Seplenienie, jąkanie, bełkot, zbyt szybkie i niestaranne mówienie oraz rotacyzm, czyli nieprawidłowe wypowiadanie głoski „r” – to najczęstsze wady wymowy u osób dorosłych. Zwykle diagnozujemy i korygujemy wady wymowy u dzieci. Natomiast pokutuje pogląd, że artykulacji u osób dorosłych nie da się „naprawić”.
Na ten temat rozmawiamy z dr. nauk medycznych, neurologopedą Grzegorzem Ślęzakiem.
– Czy u dorosłych można skutecznie leczyć wady wymowy?
– Zdecydowanie tak. Powinniśmy pamiętać, że osoba w każdym wieku ma szanse na wyleczenie się ze swojej uciążliwej przypadłości. Leczenie wad wymowy jest jednak w wieku dorosłym trudniejsze niż u dzieci. Wynika to przede wszystkim z nieprawidłowych nawyków. Czasami wadę możemy nabyć w wyniku wypadku, choroby. Zdarza się, że są przeszkody ze strony aparatu mowy. Przykładem tego jest niepoprawny zgryz czy przyrośniecie języka. Wtedy należy wykonać drobny zabieg polegający na podcięciu wędzidełka języka. Najlepiej to zrobić w wieku niemowlęcym. Poza tym osoba z wadą musi usłyszeć swoją nieprawidłowość. Często akceptowana przez środowisko i rodzinę – przyzwyczaja się na przykład do seplenienia czy niewyraźnego mówienia. Często dopiero w momencie, kiedy staje się osobą publiczną, bądź musi publicznie występować i jest poddawana ocenie innych, decyduje się na leczenie.
– Na czym polega leczenie?
-Do podstawowych sposobów wykorzystywanych w terapii należą ćwiczenia z zakresu pracy nad zgryzem, nad dykcją, emisją głosu oraz właściwym oddychaniem. Ma to usprawnić nasze narządy mowy, poprawnie je ustawić. Ćwiczy się nasze wargi, język, podniebienie miękkie oraz żuchwę. Ćwiczenia artykulacyjne są także istotne w wyrobieniu świadomości i celu określonych ruchów. Systematyczne czytanie określonych tekstów pozwala na skuteczne wyeliminowanie problemów z dykcją.
-Jak długo trwa terapia i kiedy są pierwsze efekty ?
– Wszystko zależy od rodzaju wady, przekonania pacjenta do terapii i intensywności ćwiczeń. Droga nie jest łatwa, ale systematyczna praca przynosi efekty. Ćwiczenia zalecane przez logopedę należy wykonywać sumiennie i często. Można do tego wykorzystać wiele sytuacji podczas dnia. Jeżeli praca będzie intensywna i konekwentna, w ciągu roku można się zupełnie pozbyć uciążliwego rotacyzmu, czyli nieprawidłowego wypowiadania głoski „r”.