1 maja świętujemy 15. rocznicę wstąpienia Polski do Unii Europejskiej, z tej okazji przybliżamy historię integracji Wspólnoty.
EUROPA W CZASACH POKOJU – POCZĄTKI WSPÓŁPRACY
Unię Europejską utworzono po to, aby położyć kres krwawym wojnom, wybuchającym często pomiędzy sąsiadującymi krajami, z których najokrutniejszą była II wojna światowa. Od 1952 r. Europejska Wspólnota Węgla i Stali zjednoczyła gospodarczo i politycznie państwa Europy, by tym samym zapewnić długotrwały pokój. Założyło ją sześć krajów: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy. Lata pięćdziesiąte upłynęły pod znakiem zimnej wojny pomiędzy Wschodem a Zachodem. W 1956 r. na Węgrzech czołgi radzieckie położyły kres protestom przeciwko reżimowi komunistycznemu. Rok 1957 to data utworzenia na podstawie traktatu rzymskiego Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG), innymi słowy „wspólnego rynku”.
CORAZ WIĘKSZA WSPÓLNOTA
Dania, Irlandia i Wielka Brytania przystępują do Unii Europejskiej 1 stycznia 1973 r., powiększając tym samym liczbę jej członków do dziewięciu. W następstwie krótkiej, lecz brutalnej wojny arabsko-izraelskiej, w październiku 1973 r. rozpoczyna się kryzys energetyczny i problemy gospodarcze w Europie. Wraz z obaleniem portugalskiego reżimu Salazara w 1974 r. i – rok później – śmiercią generała Franco w Hiszpanii, dobiegają kresu ostatnie prawicowe dyktatury w Europie. Dzięki polityce regionalnej UE ogromne sumy zaczynają napływać do biedniejszych regionów, wspierając tworzenie miejsc pracy i infrastruktury. Parlament Europejski umacnia swój wpływ na sprawy unijne, a w 1979 r. obywatele po raz pierwszy wybierają jego członków w bezpośrednich wyborach. W latach 70. nasila się walka z zanieczyszczeniem środowiska. UE przyjmuje przepisy dotyczące ochrony środowiska, po raz pierwszy wprowadzając pojęcie „zanieczyszczający płaci”.
ZMIANA OBLICZA EUROPY – UPADEK MURU BERLIŃSKIEGO
Po strajkach w stoczni gdańskiej latem 1980 r. związek zawodowy Solidarność i jego przywódca Lech Wałęsa urastają do rangi symbolu w Europie i na świecie. W 1981 r. Grecja staje się 10. państwem członkowskim UE, Hiszpania i Portugalia przystępują do niej pięć lat później. W 1986 r. dochodzi do podpisania Jednolitego aktu europejskiego. Jest to traktat tworzący podstawy dla szeroko zakrojonego sześcioletniego programu, mającego na celu usunięcie przeszkód dla wolnego przepływu handlu w UE, a w konsekwencji utworzenia „jednolitego rynku”. Wraz z upadkiem muru berlińskiego 9 listopada 1989 r. Europa przeżywa prawdziwy wstrząs polityczny. Po raz pierwszy od 28 lat otwierają się granice pomiędzy wschodnią i zachodnią częścią Niemiec, które w październiku 1990 r. ponownie się jednoczą.
EUROPA BEZ GRANIC
Upadek komunizmu w państwach Europy Środkowo-Wschodniej sprzyja zbliżeniu obywateli sąsiadujących ze sobą krajów. W 1993 r. ukończono proces tworzenia jednolitego rynku, w ramach którego obowiązują tzw. cztery swobody, czyli swoboda przepływu towarów, usług, osób i kapitału. W latach 90. wchodzą w życie kolejne dwa traktaty: w 1993 r. – traktat z Maastricht, a w 1999 r. – Traktat Amsterdamski. Obywatele są zainteresowani kwestiami ochrony środowiska, a także współpracy w zakresie bezpieczeństwa i obrony. W 1995 r. Unii przybywa trzech nowych członków: Austria, Finlandia i Szwecja. Małe miasteczko w Luksemburgu daje nazwę układowi z Schengen, który stopniowo zapewni obywatelom możliwość podróżowania bez kontroli paszportowych na granicach.
DALSZY ROZWÓJ
Dzięki wsparciu UE miliony młodych ludzi podejmują studia za granicą. Telefony komórkowe i Internet ułatwiają komunikację coraz większej liczbie osób. W wielu krajach zaczyna obowiązywać nowa wspólna waluta – euro. Po zamachach terrorystycznych w Nowym Jorku i Waszyngtonie, data 11 września 2001 r. nieodłącznie kojarzy się z „wojną z terroryzmem”. Kraje UE podejmują coraz ściślejszą współpracę w walce z przestępczością. Przystąpienie aż 10 nowych państw do UE w 2004 r. uznano za kres podziałów politycznych pomiędzy Wschodem a Zachodem. W 2007 r. do Unii przystępują Bułgaria i Rumunia. We wrześniu 2008 r. w gospodarkę światową uderza kryzys finansowy. Wszystkie kraje UE ratyfikują traktat lizboński, który wchodzi w życie w 2009 r. Zapewnia on UE nowoczesne instytucje i skuteczne metody działania.
DEKADA PEŁNA WYZWAŃ
Ostatnia dekada – to światowy kryzys gospodarczy, który silnie uderza w Europę. UE pomaga kilku krajom w trudnej sytuacji i ustanawia tzw. unię bankową, aby zagwarantować, że banki będą bezpieczniejsze i bardziej wiarygodne.
W grudniu 2012 r. Unia Europejska otrzymuje Pokojową Nagrodę Nobla. W 2013 r. do UE przystępuje 28. kraj – Chorwacja.
W 2014 r. odbywają się wybory do Parlamentu Europejskiego, w wyniku których do parlamentu trafia większa liczba eurosceptyków. Po aneksji Krymu przez Rosję, UE ustanawia nową strategię w dziedzinie bezpieczeństwa. Na Bliskim Wschodzie oraz w różnych częściach świata dochodzi do głosu ekstremizm religijny. Prowadzi to do konfliktów i wojen, w wyniku których wiele osób, które zmuszone są uciekać przed niebezpieczeństwem, poszukuje schronienia w Europie. UE nie tylko stoi w obliczu dylematu, jak zadbać o nowych przybyszów, ale również jest celem kilku ataków terrorystycznych.
HISTORIA DROGI POLSKI DO UE
Droga Polski do Unii Europejskiej związana jest nierozerwalnie z wieloma wydarzeniami, zarówno dotyczącymi bezpośrednio naszego kraju, jak i sytuacji w całej Europie. Warto wiedzieć, że stosunki dyplomatyczne pomiędzy Polską, a wtedy jeszcze Wspólnotą Europejską, zostały nawiązane już w 1988 roku. Zmiany ustrojowe w Polsce po roku 1989 pozwoliły na podjęcie rozmów na temat stowarzyszenia Polski ze Wspólnotami Europejskimi. Integracja Polski z UE trwała łącznie 14 lat. Rozpoczęła się w maju 1990 roku oficjalnym wnioskiem o stowarzyszenie ze Wspólnotami Europejskimi, a zakończyła 1 maja 2004 r. przystąpieniem do Unii Europejskiej. W 1991r. został podpisany Układ Europejski, ustanawiający stowarzyszenie pomiędzy Polską a WE i ich państwami członkowskimi. Następnie w 1994 r. rząd złożył wniosek o członkostwo Polski w UE. W 1997 r. rozpoczęły się trwające pięć lat negocjacje akcesyjne. Po ich zakończeniu Polska w kwietniu 2003 r. podpisała w Atenach Traktat Akcesyjny, a niespełna dwa miesiące później Polacy przystąpili do ogólnokrajowego referendum w sprawie wstąpienia Polski do Unii.
POLACY NA „TAK”
W dniach 7-8 czerwca 2003 r. w Polsce przeprowadzone zostało ogólnonarodowe referendum, w którym Polacy odpowiadali na pytanie: Czy wyraża Pan/Pani zgodę na przystąpienie Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej? Odpowiedzi “tak” udzieliło ponad 77 procent głosujących. 1 maja 2004 roku Polska przystąpiła do Unii Europejskiej. Wtedy liczba państw członkowskich zwiększyła się z piętnastu do dwudziestu pięciu, liczba ludności wzrosła o blisko 70 milionów, a powierzchnia o prawie 740 tys. km2 to prawie szósta część Wspólnoty. Warto zauważyć, że ponad połowę liczby ludności i prawie połowę powierzchni tamtej dziesiątki stanowiła ludność i powierzchnia Rzeczpospolitej Polskiej.
BILANS CZŁONKOSTWA
Polska przystąpiła do Unii Europejskiej w 2004 roku i od tego czasu stale analizuje się bilans zysków i strat tego posunięcia. Nie da się ukryć, że wpada on pozytywnie. Nasz kraj wiele zyskał, odkąd staliśmy się państwem członkowskim wspólnoty. Należy wspomnieć, że Polska jest jednym z najludniejszych krajów UE i jednym z państw, które najlepiej wykorzystują fundusze unijne.
Widoczna jest tutaj zaradność Polaków i wiedza na temat tego, jak, gdzie i kiedy najlepiej wykorzystywać unijne granty. Otrzymane pieniądze pozwoliły m.in. na wyremontowanie dróg, wyposażenie sal komputerowych w szkołach, dofinansowanie działalności firm i prywatnych przedsiębiorstw. Wiele osób mogło spełnić marzenia o własnej działalności gospodarczej. Przystąpienie Polski do UE przyczyniło się także do otwarcia granic na mocy układu z Schengen. Ułatwiło to podróżowanie oraz wyjazdy do pracy.
STREFA SCHENGEN
Polska jest krajem członkowskim Unii Europejskiej od 1 maja 2004 r. W związku z obecnością w UE nasz kraj jest także uczestnikiem strefy Schengen – nastąpiło to w dwóch terminach, osobnym dla ruchu lądowego i morskiego (grudzień 2007) i osobnym dla ruchu powietrznego (marzec 2008 r.) Mimo członkostwa w UE, Polska nie weszła do Strefy Euro. Silna pozycja Polski w UE wynika z faktu, że jest to jeden z największych krajów Unii, który posiada dość dużą liczbę ludności, a jednocześnie nadal ma wiele do nadrobienia w sferze gospodarczej, społecznej i infrastrukturalnej. W związku z powyższym Polska od przyjęcia do UE w 2004 r. pozostaje największym beneficjentem funduszy unijnych, co wywołuje realne zmiany w krajobrazie i ekonomii Polski. Polska posiada obecnie 51 posłów w Parlamencie Europejskim.