Czym zajmuje się proktologia? Dlaczego warto wykonać badanie per rectum, czy jakie są najczęstsze choroby końcowego odcinka przewodu pokarmowego? O tym rozmawialiśmy z dr. Piotrem Nierodą specjalistą chirurgii ogólnej i onkologicznej, zastępcą ordynatora oddziału chirurgii Szpitala Kieleckiego.
– Panie doktorze, czym zajmuje się proktologia?
Proktologia jest dziedziną chirurgii, która najszerzej mówiąc zajmuje się schorzeniami jelita grubego i odbytnicy. Proktologia jest taką wąską dziedziną, która zajmuje się dolnym odcinkiem przewodu pokarmowego, czyli schorzeniami głownie odbytu i odbytnicy. Natomiast koloproktologia jest szerszą dziedziną, która zajmuje się szeroko pojętymi chorobami jelita grubego. Pacjenci przychodzący do proktologa przeważnie mają obawy przed badaniem, wstydzą się go, jest dla nich krępujące. To tzw. badanie per rectum. Powinno ono być wykonane u każdego pacjenta, który zgłasza się do lekarza z dolegliwościami bólowymi brzucha, z krwawieniami, czy ze zmianą rytmu wypróżnień. Często w szpitalu wykonując kolonoskopię, czyli już taką szeroką diagnostykę jelita grubego, spotykamy się z pacjentami, którzy mówią, że lekarz rodzinny nie zbadał go, a jedynie wypytał o dolegliwości bólowe. To badanie niestety często jest pomijane.
– Badanie per rectum nie jest badaniem lubianym przez pacjentów.
Tak, jest to badanie krępujące dla pacjenta. Natomiast w zasadzie w każdym gabinecie lekarskim może być wykonane. Wystarczy rękawiczka i środek znieczulający. Wykonuje się je palcem. Pacjent znajduje się w pozycji łokciowo – kolanowej lub leży na boku. Palec w trakcie badania dochodzi na głębokość ok. 7 – 8 cm. Dzięki temu badaniu można wykryć wiele schorzeń, zarówno nowotworowych jelita grubego, jak i schorzeń zapalnych. To taka podstawowa diagnostyka, która powinna być wykonywana, a o której często zapominamy. Z tej formy profilaktyki powinny skorzystać zwłaszcza osoby powyżej 50. roku życia.
– Jakie są najczęstsze choroby końcowego odcinka układu pokarmowego?
Najczęściej pacjenci zgłaszają się do proktologa z zaburzeniem rytmu wypróżnień, z krwawieniami, z dolegliwościami bólowymi jamy brzusznej. Przychodzą także do nas, bo zauważyli śluz w stolcu, czy objawy krwawienia. Natomiast najczęstsze choroby, które leczymy możemy podzielić na choroby zapalne i nowotworowe. Najczęściej leczymy ropnie, szczeliny odbytu, które są następstwem nieodpowiedniej diety.
– Często występują również żylaki odbytu.
Tak. Tutaj najczęściej przyczyną ich pojawienia się jest zła dieta, niewłaściwa higiena tych okolic, ale i skłonności dziedziczne do tego typu chorób.
– Chorobą proktologiczną jest również choroba zapalna jelit.
Tak. Często u młodych osób wykrywana jest przypadkowo. Jej objawy to zmiana rytmu wypróżnień, częste bóle i pobolewania brzucha. Wówczas pobieramy wycinki z błony śluzowej jelita grubego, która wydaje się niezmieniona. Natomiast na podstawie wycinków często diagnozujemy chorobę zapalną jelit, chorobę Leśniowskiego – Crohna, wrzodziejące zapalenie odbytnicy, czy mikroskopowe zapalenie jelita, które bardzo często nie daje żadnych objawów (poza wzdęciami i dyskomfortem w jamie brzusznej), a nieleczone prowadzi do wystąpienia chorób nowotworowych.
Niestety, ale coraz częściej obserwuję osoby młode, które zgłaszają się do poradni proktologicznych.
W ostatnich dniach w przychodni przy ulicy Robotniczej w Kielcach uruchomiono taką poradnię. Tu wykonujemy m.in. anoskopię. To badanie, które pozwala obejrzeć błonę śluzową jelita pacjenta. Wykonujemy także popularne badanie USG przezodbytnicze. Jeżeli na tym etapie diagnostyki stwierdzimy jakąś nieprawidłowość możemy skierować pacjenta na badania specjalistyczne, czyli kolonoskopię.