Od 1 stycznia weszły w życie nowe zapisy w standardzie opieki nad ciężarną i noworodkiem. Na czym one polegają? O tym rozmawialiśmy z dr Grażyną Pazerą, kierownikiem Kliniki Neonatologii w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Kielcach.
– Do czego służą i potrzebne są standardy opieki nad ciężarną i noworodkiem? Lekarze, pielęgniarki i położne przecież wiedzą jak opiekować się przyszłą mamą i jej dzieckiem.
Każdy standard ma ogromne znaczenie, niezależnie od tego, w jakim obszarze życia człowieka występuje. Szczególnie ważny jest w obszarze medycyny. Standardy są po to by personel, który zajmuje się opieką nad pacjentką w ciąży, porodu, opieką nad noworodkiem, miał określone swoje kompetencje. Standardy tworzone są również po to, by pacjentka, która także podlega opiece medycznej wiedziała i znała zasady tej opieki.
Po raz pierwszy standard opieki okołoporodowej w 2012 roku i określał kompetencje personelu, który ma się zajmować pacjentką w czasie ciąży, porodu, po urodzeniu, w opiece nad noworodkiem. Przez sześć kolejnych lat, w trakcie oczywiście stosowania tych zapisów, doszło do jego nowelizacji. Jest ona wynikiem prac wielu zespołów, lekarskich towarzystw naukowych, położniczych i różnych fundacji oraz rzecznika praw pacjenta.
– Nowe standardy podnoszą rangę zawodu położnej środowiskowej, która zyskała nowe uprawnienia.
Tak. Po raz pierwszy zapisano, że położna może prowadzić poród fizjologiczny. Oczywiście okresowo jest związana do konsultacji z lekarzem położnikiem. Do tej pory, podczas pierwszego spotkania z ciężarną, położne środowiskowe musiały ustalić z nią plan porodu. Od 1 stycznia muszą ustalić plan także opieki przedporodowej. Położna środowiskowa jest takim swoistym przewodnikiem dla kobiety w ciąży, dostarcza jej wszelkie informacje na temat ciąży, porodu i opieki nad noworodkiem.
– Każda kobieta będąc w ciąży, obawia się porodu i związanego z nim bólu. Czy w tym zakresie w nowych standardach naniesiono jakieś zmiany?
Każdy człowiek boi się bólu, kobiety w ciąży również. Jednak medycyna potrafi walczyć z bólem. Cały proces walki z bólem, zmniejszania jest odczuwania, w nowych standardach zostały zastosowane. Te działania mogą być różne, np. niefarmakologiczne (zmiana pozycji, masaż, imersja wodna), poprzez działania farmakologiczne, czyli stosowanie specjalnych leków, po to, by ból zmniejszyć. Są oczywiście pacjentki, które mają niski próg bólu i u nich to odczucie bólu może być przerażające. Im tez jesteśmy w stanie już pomóc.
– Nowością dla przyszłych matek są m.in. obowiązkowe testy na depresję.
Od zawsze wiadomo, że ciąża zmienia emocje kobiety. Wówczas mogą ujawnić się różne problemy emocjonalne, których wcześniej widać nie było. Szczególnie dotyczy to sytuacji, w której przyszła mama dowiaduje się, że jej dziecko urodzi się z jakąś wadą czy że zamiast jednego dziecka na świat przyjdą bliźniaki lub trojaczki. Wtedy kobieta potrzebuje wsparcia. Dramatycznym problemem jest depresja, która rozwija się powoli, a może doprowadzić do ciężkich zaburzeń. Często występuje w ciąży lub po porodzie, kiedy pojawiają się zmiany poziomu hormonów.
Dlatego w standardzie opieki okołoporodowej pojawił się zapis, który zobowiązuje do trzykrotnej oceny czynników ryzyka wystąpienia depresji u kobiety w ciąży. To jest pierwszy i trzeci trymestr oraz okres po porodzie. Ocenia się emocje, zachowanie, odczucia. Gdy kobieta wykazuje objawy depresji, konieczna jest pomoc psychologa. Kiedy stwierdzi, że te emocje pacjentki są bardzo poważne, wówczas do jej leczenia angażowany jest specjalista psychiatra.
– Nowe standardy opieki nad ciężarną i noworodkiem kładą także nacisk na karmienie piersią.
Najnowsza wiedza medyczna mówi, że oprócz genetyki, najważniejsze jest żywienie człowieka, ponieważ ono determinuje nasze zdrowie. Żywienie, zwłaszcza w pierwszym roku naszego życia, jest bardzo ważne. Karmienie pokarmem matki jest decydujące, stąd duży nacisk kładzie się właśnie na karmienie noworodka piersią, mlekiem matki. Dokarmianie mieszanką sztuczną jest możliwe tylko i wyłącznie na zlecenie lekarskie i tylko wyłącznie wtedy, kiedy pojawiają się poważne problemy. Chodzi np. o brak pokarmu u matki, trudności w karmieniu lub inne względy medyczne. Jeżeli nie ma pokarmu matki, wówczas należy stosować pokarm innej kobiety pozyskiwany z banku mleka kobiecego, które już powstają w naszym kraju.
Pierwsza część rozmowy:
Druga część rozmowy: