Czym jest biologia molekularna i terapia celowana? Do czego służą w leczeniu osób chorych onkologicznie? Na te pytania w „Czasie dla zdrowia” odpowiadał Artur Kowalik, specjalista laboratoryjny genetyki medycznej, kierownik Zakładu Diagnostyki Molekularnej w Świętokrzyskim Centrum Onkologii.
– Czym jest biologia molekularna?
Biologia molekularna zajmuje się tym, czego nie można zobaczyć nawet pod mikroskopem. Zajmuje się drobnymi molekułami, takimi jak DNA, fragmenty genów, białka, czy tłuszcze, czyli cząsteczki, które składają się na komórkę.
– Na czym polega biologia molekularna w leczeniu onkologicznym?
Diagnostyka molekularna w onkologii pozwala na stwierdzenie, czy pacjent ma w swoim DNA geny, które mogą zwiększyć prawdopodobieństwo wystąpienia określonego nowotworu złośliwego. Wiadomo, że nowotwór to choroba genetyczna. To oznacza, że w trakcie rozwoju nowotworu nagromadzane są pewne zmiany genetyczne, pewne mutacje i żeby móc odpowiednio leczyć pacjentów, trzeba wiedzieć jaki defekt genetyczny ma w tej chwili dany pacjent. Jeszcze kilka, kilkanaście lat temu chory np. na raka płuca miał do wyboru jedną lub kilka chemioterapii. Natomiast teraz patolog podpowie jeszcze jaki to jest podtyp choroby i trzeba także wykonać badanie metodami biologii molekularnej. To da odpowiedź na pytanie, czy jest jakiś defekt genetyczny, na który jest obecnie dostępny lek. Jeżeli ten lek jest, oczywiście go stosujemy. To jest tzw. terapia celowana, czyli ukierunkowana na danego pacjenta.
– Czy każdy chory onkologicznie może być leczony za pomocą terapii celowanej?
Niestety nie. Jest grupa chorych onkologicznie, która ma dany defekt genetyczny, na który został opracowany lek. Wówczas my zajmujemy się poszukiwaniem u wszystkich pacjentów z danym typem nowotworu tego defektu genetycznego. W przypadku raka płuca zwykle kilkanaście procent chorych ma ten defekt, na które są już leki. Z kolei w przypadku czerniaka mówmy już o ponad 50% chorych, dla których opracowano stosowne leki.
Posłuchaj audycji
Część pierwsza:
Część druga: