„Buska Droga do Niepodległej” – pod takim hasłem przy Szkole Podstawowej w Kamedułach w gminie Busko-Zdrój odbył się rodzinny piknik historyczny wpisujący się w obchody stulecia niepodległości. Jego głównym punktem było odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej 27 furażerom poległym w Koloniach Kamedulskich w trakcie powstania styczniowego.
Jak mówi Andrzej Maderek z Buskiego Stowarzyszenia Pro Memoria, które było głównym organizatorem wydarzenia, tablica została odsłonięta na pomniku upamiętniającym powstańców poległych w bitwie pod Grochowiskami. Dodaje, że w miejscu, w którym od 1916 roku stoi pomnik poświęcony ich pamięci stał niegdyś kamedulski klasztor i kościółek drewniany wzniesiony w drugiej połowie XVII wieku przez Józefa margrabię Myszkowskiego, ostatniego z tej rodziny ordynata pińczowskiego.
Po odsłonięciu tablicy pamiątkowej rozpoczęła się polowa msza święta pod przewodnictwem ks. Marka Tazbira, proboszcza parafii w Szańcu. Po niej z patriotycznym programem artystycznym wystąpili buscy harcerze, niosący 10-metrową flagę Polski oraz młodzież skupiona wokół grupy teatralnej „Pegaz” z Buska-Zdroju.
Jak tłumaczy opiekun grupy i współorganizator historycznego pikniku Maria Nogaś, młodzież w swoim przedstawieniu odwołała się m.in. do domniemanego przebiegu sesji rady miasta z 17 stycznia 1917 roku. Uchwałą radnych zapadła wtedy decyzja o usypaniu w Busku-Zdroju „Kopca Kościuszki”. Do jego budowy przystąpiono w 1918 roku, w setną rocznicę urodzin Tadeusza Kościuszki.
Rok później zlecono wykonanie rzeźby Naczelnika, którą odsłonięto w 1925 roku. Statua Tadeusza Kościuszki została ustawiona na kopcu na kamiennej podstawie. Niestety podczas II wojny światowej, po zajęciu miasta przez hitlerowców, statua Kościuszki została zrzucona z kopca, kopiec rozebrano, a na jego miejscu zbudowano hotel dla gestapo.
Zrzucona statua Naczelnika ukryta przez jednego z mieszkańców szczęśliwie przetrwała zawieruchę wojenną. W dwusetną rocznicę urodzin Tadeusza Kościuszki w 1946 wykonano nowy projekt pomnika, pośrodku którego ustawiona została odnaleziona i odrestaurowana statua. Pomnik stoi do dziś przed budynkiem Liceum Ogólnokształcącego, nieopodal miejsc jego pierwotnego usytuowania.
Wydarzenie uświetnił również występ aktorów z Teatru Kasztelańskiego działającego w Kijach. Historyczny piknik rodzinny zakończyło integracyjne spotkanie przy ognisku i pokaz musztry paradnej w wykonaniu Kieleckiego Szwadronu Kawalerii.