Z pomnika upamiętniającego obrońców Republiki Pińczowskiej stojącego u podnóża Góry Byczowskiej na terenie gminy Pińczów zostaną usunięte dwie tablice upamiętniające dowódców oraz żołnierzy Armii i Gwardii Ludowej.
Pamiątkowe płyty z nazwiskami osób, które brały udział w niepodległościowym zrywie z 1944 roku odsłonięto na pomniku w 2001 roku. 32 lata po jego postawieniu.
Jak informowaliśmy, według IPN pomnik narusza ustawę o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego. Sam monument i fakt historyczny, który upamiętnia nie budzi zastrzeżeń historyków. Największe kontrowersje wzbudza natomiast płyta upamiętniająca m.in. Zygmunta Bieszczanina, szefa wydziału służby śledczej w komendzie wojewódzkiej MO w Rzeszowie i Olsztynie.
Zgodnie z przepisami pismo informujące o konieczności zweryfikowania historycznych treści, które znajdują się na monumencie, wojewoda skierowała do sołtysa wsi Byczów, jako przedstawiciela wspólnoty gruntowej, na terenie której pomnik się znajduje. Z racji na jej nieuregulowany stan sprawą musiał zająć się samorząd gminy.
Jak poinformował burmistrz Pińczowa Włodzimierz Badurak, po odbytych spotkaniach z przedstawicielami kieleckiego i krakowskiego IPN, pracownikami urzędu wojewódzkiego i mieszkańcami wioski postanowiono, że tablice zostaną usunięte. Póki co, nie wiadomo jednak, kto podejmie się ich demontażu. Władze i mieszkańcy wioski mają na to czas do 31 marca. Samorząd będzie chciał m.in. dotrzeć do osób, z inicjatywy których pamiątkowe płyty pojawiły się na pomniku.
Władze miasta rozważają również inną możliwość, którą zaproponowali pracownicy urzędu wojewódzkiego. Jak informuje Diana Głownia, rzecznik instytucji, samorząd może powołać tzw. spółkę przymusową, nadać jej status i wyznaczyć osoby uprawnione do udziału we wspólnocie gruntowej, które będą zobowiązane do zadecydowania o przyszłości kontrowersyjnych tablic w oparciu o konsultacje z IPN.
Jeżeli kontrowersyjne tablice nie zostaną usunięte do 31 marca decyzję o ich usunięciu wyda wojewoda obarczając kosztami demontażu właściciela lub użytkownika wieczystego działki, na którym obiekt się znajduje. W przypadku rozstrzygnięcia sprawy do końca miesiąca koszty usunięcia płyt pokryje Świętokrzyski Urząd Wojewódzki.
Republika Pińczowska była obszarem wyzwolonym przejściowo w okresie od 24 lipca do 12 sierpnia 1944 roku spod okupacji niemieckiej w wyniku działań oddziałów partyzanckich Armii Krajowej, Batalionów Chłopskich i Armii Ludowej. Wspólnym wysiłkiem wyzwolony został obszar o powierzchni około 1000 kilometrów kwadratowych.