Markery nowotworowe, to jedna ze skuteczniejszych i nieinwazyjnych metod diagnostyki nowotworów. Czym są, które są najczęściej badane i czy podwyższony poziom markera świadczy o chorobie nowotworowej? Między innymi na te pytania odpowiadała dr. n. med. Anna Słuszniak, kierownik Zakładu Markerów Nowotworowych w Świętokrzyskim Centrum Onkologii.
– Pani doktor, co to są markery nowotworowe?
Markerem nowotworowym możemy nazwać każdą substancję, która występuje na co dzień w naszym organizmie, kiedy jesteśmy zdrowi albo wytworzona jest na skutek procesu nowotworowego. Występuje bez względu na to, jaką ona funkcją pełni w organizmie, czy to jest jakiś enzym, hormon, czy białko, które bierze udział w szlaku metabolicznym. Jeśli tylko jej poziom jest podwyższony w przypadku choroby nowotworowej, to taką substancję, takie białko, czy jakiś związek chemiczny nazywany markerem nowotworowym.
– Do czego one służą?
Generalnie największe zastosowanie znalazły do monitorowania przebiegu choroby nowotworowej, do oceny skuteczności leczenia chirurgicznego, do oceny skuteczności leczenia radio- i chemioterapią. Mamy tam odpowiednie przedziały czasowe, kiedy powinniśmy badać poziomy tych markerów, by móc ocenić, czy np. zabieg chirurgiczny był skuteczny. Markery służą również do lokalizacji nowotworów, ale wówczas, kiedy wykonuje się badanie scyntygraficzne. Znalazły również zastosowanie do oceny zaawansowania nowotworu czy wielkości guza. Można je również stosować do wykrywania i rozpoznawania nowotworów, czyli stosować w profilaktyce nowotworowej.
– Czy u każdego pacjenta, u którego występuje podejrzenie zachorowania na nowotwór, stosuje się markery nowotworowe?
W zasadzie tak. Jeśli są objawy sugerujące istnienie nowotworu, wtedy jak najbardziej warto oznaczyć stężenie markera nowotworowego. Natomiast taka pojedyncza obserwacja, pojedynczy wynik (nawet jeżeli jest podwyższony) nie musi oznaczać choroby nowotworowej. Poziom markerów może być również podwyższony w stanach zapalnych. Dlatego też warto w przedziale czasowym za np. miesiąc, czy 6 tygodni zbadać jeszcze raz poziom markera i jeśli on wzrasta, to z całą pewnością jest to zmiana nowotworowa. Wtedy trzeba zrobić tomografię, badania obrazowe.
Pierwsza część rozmowy:
Druga część rozmowy: