M10D 215,072 MHz Zadzwoń do studia 41 200 20 20 
Samorządowcy z Nowego Korczyna wracają do pomysłu automatycznego przywracania praw miejskich miejscowościom, które straciły ten status po Powstaniu Styczniowym. Tymczasem, już w maju ubiegłego roku, z taką inicjatywą wystąpił Bogdan Latosiński, świętokrzyski poseł Prawa i Sprawiedliwości. Złożył on interpelację w tej sprawie.
– W mojej interpelacji do ówczesnej premier Beaty Szydło zwracałem się z pytaniem, czy w związku z przypadającymi na 2018 rok rocznicami 155. rocznicy wybuchu powstania oraz stulecia odzyskania niepodległości, uhonorować miejscowości, które straciły swoje prawa miejskie ich przywróceniem – dodaje Bogdan Latosiński.
Jak podkreśla parlamentarzysta, wniosek uwzględniał, jako kluczowe w tej sprawie zdanie mieszkańców. To oni mieliby decydujący głos co do przywrócenia praw miejskich.
Bogdan Latosiński uważa, że przywracanie praw miejskich wpisuje się w działalność obecnego rządu, promującą patriotyzm oraz historię Polski. Ponadto stanowi to ukłon ze strony rządu, dla miejscowości, które poniosły duże straty w związku z niezłomną postawą wobec zaborcy.
INTERPELACJA NR 12423 DO PREZESA RADY MINISTRÓW W SPRAWIE PRZYWRÓCENIA PRAW MIEJSKICH MIEJSCOWOŚCIOM, KTÓRE ZOSTAŁY ICH POZBAWIONE W WYNIKU REPRESJI CARSKICH PO UPADKU POWSTANIA STYCZNIOWEGO
Zgłaszający: Bogdan Latosiński
Data wpływu: 10-05-2017
Szanowna Pani Premier!
W związku z przypadającą w 2018 roku 100. rocznicą odzyskania Niepodległości oraz 155. rocznicą wybuchu Powstania Styczniowego zwracam się z uprzejmą prośbą do Pani Premier o rozważenie możliwości unieważnienia dekretu carskiego z 1869 roku i przywrócenia w formie rozporządzenia Rady Ministrów praw miejskich tym miejscowościom, które zostały ich pozbawione w wyniku represji carskich po Powstaniu Styczniowym, a które obecnie spełniają wszelkie warunki przestrzenno–urbanistyczne, historyczno–administracyjne, polityczne i funkcjonalno–demograficzne określone w ustawie z 29 sierpnia 2003 r. o urzędowych nazwach miejscowości i obiektów fizjograficznych oraz ustawie z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, aby o takie prawo z powodzeniem się ubiegać.
Brutalna polityka zaborcy rosyjskiego oraz narastające w społeczeństwie polskim nastroje patriotyczne i narodowowyzwoleńcze doprowadziły do wybuchu polskiego powstania narodowego zwanego Powstaniem Styczniowym ogłoszonego Manifestem 22 stycznia przez Komitet Centralny Narodowy. Manifest zakładał powstanie niepodległego państwa polskiego, równe prawa dla wszystkich obywateli oraz uwłaszczenie chłopów. Bohaterski czyn Polaków spotkał się z bezwzględną reakcją zaborcy, w walkach życie straciło wielu polskich partyzantów, organizowano zsyłki na Syberię, pacyfikowano wsie i niszczono narodowe dobra polskiej kultury.
Ponadto po zakończeniu Powstania zintensyfikowaniu uległy prześladowania i akty zemsty ze strony zaborcy, między innymi właśnie w postaci odebrania praw miejskich miejscowościom, które stawiły czynny opór rosyjskiemu okupantowi. Działania odwetowe objęły miejscowości z terenu całego zaboru. Do dnia dzisiejszego wiele gmin wiejskich z okolic Kielc, Częstochowy, Łodzi oraz innych części kraju nie odzyskało statusu miasta, choć takowy posiadały przed wydaniem dekretu cara.
W związku z przytoczonymi faktami, zwracam się do Pani Jako Prezes Rady Ministrów z zapytaniem czy przywrócenie praw miejskim tym miejscowościom, które utraciły je na skutek carskich decyzji, nie byłoby godnym upamiętnieniem bohaterskiej walki polskich powstańców? Moim zdaniem taki gest wpisywałby się w pryncypia i założenia polityki historycznej prowadzonej przez Rząd Prawa i Sprawiedliwości, której celem jest przywrócenie pamięci o polskich bohaterach, a w praktyce jest to obecnie realizowane poprzez działania instytucji państwa polskiego na czele z Instytutem Pamięci Narodowej polegające na organizowaniu uroczystości ku czci żołnierzy podziemia antykomunistycznego, konferencji naukowych informujących o czynach Żołnierzy Wyklętych, nadawaniu nazw ulic nazwiskami polskich bohaterów itp. Cofnięcie skutków carskiego ukazu szło by więc naprzeciw społecznym i politycznym oczekiwaniom w zakresie umacniania idei patriotycznych i niepodległościowych. Przy okazji stałoby się pretekstem do poprawienia sytuacji wielu miejscowości i gmin, które po odzyskaniu statusu miast uzyskały by z tego tytułu liczne korzyści, takie jak: większy prestiż, zwiększenie dynamiki rozwoju, czy lepszy dostęp do środków pomocowych Unii Europejskiej. Oczywiście ewentualne zmiany w tym zakresie musiałaby się odbyć po konsultacjach społecznych z mieszkańcami, których głos w tej sprawie ma kluczowe znaczenie.
ODPOWIEDŹ NA INTERPELACJĘ NR 12423 W SPRAWIE PRZYWRÓCENIA PRAW MIEJSKICH MIEJSCOWOŚCIOM, KTÓRE ZOSTAŁY ICH POZBAWIONE W WYNIKU REPRESJI CARSKICH PO UPADKU POWSTANIA STYCZNIOWEGO
Odpowiadający: podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Sebastian Chwałek
Warszawa, 02-06-2017
Szanowny Panie Marszałku,
w odpowiedzi na interpelację numer 12423 Posła na Sejm RP Pana Bogdana Latosińskiego w sprawie przywrócenia praw miejskich miejscowościom, które zostały ich pozbawione w wyniku represji carskich po upadku Powstania Styczniowego, przekazaną przy piśmie Sekretarza Stanu Sekretarza do Spraw Parlamentarnych w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Pana Grzegorza Schreibera (sygn. DSP.INT.4810.299.2017), uprzejmie przedstawiam następujące informacje.
Na wstępie należy wskazać, że obecnie wszystkie zmiany w podziale terytorialnym państwa stopnia gminnego, w tym dotyczące nadania statusu miasta gminie lub miejscowości, następują w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, na podstawie przepisów ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j.: Dz. U. z 2016 r., poz. 446 z późn. zm.), z uwzględnieniem zasad i procedury określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 sierpnia 2001 r. w sprawie trybu postępowania przy składaniu wniosków dotyczących tworzenia, łączenia, dzielenia, znoszenia i ustalania granic gmin, nadawania gminie lub miejscowości statusu miasta, ustalania i zmiany nazw gmin i siedzib ich władz oraz dokumentów wymaganych w tych sprawach (t.j.: Dz. U. z 2014 r., poz. 310), zwanego dalej „rozporządzeniem”.
Zgodnie z ww. przepisami prawa wnioskodawcą w sprawie zmian w podziale terytorialnym państwa na szczeblu gminnym może być zainteresowana rada gminy. Stosowny wniosek winien być poprzedzony przeprowadzeniem przez daną radę konsultacji z mieszkańcami i opatrzony uzasadnieniem oraz niezbędnymi dokumentami, mapami i informacjami potwierdzającymi zasadność wniosku. Dodatkowo należy wskazać, że formalny wniosek do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji powinien być zgłoszony za pośrednictwem właściwego miejscowo wojewody w terminie do dnia 31 marca (art. 4b ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym). Natomiast przepis § 1 ust. 2 rozporządzenia stanowi, że wojewoda przekazuje ww. wniosek nie później niż w ciągu 30 dni od dnia jego otrzymania wraz ze swoją opinią w sprawie.
Wnioski spełniające wymogi wynikające z przywołanych na wstępie przepisów są poddawane wnikliwej analizie w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji z uwzględnieniem wszystkich uwarunkowań proponowanych zmian i ze stosowną rekomendacją są przedkładane do rozpatrzenia przez Radę Ministrów. Zgodnie z § 1 ust. 3 rozporządzenia ww. wnioski rozpatrywane są przez Radę Ministrów nie później niż do dnia 31 lipca roku poprzedzającego rok budżetowy, w którym ma nastąpić zmiana. Zmiany w podziale terytorialnym państwa następują z dniem 1 stycznia.
Dodatkowo należy wskazać, że zgodnie z art. 4 ust. 4 ustawy o samorządzie gminnym, nadanie gminie lub miejscowości statusu miasta, ustalenie jego granic i ich zmiana dokonywane są w sposób uwzględniający infrastrukturę społeczną i techniczną oraz układ urbanistyczny i charakter zabudowy.
Warto również zauważyć, że wnioski, które wpływają do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie nadania statusu miasta miejscowościom dotyczą z reguły miejscowości, które posiadały już w przeszłości prawa miejskie. Trzeba zaznaczyć, że niezależnie od powodów utraty ww. praw, na dzień dzisiejszy jedyną drogą ponownego uzyskania przez daną miejscowość statusu miasta jest przystąpienie przez właściwą radę gminy do procedury zgodnej z ww. przepisami prawa. W tym miejscu podkreślenia wymaga, iż w sprawach dokonywania zmian w podziale terytorialnym istotna jest oddolna inicjatywa, gdyż to właśnie mieszkańcy danej wspólnoty samorządowej dostrzegają potrzebę przeprowadzenia określonej zmiany granic.
Przedstawiając powyższe na marginesie warto nadmienić, że w 2016 roku Rada Ministrów pozytywnie rozpatrzyła m.in. wniosek o nadanie statusu miasta miejscowości Opatówek (województwo wielkopolskie) oraz wniosek o nadanie statusu miasta miejscowości Rejowiec (województwo lubelskie), które utraciły prawa miejskie w wyniku represji carskich po upadku Powstania Styczniowego.
Z poważaniem,
MINISTER SPRAW WEWNĘTRZNYCH i ADMINISTRACJI
z up. Sebastian Chwałek
Sekretarz Stanu
