Od 1 stycznia w województwie świętokrzyskim będą cztery kolejne miasta. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji pozytywnie zaopiniowało wniosek o przywrócenie praw miejskich skierowany do resortu przez cztery gminy: Opatowiec, Nowy Korczyn, Pacanów i Oleśnica. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie nadania im statusu miasta ma być rozpatrzony w najbliższych dniach na posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
O przywrócenie praw miejskich świętokrzyskim miejscowościom, które utraciły je w wyniku carskich represji po powstaniu styczniowym, zabiegali świętokrzyscy parlamentarzyści Prawa i Sprawiedliwości. Interpelację w tej sprawie w 2017 roku złożył poseł Bogdan Latosiński. Starania poszczególnych miejscowości wspierał również szef partii w regionie, poseł Krzysztof Lipiec. Jak przypomina, deklarację przywrócenia praw miejskich Nowemu Korczynowi złożył już dwa lata temu w trakcie obchodów święta patronki miasta św. Kingi.
– Prawa miejskie odzyskują miejscowości, które kiedyś były już miastami i utraciły je za swój głęboki patriotyzm po powstaniu styczniowym. To dla nas wielka radość, że na stulecie odzyskania niepodległości cztery świętokrzyskie miasta odzyskują swój blask. Mieszkańcy tych miejscowości zasłużyli na to, aby mogli żyć i funkcjonować w miastach, tak jak ich przodkowie – podkreślił poseł Krzysztof Lipiec.
Zgodnie z procedurą, poszczególne gminy, które ubiegają się o przywrócenie praw miejskich, przeprowadziły w tej sprawie konsultacje społeczne. Ponad 80 procent mieszkańców pozytywnie wypowiedziało się na temat proponowanej zmiany. W samej miejscowości Opatowiec za przywróceniem praw miejskich głosowało ponad 98 procent mieszkańców. Wójt Sławomir Kowalczyk przypomina, że Opatowiec posiadał prawa miejskie w latach 1271-1869. Dodaje, że układ urbanistyczny i przestrzenny pozostał niezmienny od czasu lokacji miasta. Opatowiec leżący przy drodze krajowej 79 Sandomierz-Kraków posiada również dobrze rozwiniętą infrastrukturę drogową i techniczną.
– Przywrócenie praw miejskich traktujemy przede wszystkim jako zadośćuczynienie i swoistą sprawiedliwość dziejową. Opatowiec był miastem przez 598 lat. To bardzo długi okres – podkreśla Sławomir Kowalczyk.
Z kolei Nowy Korczyn miastem był w latach 1258-1869. Samorząd Nowego Korczyna już na początku roku zwrócił się z apelem do rządu o przywrócenie praw miejskich wszystkim miejscowościom, które utraciły je po powstaniu styczniowym. W uzasadnieniu projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie nadania Nowemu Korczynowi statusu miasta czytamy, że podobnie jak sąsiedni Opatowiec, zachował historyczny układ urbanistyczny i spełnia wszystkie wymagania dotyczące stanu infrastruktury drogowej. Nowy Korczyn jest również w całości skanalizowany i zwodociągowany.
Bogatą historią może poszczycić się również Pacanów, który prawa miejskie na mocy decyzji księcia Bolesława Wstydliwego posiadał od 1265 roku. Podobnie jak inne świętokrzyskie miejscowości ubiegające się o zmianę statusu Pacanów posiada charakterystyczny miejski układ zabudowy z wyraźnie wykształconym rynkiem, siecią dróg i pierzejami zabudowy przyrynkowej. Wójt Wiesław Skop liczy, że dzięki zmianie statusu będzie mogła pozyskiwać dodatkowe pieniądze przeznaczane dziś na rozwój infrastruktury miast i małych miasteczek oraz rozwijać się dalej pod kątem turystycznym jako Europejska Stolica Bajki.
– Spełniamy wszystkie kryteria z wyjątkiem jednego – liczby mieszkańców. Zgodnie z rozporządzeniem wymagana jest liczba powyżej dwóch tysięcy. W Pacanowie mieszka obecnie około 1100 mieszkańców. Ale skoro Wiślica licząca zaledwie ponad 500 mieszkańców poradziła sobie z tym problemem, to liczę, że podobnie będzie i w przypadku Pacanowa – stwierdził wójt.
Obecnie w regionie jest 36 miast. Od 1 stycznia tego roku województwo świętokrzyskie ma trzy nowe miasta. Decyzją Prezesa Rady Ministrów prawa miejskie odzyskały Łagów, Radoszyce i Wiślica, która jest obecnie najmniejszym miastem w Polsce. Od 1 stycznia ten status będzie należał do Opatowca.
W wyniku carskich represji w skali kraju prawa miejskie straciło około 350 polskich miejscowości. W regionie ponad 40.