Rekonstrukcja piersi po mastektomii, czyli amputacji piersi dla wielu kobiet oznacza zwycięstwo nad rakiem i powrót do normalności. O tym na czym polega ten zabieg, jak się go przeprowadza i jak dbać o pierś po rekonstrukcji dr n.med. Arturem Bocianem, specjalistą chirurgii ogólnej i onkologicznej w Świętokrzyskim Centrum Onkologii.
– Panie doktorze na czym polega zabieg rekonstrukcji piersi?
– Zabieg rekonstrukcji piersi jest kolejnym elementem leczenia onkologicznego. Jest konieczne, chociażby po to by uniknąć skrzywienia kręgosłupa, ponieważ pacjentka po mastektomii ma asymetrię całego ciała i może to powodować przechylanie się na boki. Zabieg polega on na odtworzeniu wyniosłości piersi, którą możemy uzyskać za pomocą implantów, czyli np. ekspanderów, czy protez.
– Czy każda kobieta po mastektomii może przejść zabieg rekonstrukcji piersi?
– Oczywiście są przeciwskazania ogólnomedyczne, które są związane ze stanem zdrowia pacjentki. Jednak większość pacjentek może starać się o wykonanie zabiegu rekonstrukcji piersi. I większość tych zabiegów jest refundowanych przez Narodowy Funduszu Zdrowia. Jest to w pakiecie leczenia onkologicznego, więc dla pacjentek są to zabiegi bezpłatne.
– Istnieją dwa rodzaje rekonstrukcji: odroczona w czasie oraz jednoczasowa.
– Tak. Dobór zależy od stanu zdrowia pacjentki. Rekonstrukcje jednoczasowe polegają na tym, że podczas leczenia onkologicznego wykonujemy od razu dwa zabiegi operacyjne. Pierwszym etapem jest usunięcie gruczołu piersiowego z nowotworem, łącznie z usunięciem pewnego zakresu węzłów chłonnych (węzła wartowniczego, czy węzłów z dołu pachowego). Podczas tego samego zabiegu odtwarzamy wyniosłość piersi za pomocą ekspandera, czy protezy, czyli implantu, który umieszczamy pod mięśniem piersiowym większym. Ten zabieg to nowoczesne podejście do leczenia raka piersi. W Świętokrzyskim Centrum Onkologii wykonywany jest od 2011 roku.
Natomiast w przypadku rekonstrukcji odroczonej nie mamy maksymalnego terminu, który jest konieczny do wykonania tego typu zabiegu. Pacjentka może zgłaszać się na rekonstrukcję w zasadzie w dowolnym czasie. Warunkiem jest tutaj wykonywanie tych zabiegów w okresie, kiedy pacjentka przeszła już intensywne leczenie onkologiczne (chemioterapię, hormonoterapię, czy radioterapię) i jej stan zdrowia pozwala na kolejny zabieg.
– O wyborze sposobu odtworzenia piersi decyduje kobieta wspólnie z lekarzem, który będzie wykonywał zabieg.
– Zdanie pacjentki jest niezmiernie ważne. Musimy wiedzieć, jakie są jej oczekiwania, ale decyzję o rodzaju leczenia podejmujemy wspólnie. Lekarz musi zaproponować odpowiedni sposób leczenia operacyjnego. To nie jest tak, że jeden rodzaj rekonstrukcji jest adekwatny do każdej sytuacji klinicznej. Czasami musimy wykonać różne rodzaje rekonstrukcji, które dadzą nam najlepszy efekt ostateczny, czyli pacjentka będzie zadowolona z tego zabiegu. Nie wszystkie zabiegi można przeprowadzić tą samą metodą.
– Jak po takim zabiegu kobieta powinna dbać o piersi?
– Po takim zabiegu pacjentka powinna sobie kupić specjalny biustonosz oraz taśmę, która stabilizuje położenie implantu. Ich noszenie nie pozwoli, by implant nie przemieścił się do góry, pod obojczyk. W takim ubraniu pacjentka powinna chodzić i spać przez około 2 miesięcy po zabiegu operacyjnym. Natomiast 3 miesiące od wykonania zabiegu noszenie takiego ubrania zalecamy już tylko w godzinach nocnych, podczas snu. Oczywiście po zabiegu operacyjnym należy też ograniczyć aktywność fizyczną, zaniechać uprawiania joggingu, czy fitness przez dwa miesiące. Można natomiast stosować różnego rodzaju kremy na blizny, czy preparaty z silikonem, dzięki czemu ta pierś będzie wyglądała odpowiednio. Z kolei zasinienia zmniejszają kremy z witaminą K, czy z heparyną i pierś szybciej powraca do prawidłowego wyglądu.
– Czy jedna proteza wystarczy kobiecie do końca życia?
– Wszystkie implanty, które obecnie są stosowane w Polsce mają tzw. dożywotnią gwarancję. Producenci gwarantują, że sam implant sam w sobie nie rozpadnie się, nie ulegnie degradacji. Nawet jeżeli dojdzie do uszkodzenia implantu, ta treść w środku nie rozpłynie się, nie wyleje w tkanki. Taki implant wymaga wymiany, ale jest on bezpieczny dla pacjentki.
– Nie można zapominać o regularnych kontrolach u onkologa. Jak często kobieta, która przeszła rekonstrukcję piersi powinna zgłaszać się na kontrolę do specjalisty?
– Wszystko zależy od rodzaju leczenia, które jest konieczne. Gdy jest to leczenie onkologiczne, wówczas pacjentka ma zaplanowany cały zestaw wizyt kontrolnych. W pierwszym roku po zabiegu wizyty są co trzy, cztery miesiące, a w kolejnych latach przynajmniej raz w roku. Oczywiście pacjentka wymaga też badań kontrolnych, takich jak USG, czy rezonansu piersi i mammografii zdrowej piersi, która nie była operowana.
– Jak wiele operacji rekonstrukcji piersi wykonują specjaliści ze Świętokrzyskiego Centrum Onkologii?
– Świętokrzyskie Centrum Onkologii jest wiodącym ośrodkiem w Polsce pod względem ilości przeprowadzania mastektomii podskórnych. Do nas przyjeżdżają lekarze z całego kraju, także zza granicy i uczą się wykonywania tych zabiegów. Co roku organizujemy również warsztaty, na które zapraszamy naszych kolegów i pokazujemy im, w jaki sposób my przeprowadzamy rekonstrukcję. Rocznie takich zabiegów wykonujemy ponad 150 i cały czas ta ilość się zwiększa.