Pracownicy branż związanych z wydobyciem od kilku dni obchodzą święto swojej patronki, Świętej Barbary.
Górnictwem w Kielcach i okolicach zajmowano się już w starożytności. Potwierdzają to ślady dawnych pieców hutniczych. Ich pozostałości znaleziono między inny w Nowej Słupi, Kielcach i Morawicy. Leszek Dziedzic z Muzeum Historii Kielc przypomina, że chlubą naszego regionu jest tradycja związana z wydobyciem rudy żelaza, a potem wytopu żelaza w piecach dymarskich.
W czasach nowożytnych ważną datą jest rok 1601, gdy w Kielcach powstał urząd górniczy. Ustanowił go biskup Bernard Maciejowski. Przyczynił się on do rozwoju miasta, a działające w okolicy kopalnie i kuźnie zatrudniały specjalistów w całej Europy. Wydobywano rudy żelaza, a także rudy metali kolorowych, w tym miedzi.
Tradycje górnicze są związane także z wydobyciem rud ołowiu. Na wzgórzu Karczówka istniały szyby, których pozostałości możemy oglądać do dzisiaj. Do tych tradycji nawiązuje także kaplica św. Barbary w kościele na Karczówce w której znajduje się posąg świętej z XVII wieku wykonany z samorodka rudy ołowiu – galeny. Trzy wielkie samorodki znalezione zostały w 7 grudnia 1646 roku przez Hilarego Malę z Niewachlowa, miejscowego górnika. Z pozostałych dwóch wykonano figurę NMP znajdującą się w katedrze w Kielcach oraz figurę św. Antoniego w kościele w Borkowicach.
Leszek Dziedzic dodaje, że województwo świętokrzyskie znane jest także z wydobycia różnego rodzaju skał i kruszyw. To m.in. wyrobiska wapienia na Wietrzni i Kadzielni czy eksploatacja złoży marmurów. Na tej bazie w XIX wieku powstały „Marmury Kieleckie”.
– Był to pierwszy zakład przemysłowy, który rozwinął się w oparciu o złoża w Morawicy i Chęcinach. Przerabiano także surowiec przywożony z zewnątrz – dodaje Leszek Dziedzic.
W poniedziałek święto górnicze celebrowali przedstawiciele Polskiej Spółki Gazownictwa. Uroczystości rozpoczęła msza święta w kościele pod wezwaniem świętego Franciszka z Asyżu, na której poświęcono sztandar Zakładu Gazowniczego w Kielcach. Obecny podczas uroczystości Ireneusz Krupa, członek zarządu Polskiej Spółki Gazownictwa, podkreśla, że święta Barbara jest patronką wszystkich górników niezależnie od branży i dlatego pracownicy gazownictwa, również są mocno związani z tym świętem. Jak zaznaczył, obecnie polskie gazownictwo stoi przed dużym wyzwaniem.
– W obliczu aktualnej sytuacji, narastających problemów ze smogiem oraz likwidacji barier ubóstwa energetycznego planujemy zwiększyć w znaczący sposób pokrycie siecią gazowniczą całego kraju. Program inwestycyjny zakłada zgazyfikowanie 300 nowych gmin, a także budowę 70 nowych stacji gazowych zasilanych gazem skroplonym LNG z terminala w Świnoujściu – dodaje.
Ireneusz Krupa zaznacza, że w regionie świętokrzyskim będą także prowadzone intensywne prace zmierzające do zwiększenia stopnia zgazyfikowania województwa.
– Obecnie realizujemy kilka inwestycji strategicznych, które pozwolą na podłączenie do sieci kilkudziesięciu nowych gmin. Planujemy to zrobić do końca 2022 roku, aby w oparciu o te inwestycje gazyfikować następne miejscowości w regionie – dodaje.
Jak podkreśla Radosław Słoniewski, dyrektor Oddziału Zakładu Gazowniczego w Kielcach, w regionie świętokrzyskim w najbliższych latach będą wdrażane istotne inwestycje rozwijające infrastrukturę gazociągową. Planowane jest także stworzenie dwóch tzw. stacji wyspowych, które pozwolą zgazyfikować tzw. białe plamy na mapie regionu.
– Pracujemy nad dwiema koncepcjami. Takie stacje mogłyby stanąć w okolicach Sielpi i Łagowa. To umożliwiłoby mieszkańcom dostęp do gazu ziemnego bez konieczności budowy tradycyjnego gazociągu – mówił.
Radosław Słoniewski dodał, że w połowie przyszłego roku zostanie odbudowany zakład gazownictwa w Ostrowcu Świętokrzyskim.
Zdaniem posła Krzysztofa Lipca, lidera świętokrzyskich struktur Prawa i Sprawiedliwości, ziemia świętokrzyska jest mocno związana z tradycjami górniczymi, a Barbórka w branży gazownictwa jest równie ważna
– Gaz ziemny to świetny nośnik energetyczny, jest przede wszystkim ekologiczny i stosunkowo tan. To surowiec, dzięki któremu możemy rozwijać naszą działalność gospodarczą. Dlatego w dniu św. Barbary chcę życzyć wszystkim górnikom tej branży, aby zawsze, tak jak do tej pory, swoją ciężką pracą dbali o to, aby Polska była wolna od złego powietrza – dodaje.
Marek Kwitek poseł Prawa i Sprawiedliwości podkreśla, że plany Polskiej Spółki Gazowniczej na najbliższe lata są ambitne:
– Do 2022 roku spółka przeznaczy ponad trzy miliardy złotych na różnego rodzaju inwestycje. To zarówno remont sieci gazociągowych, jak i budowa nowych. PSG włącza się także aktywnie w edukację i uświadamianie społeczeństwa, między innymi w zakresie szkodliwości smogu – dodaje.
Zdaniem marszałka Andrzeja Bętkowskiego przyszłość rozwoju gazownictwa w regionie świętokrzyskim zapowiada się bardzo optymistycznie:
– Oprócz rozwijania tradycyjnej sieci gazociągowej, planowane są także stacje gazu LNG, dzięki którym będzie można dotrzeć z gazem ziemnym tam, gdzie budowa tradycyjnych sieci jest nieopłacalna – dodaje.
PSG zakłada, że za kilka lat 90 procent mieszkańców Polski powinna uzyskać dostęp do sieci gazowej, co pozwoli znacznie zniwelować negatywne skutki używania paliw stałych np. węgla kamiennego.
Z kolei, we wtorek, 4 grudnia w Staszowie świętować będą pracownicy Siarkopolu. Uroczystości rozpocznie msza święta o godz. 11.30, którą w kościele świętej Barbary odprawi biskup sandomierski Krzysztof Nitkiewicz.
BARBÓRKA
Chociaż Barbórka przypada 4 grudnia, w górnictwie to dzień wolny od pracy – wielość towarzyszących imprez sprawia, że świętowana jest od połowy listopada do połowy grudnia. Obchody są częścią szerszego zjawiska – kultu św. Barbary wśród górników. Jednym z jego przejawów są ołtarze z obrazami i figurami św. Barbary umieszczane w kopalniach węgla.
Częścią barbórkowych obchodów są koncerty i przemarsze górniczych orkiestr, okolicznościowe nabożeństwa i msze, modlitwy i składanie kwiatów przed ołtarzami św. Barbary, uroczyste przejścia do kościołów, ceremonie honorowania jubileuszy zawodowych i akademie zakładowe, obiady jubilackie, biesiady i uroczystości rodzinne. Po 1948 roku Barbórka – jako Dzień Górnika – uzyskała status święta branżowego pracowników przemysłu wydobywczego, w tym kopalin innych niż węgiel kamienny. Dzięki temu zyskała na popularności także poza Śląskiem.
Barbórkę obchodzą więc nie tylko pracownicy górnictwa i wydobycia, ale także cementowni, gazownictwa i kamieniarstwa. W województwie świętokrzyskim w branżach tych zatrudnionych jest około 7 tysięcy osób. Pracują one, między innymi, w Świętokrzyskich Kopalniach Surowców Mineralnych, Kopalni Wapienia Morawica, Kopalni i Zakładach Chemicznych Siarki Siarkopol oraz w cementowniach w miejscowościach Małogoszcz, Nowiny, a także w zakładach hutniczo-odlewniczych w Ostrowcu, Starachowicach i Końskich. Świętokrzyskie słynie bowiem ze złóż wielu surowców, np. wapienia, rud ołowiu i miedzi, krzemienia, siarczku żelaza, piaskowca, gipsu i siarki.