Fotografie, stroje, przedmioty codziennego użytku, a nawet oryginalny wóz – to przedmioty, które składają się na wystawę „Obraz Cyganów. Cyganie w obrazach”. Jej wernisaż odbędzie się dzisiaj (28 czerwca), w Muzeum Dialogu Kultur – oddziale Muzeum Narodowego w Kielcach. Ekspozycji będzie towarzyszył koncert muzyki cygańskiej oraz debata o dziedzictwie kulturowym Romów.
Wystawa przedstawia cyganalia z prywatnej kolekcji Andrzeja Grzymała-Kazłowskiego – obecnie niezależnego eksperta, wykładowcy i organizatora prywatnego Muzeum Kultury Romskiej w Warszawie. Zbiór ten powstawał od lat 90. ubiegłego wieku.
Jak wyjaśnia Urszula Kinder, rzecznik Muzeum Narodowego, na wystawie w Kielcach będzie można obejrzeć obiekty wybrane spośród 3 tysięcy artefaktów.
– Głównie są to widokówki, grafiki, fotografie, plakaty oraz obrazy tworzone zarówno przez Romów, jak i reprezentantów innych narodowości. Są wśród nich także kilkusetletnie przedstawienia Cyganów oraz fotografie dokumentujące między innymi martyrologię narodu cygańskiego podczas II wojny światowej. Na wystawie znalazły się także przedmioty z życia codziennego Cyganów, między innymi strój codzienny, sprzęty użytku domowego i taborowego. Jednym z najcenniejszych obiektów z kolekcji jest wóz cygański typu ostrowieckiego, pochodzący z lat 50. i 60. XX wieku, który będzie wyeksponowany w zewnętrznej przestrzeni Muzeum Dialogu Kultur – podkreśla.
Wystawę przedstawiającą wizerunki Cyganów oraz ich świat podzielono na trzy części: „Portrety”, „Sceny rodzajowe”, „Zawody i profesje”. Składają się one na unikalny obraz Cyganów – kobiet, mężczyzn, dzieci, ich otoczenia – wędrówek, domów, codziennej aktywności, a także wykonywanych zajęć, zawodów i profesji.
Wernisażowi będzie towarzyszył koncert zespołów: Perły i Bracia. Ważną częścią będzie debata o dziedzictwie kulturowym Romów. Rozpocznie się o godzinie 18.30, a udział w niej wezmą kurator wystawy Andrzej Grzymała-Kazłowski, Joanna Kos-Krauze – reżyserka i scenarzystka, pomysłodawczyni filmu „Mój Nikifor”, współtwórczyni filmu „Papusza”, opowiadającego historię romskiej poetki, Zbigniew Waleryś – aktor wcielający się w harfiarza Dionizego Wajsa w „Papuszy” oraz Angelika Kuźniak – reporterka, dziennikarka i kulturoznawczyni.
Wystawa potrwa do 3 listopada.
Cyganie to jedna z najbardziej rozpoznawalnych mniejszości etnicznych na świecie. Szczególną uwagę zwraca ich charakterystyczna kultura, unikalny tryb życia, a przede wszystkim duża liczebność, która w większości krajów europejskich czyni z nich największą państwową mniejszość etniczną. Od wieków tajemniczość tej grupy wzbudzała ciekawość, działała na wyobraźnię zafascynowanych „dziećmi natury” artystów, malarzy, pisarzy, muzyków. Szczególnie dużo przedstawień Cyganów powstawało w XIX i XX wieku, kiedy zainteresowanie egzotyką cygańskiej kultury w Europie było największe. W XIX wieku zrodził się też romantyczny mit o buntowniczym życiu Cyganów, kreując przedstawicieli tej grupy na niefrasobliwych wagabundów żyjących zgodnie z prawami natury. Z kolei o cygańskich kobietach krążyły opinie demonicznych uwodzicielek, nieodmiennie podkreślające walory ich urody. Współcześnie obok dawnych stereotypów powstają nowe, których pozytywne wyobrażenia mieszają się z negatywnie nacechowanymi opiniami, dając upust w wizerunkach kreowanych nie tylko przez artystów, pisarzy, ale również media. Kolejną niezależną drogą w ukazywaniu współczesnego obrazu Romów, zarówno ich przeszłości, jak i teraźniejszości są romscy artyści, których prace można obejrzeć na wystawie.