„Od sacrum do profanum. Rzeźba i malarstwo w sztuce ludowej” – to tytuł wystawy, która we wtorek (18 grudnia) zostanie udostępniona w Muzeum Dialogu Kultur, oddziale Muzeum Narodowego w Kielcach, przy Rynku.
Będzie to ekspozycja stała, prezentująca w jednym miejscu dorobek blisko 60 artystów z regionu świętokrzyskiego. Składa się ponad 400 eksponatów, wśród nich są rzeźby z drewna i gliny oraz obrazy malowane na płótnie, desce i papierze. Najstarsze dzieła pochodzą z przełomu XIX i XX wieku, a najmłodsze z obecnego stulecia. Ich autorami są twórcy ludowi, rzeźbiący, malujący z potrzeby serca, często mimo braku zrozumienia i doskwierającej biedy.
Muzealna prezentacja powiedzie zwiedzających od świata boskiego – sacrum oraz do świata ziemskiego – profanum.
Sztuka ludowa początkowo miała wyłącznie charakter religijny. Stąd duża część zgromadzonych dzieł ukazuje sceny z życia Chrystusa i Marii, zajmujących szczególne miejsce w sercach wiernych. Ich kult był bardzo rozpowszechniony w całej Polsce.
Wśród wyobrażeń plastycznych Jezusa dominują sceny pasyjne, chwila narodzin, a także najbardziej popularny wizerunek – Chrystusa Frasobliwego, który stał się wręcz symbolem polskiej sztuki ludowej. Natomiast figurki świętych traktowano jako pośredników w kontaktach między człowiekiem a światem ponadzmysłowym. Przypisywano im wręcz magiczną moc – święci mogli uzdrowić, pomóc w beznadziejnych sprawach, ustrzec przed uderzeniem pioruna lub ochronić zwierzęta przed chorobami. Obrazy lub figurki świętych wystawiano więc w oknach podczas burzy, wynoszono do pożaru, a nawet umieszczano w oborach.
Po II wojnie światowej wśród tematów podejmowanych przez twórców ludowych znalazło się życie codzienne mieszkańców wsi i sceny odwołujące się do wydarzeń historycznych. W jednej z części wystawy znajdziemy prace ukazujące zarówno trudy dnia: wykopki, sianokosy, żniwa, jak i barwną obrzędowość doroczną: zwyczaje wielkanocne, kolędowanie oraz radosne chwile: wesela, zabawy czy wizyty na targu.
Oglądając dzieła świętokrzyskich twórców ludowych, cenionych także poza granicami kraju, możemy poznać również ich sylwetki. Na ekranie dotykowym udostępniono bowiem biogramy opowiadające o ich życiu, pozwalające także dowiedzieć się, czym było dla nich twórcze obcowanie ze sztuką.