W Kielcach i wielu innych miastach województwa świętokrzyskiego w czwartek, 13 grudnia, odbędą się obchody 37. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego.

Czytaj również

Mroczna historia miejscowości

2025-06-08

Synoptycy ostrzegają! Świętokrzyskie poza strefą

2025-06-08

KIELCE

W Kielcach obchody rocznicowe organizuje Zarząd Regionu Świętokrzyskiego NSZZ „Solidarność”. Przed tablicą znajdującą się na murach aresztu śledczego, złożono kwiaty. Tablica upamiętnia osoby, które zostały tam uwięzione w stanie wojennym.

O godzinie 16.45 Stowarzyszenie Represjonowanych w Stanie Wojennym Regionu Świętokrzyskiego wspólnie z komisją zakładową „Solidarności” przy Politechnice Świętokrzyskiej zaprasza na spotkanie „13 grudnia – pamiętamy”. Odbędzie się ono w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia”.

Podczas spotkania będzie można posłuchać pieśni śpiewanych wówczas przez działaczy „Solidarności”. Członkowie opozycji antykomunistycznej i osoby internowane podzielą się również wspomnieniami jednego z najbardziej dramatycznych okresów w powojennej historii Polski. W wydarzeniu weźmie udział także młodzież z Zespołu Szkół Elektrycznych w Kielcach, która przedstawi krótki program artystyczny.

O godzinie 18 natomiast w Bazylice Katedralnej odprawiona zostanie msza w intencji ofiar stanu wojennego. Przewodniczył jej będzie ordynariusz Diecezji Kieleckiej biskup Jan Piotrowski.

Po mszy uczestnicy przejdą przed pomnik błogosławionego księdza Jerzego Popiełuszki, gdzie złożone zostaną kwiaty. Zaplanowano również wspólne śpiewanie pieśni z tego okresu.

W obchody 37. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego włącza się także Delegatura IPN w Kielcach. W środę (12 grudnia) o godz. 18:00 na Małej Scenie Kieleckiego Centrum Kultury odbędzie się spektakl teatralny „Raport z marzenia o Polsce”. To sztuka w konwencji teatru dokumentalnego, przedstawiająca proste, prawdziwe, ludzkie historie. Spektakl oparty na wspomnieniach członków Niezależnego Zrzeszenia Studentów i Solidarności, którzy w 1980 roku mieli 20 lat, ukazuje historię generacji marzącej o wolnej Polsce i ją budującej wolny kraj. Osiem historii byłych członków NZS na scenie opowiada para aktorów: Anna Kończal i Dominik Stroka. Reżyserem spektaklu jest Jarosław Tochowicz, współautorem scenariusza Wojciech Markiewicz, a za scenografię odpowiada Paulina Hrabia. Dodatkowy spektakl, dla zorganizowanych grup szkolnych na Małej Scenie Kieleckiego Centrum Kultury, odbędzie się w czwartek (13 grudnia) o godz. 11:00. Bezpłatne zaproszenia dostępne są w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” przy ul. Warszawskiej 5.

KAZIMIERZA WIELKA

13 grudnia przedstawiciele Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Pracowników Oświaty i Wychowania wspólnie z Henrykiem Dudą, jednym z liderów wolnych związków zawodowych w Kazimierzy Wielkiej, złożą kwiaty i zapalą znicz pamięci przed bramą główną Cukrowni Łubna tzw. kolebki kazimierskiej „Solidarności”. Związkowcy zamierzają ją w najbliższym czasie odnowić. Tu, w największym wówczas zakładzie pracy w powiecie, podczas stanu wojennego doszło do pierwszego incydentu. Związkowcy odważyli się zaprotestować biegając z biało-czerwoną flagą, za co można było wtedy trafić do więzienia.

JĘDRZEJÓW

W niedzielę, 16 grudnia, jędrzejowska Delegatura Zarządu Regionu Świętokrzyskiego NSZZ „Solidarność” mszą świętą uczci 37. rocznicę wybuchu staniu wojennego.

– Msza odbędzie się o godzinie 11.00 w kościele Matki Bożej Łaskawej w Jędrzejowie – informuje Krystyn Toczyłowski, przewodniczący Zarządu Regionu Świętokrzyskiego NSZZ „Solidarność” delegatury w Jędrzejowie. – W ten sposób uczcimy tych, którzy zginęli w okresie stanu wojennego walcząc za wolną i demokratyczną Polskę.

OSTROWIEC ŚWIĘTOKRZYSKI

Jak co roku uroczystości rocznicowe organizuje ostrowiecki oddział „Solidarności”. Rozpocznie je o godzinie 18.00 msza  w kościele Najświętszego Serca Jezusowego przy ulicy Sandomierskiej. Następnie poczty sztandarowe oraz uczestnicy przemaszerują ulicami Tadeusza Kościuszki i Stanisława Staszica do Ronda 25-lecia NSZZ „Solidarność”. Tam, przy pomniku upamiętniającym strajk pracowników Huty im. Marcelego Nowotki w 1981 roku, złożone zostaną kwiaty i zapalone znicze.

STARACHOWICE

O godzinie 14.45 przedstawiciele związkowców złożą wiązanki kwiatów przed tablicą upamiętniającą związkowców z Fabryki Samochodów Ciężarowych „STAR” przy ulicy 1 Maja. Później uczestnicy przejdą do kościoła Wszystkich Świętych, gdzie również przed tablicą „Solidarności” zostaną złożone kwiaty i zapalone znicze. Dodatkowo w witrynach przystankowych w mieście zostanie zawieszone 20 plakatów ze zdjęciami z okresu stanu wojennego. Na budynku MAN i PKC zawisną natomiast banery przypominające wydarzenia sprzed 37 lat. Następnie o godzinie 17.00 kwiaty zostaną złożone także na rondzie „Solidarności”. Jego organizatorem jest Stowarzyszenie „Wolni i Solidarni 1980-1989”. Godzinę później w kościele Wszystkich Świętych odprawiona zostanie msza w intencji ofiar i uczestników stanu wojennego.

SANDOMIERZ

W Sandomierzu obchody rocznicy stanu wojennego rozpoczną się 13 grudnia o godzinie 17.30 od mszy świętej w Bazylice Katedralnej. Po niej zebrani przejdą w Marszu Pamięci  przed pomnik Solidarności znajdujący się obok Bramy Opatowskiej, gdzie zapalone zostaną znicze, a delegacje złożą kwiaty. Kolejnym miejscem, gdzie udadzą się uczestnicy obchodów, będzie plac pomiędzy figurą Matki Boskiej a ratuszem. Tam, jak co roku, ułożony zostanie krzyż ze zniczy.

Jednym z organizatorów uroczystości jest zarząd powiatowy Prawa i Sprawiedliwości w  Sandomierzu. Jego przewodniczący poseł PiS Marek Kwitek powiedział, że wprowadzając stan wojenny ówczesna władza przetrąciła kręgosłup polskiemu społeczeństwu, wielkiemu  ruchowi wolnościowemu, który skupiał blisko 10 milionów ludzi. Spowodowało to bolesne rany, które są niezagojone do dzisiaj, ponieważ sprawcy stanu wojennego w zasadzie nie ponieśli żadnej kary. Poseł Marek Kwitek przypomniał, że stan wojenny skazał też wielu młodych ludzi na emigrację.

– Oni w większości nie wrócili już do Polski. Przemiany demokratyczne w naszym kraju zostały  przynajmniej na 10 lat zatrzymane. My przypominamy tę datę, aby pamiętać, że takie wydarzenia zasługują na potępienie – dodał poseł Kwitek.

W organizowanie uroczystości rocznicowych włącza się burmistrz i sandomierski urząd miejski, NSZZ „Solidarność” oraz Stowarzyszenie „Pamięć i Solidarność”.

13 GRUDNIA 1981 ROKU

O godzinie 6 rano Polskie Radio nadało wystąpienie generała Wojciecha Jaruzelskiego, w którym informował on Polaków o ukonstytuowaniu się Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego (WRON) i wprowadzeniu na mocy dekretu Rady Państwa stanu wojennego na terenie całego kraju. W dniu wprowadzenia stanu wojennego na ulicach polskich miejscowości pojawiło się ok. 70 tysięcy żołnierzy Wojska Polskiego, 30 tysięcy funkcjonariuszy MSW wyposażonych w 1750 czołgów, 1400 pojazdów opancerzonych, 500 bojowych wozów piechoty, 9 tysięcy samochodów, a także kilka eskadr helikopterów i samoloty transportowe. 10 tysięcy uzbrojonych funkcjonariuszy skierowano do zatrzymania wytypowanych wcześniej osób. Do więzień i ośrodków internowania skierowano w pierwszym tygodniu ok. 5 tysięcy osób, w całym stanie wojennym 10 tysięcy. W czasie stanu wojennego internowanych lub aresztowanych zostało blisko 500 osób z regionu świętokrzyskiego. Stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982 roku, a zniesiono go 22 lipca 1983 roku. W trakcie jego trwania internowano ponad 10 tysięcy działaczy związanych z „Solidarnością”, a życie straciło około 40 osób, w tym 9 górników z kopalni „Wujek” podczas pacyfikacji strajku.

HISTORIA W POLSKIM RADIU KIELCE – STAN WOJENNY

Zapraszamy do obejrzenia filmu dokumentalnego „STAN WOJENNY 1981 – PAMIĘTAMY”, który został zrealizowany przez IPN oraz NSZZ „Solidarność”

Zapraszamy do obejrzenia spotów przypominających o kolejnej rocznicy wprowadzenia stanu wojennego. Materiały zostały przygotowane przez Oddział Biura Edukacji Publicznej IPN w Krakowie

ZAPAL ŚWIATŁO WOLNOŚCI

W grudniu 1981 roku papież Jan Paweł II i prezydent USA Ronald Reagan symbolicznie przypominali światu o Polsce i Polakach poprzez wystawienie w oknach zapalonej świeczki. Instytut Pamięci Narodowej zachęca Polaków do powtórzenia tego gestu. IPN apeluje do wszystkich o udział w kampanii społecznej „Ofiarom stanu wojennego. Zapal Światło Wolności” w 37. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego przez władze PRL, poprzez  zapalenie świec w oknach polskich domów 13 grudnia o godz. 19:30. Światło wolności można także zapalić wirtualnie na swiatlowolnosci.ipn.gov.pl