o boku 50 centymetrów, na którym znalazł się też podpis „Kompania Szkolna 74. pułku piechoty. Rocznik 1902”.
Jak opisuje dyrektor ośrodka, w 1926 roku w Baryczy powstał poligon szkoleniowy i jedną z pierwszych grup, które testowały nowy obiekt byli żołnierze z Lublińca. Jan Słuszniak informuje, że płyta prawdopodobnie jest częścią dużego pomnika, który na pamiątkę pobytu wznieśli żołnierze 74. pułku. Monument składał się z wielu usypanych głazów, a na największym z nich umieszczona była odnaleziona teraz tablica.
– W 1939 roku, Niemcy wkroczyli na te tereny i kazali rozebrać, wysadzić i zniszczyć ten pomnik. Po wojnie odnaleziono jedynie centralny głaz z inicjałem 74 pp – przypomina dyrektor.
Pomnikowa płyta, prawdopodobnie po zniszczeniu monumentu została wmurowana od strony dziedzińca, tuż pod dachem, w miejscu sugerującym chęć jej ukrycia. Nie wiadomo kto, kiedy i dlaczego przykrył ją tynkiem.
Jan Słuszniak dodaje, że głaz z pomnika, w latach 90. odnalazł ksiądz Michał Wierzbicki. Sprowadził go do Smogorzowa i uczynił głównym elementem innego monumentu, poświęconego żołnierzom 74. Górnośląskiego Pułku Piechoty, który stanął przed kościołem. Nikt nie sądził, że zachowała się również tablica z patriotyczną inskrypcją.
Budynek internatu powstał 1905 roku i pełnił początkowo funkcję wojskowych stajni.