Jerzy Trela, ksiądz Adam Boniecki i Joanna Trzepiecińska będą gośćmi I Festiwalu Czytelniczego Literatury Faktu i Poezji „Wolność i Pokój”, który odbędzie się w Kielcach. Bogdan Białek, prezes Stowarzyszenia im. Jana Karskiego, które jest organizatorem wydarzenia powiedział, że pomysł zrodził się z potrzeby wypełnienia pewnej luki kulturalnej.
– Kielce są jednym z nielicznych miast, które nie mają żadnego festiwalu poświęconego literaturze, a przecież z naszego regionu pochodzą, albo byli z nim związani, wielcy pisarze – dodał.
Festiwal będzie trwał 26 dni. W jego trakcie zostanie zorganizowanych kilkanaście spotkań z humanistami i artystami. Mottem projektu są słowa Tadeusza Mazowieckiego: „Jest czas powracania do pytań, ale wcale nie do najprostszych odpowiedzi, czas rozmów, w których chce się czuć drugiego człowieka”.
Bogdan Białek zaznacza, że goście festiwalu zostali bardzo staranie wybrani, co zdecydowanie wpłynie na indywidualny charakter każdego spotkania.
W czasie Festiwalu Literackiego „Wolność i Pokój” będzie miała miejsce polska premiera książki Joanny Tokarskiej-Bakir zatytułowana „Pod klątwą. Społeczny portret pogromu kieleckiego”. Publiczność wysłuchać będzie mogła również wspomnień ks. Adama Bonieckiego o wydarzeniach Marca ’68, pozna też opracowania naukowe historyków, dotyczące tego okresu. Rozmowy dotyczyć będą też współczesnej emigracji. Z lirycznym koncertem wystąpi Joanna Trzepiecińska, a Jerzy Trela czytać będzie poezję współczesnych twórców.
Wydarzenie objął patronatem prezydent Kielc Wojciech Lubawski. Festiwal potrwa od 1 do 26 marca i odbywać się będzie w Instytucie Kultury Spotkania i Dialogu w Kielcach, przy ul. Planty 7.
PROGRAM:
1 marca, godzina 18.00:
Temat spotkania: „Marzec ’68”
Prowadzący: ks. Adam Boniecki
Będzie to wykład dotyczący osobistej pamięci zdarzeń związanych z „Marcem ’68”. Podczas spotkania zostanie również poruszony temat książki „Połączenie odebrane”, która jest zbiorem tekstów autorstwa księdza Adama Bonieckiego, opublikowanych w ostatnich latach na łamach „Tygodnika Powszechnego”.
2 marca, godzina 18.00:
Temat spotkania: „Wydarzenia Marcowe: historia żydowska czy historia polskiej inteligencji?”
Prowadzący: prof. dr hab. Andrzej Friszke oraz red. Seweryn Blumsztajn:
Będzie to dyskusja o różnych spotkaniach na wydarzenia związane z Marcem ’68. Prowadzący odniosą się m.in. do ówczesnej narracji politycznej, jej konsekwencjach oraz wpływie na współczesną historię Polski.
3 marca, godzina 16.00:
Temat spotkania: „O uciekaniu”
Prowadzący: Wojciech Tochman
„O uciekaniu” to spotkanie podejmujące aspekty patrzenia na uchodźców, życiu pomiędzy Europą a Azją a także strachu jaki niektórzy z nas czują przed imigrantami
4 marca, godzina 19.30:
Koncert Joanny Trzepiecińskiej „Jak wybrnąć z gafy”
Koncert aktorki teatralnej i filmowej Joanny Trzepiecińskiej, która zaprezentuje utwory poetów, w tym m. in. Juliana Tuwima. Będzie to bardzo nastrojowe wydarzenie pełne zarówno liryzmu jak i humoru. Artystce akompaniować będzie pianista jazzowy Bogdana Hołownia.
5 marca, godzina 18.00:
Jerzy Trela czyta Herberta i Miłosza
Jerzy Trela, aktor znany m. in. z roli Konrada w „Wyzwoleniu” Stanisława Wyspiańskiego, które reżyserował Konrad Swiniarski, a także ról w takich filmach jak „Ida”, „Ziarno prawdy” czy „trick”.
5 marca, godzina 19.00:
Premiera książki Joanny Tokarskiej-Bakir „Pod klątwą” oraz dyskusja panelowa z udziałem prof. Jacka Leociaka, prof. Bożeny Szaynok, prof. Aliny Skibińskiej, prof. Ireny Grudzińskiej-Gross, dr Heleny Datner, dr. Marka Maciągowskiego, dr. Jarosława Dulewicza.
Prof. dr hab. Joanna Tokarska-Bakir – antropolożka kultury i literaturoznawczyni, eseistka. Laureatka wielu nagród, w tym Nagrody im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej oraz Nagrody im. ks. Stanisława Musiała. W 2012 roku ukazała się jej książka „Okrzyki pogromowe”, będąca analizą wydarzeń oraz dziejów pamięci o pogromie kieleckim.
Prof. Jacek Leociak – historyk literatury, profesor nauk humanistycznych, kierownik Zespołu Badań nad Literaturą Zagłady Instytutu Badań Literackich PAN oraz pracownik Centrum Badań nad Zagładą Żydów.
Prof. Bożena Szaynok – pracownik Instytutu Historii Uniwersytetu Wrocławskiego. Uhonorowana Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi w dokumentowaniu najnowszej historii Polski, m.in. pogromu kieleckiego. Autorka książki „Pogrom Żydów w Kielcach 4 VII 1946”.
Prof. Alina Skibińska – historyk, pracownik Centrum Badań nad Zagładą Żydów, przedstawicielka United States Holocaust Memorial Museum w Warszawie.
Prof. Irena Grudzińska-Gross – historyk idei i profesorka literatury porównawczej na Uniwersytecie Princeton oraz w Instytucie Slawistyki PAN w Warszawie. Przewodnicząca Instytutu Nauk Humanistycznych. Wspólnie z Janem Tomaszem Grossem opublikowała „Złote żniwa. Rzecz o tym, co się działo na obrzeżach zagłady Żydów”.
Dr Helena Datner – historyk, socjolog, w latach 1999–2000 przewodnicząca Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie, członek Rady Naukowej Żydowskiego Instytutu Historycznego.
Dr Marek Maciągowski – historyk, dziennikarz, dyrektor Ośrodka Myśli Patriotycznej i Obywatelskiej.
Dr Jarosław Dulewicz – historyk, pracownik Uniwersytetu im. Jana Kochanowskiego, otrzymał wyróżnienie za rozprawę „Miasta w ruchu”, która ukazała się również w wydaniu książkowym.
Dyskusja wokół książki „Pod klątwą. Społeczny portret pogromu kieleckiego”, stanowiącej owoc wieloletniej pracy prof. Tokarskiej-Bakir nad dokumentami i dostępnymi źródłami. Próba dokładnej analizy wydarzeń związanych z pogromem kieleckim oraz sytuacji społeczno-politycznej tamtego czasu.
6 marca, godzina 18.00:
Temat spotkania: „Zapiski z wygnania”
Prowadzący: Sabina Baral
„Zapiski z wygnania” to przejmująca biografia, zostają w niej opisane wydarzenia z roku 1968. Całość opowiedziana jest z perspektywy młodej dziewczyny, która wraz z rodziną opuszcza Polskę.
12 marca, godzina 18.00:
Temat spotkania: „Miłosz i Herbert w sporze o Polskę i patriotyzm”
Prowadzący: Andrzej Franaszek:
Prelekcja będzie dotyczyć Czesława Miłosza i Zbigniewa Herberta. Tego, co ich różniło w spojrzeniu na Polskę, jej historię, oraz o tym, jak w swojej poezji patriotyzm.
13 marca, godzina 18.00:
Temat spotkania: Eksperyment Milgrama powtórzony w Polsce – co o nas mówi?
Prowadzący: prof. dr hab. Dariusz Doliński: „Do bólu prawdziwi”
Wykład dotyczący wyników powtórzonego w Polsce eksperymentu o posłuszeństwie, nazywanego też eksperymentem autorytetu. Osoba biorąca w nim udział ma wcielić się w rolę nauczyciela i wymierzać uczniowi coraz wyższą karę za złe odpowiedzi na pytania.
15 marca, godzina 19.00:
Spotkanie wokół książki „Jaka piękna iluzja”
Prowadzący: Justyna Dąbrowska i Magdalena Tulli
„Jaka piękna iluzja” to zapis bardzo osobistej, kobiecej rozmowy. Dotyczy pisarstwa, codzienności i trudnych emocji.
16 marca, godzina 18.00:
Spotkanie wokół książki „Księga Wyjścia
Prowadzący: Mikołaj Grynberg
Spotkanie wokół książki „Księga Wyjścia”, będącej zapisem rozmów z kilkudziesięcioma osobami, które w 1968 roku musiały podjąć decyzję o opuszczeniu Polski bądź zdecydowały się pozostać. Próba zrozumienia tamtych wydarzeń oraz nazwania pozostałych po nich emocji – poczucia odrzucenia, żalu i samotności.
19 marca, godzina 18.00:
Temat spotkania: „Pierwszy Testament – obcy, inny, swój”
Prowadzący: prof. Jan Andrzej Kłoczowski
Wykład wokół filozofii dialogu, o zagadnieniu Innego, inności, będącej często powodem wykluczenia i przyjmowaniu Drugiego w codziennym życiu.
20 marca, godzina 17.00:
Projekcja filmu „Ptaki śpiewają w Kigali” i spotkanie z twórcami
Spotkanie wokół filmu „Ptaki śpiewają w Kigali”, w reżyserii Joanny Kos-Krauze i Krzysztofa Krauzego. Jest to opowieść o ocalającej przyjaźni i tragedii ludobójstwa dokonanego na Tutsi przez Hutu w 1994 roku. Po projekcji – o godzinie 19.00, odbędzie się spotkanie z reżyserką filmu Joanną Kos-Krauze.
21 marca, godzina 18.00:
Temat spotkania: „Poezja dla początkujących”
Prowadzący: Adam Zagajewski
W „Poezja dla początkujących” autor opowiada o ważnych twórcach XX wieku m. in. Zbigniewie Herbercie, Kawafisie czy Czesławie Miłoszu. W trakcie spotkania zostanie postawione pytanie o obowiązki poety i funkcjonowanie artysty w świecie.
22 marca, godzina 18.00:
Temat spotkania: „Między prawem a sprawiedliwością”
Prowadzący: prof. Adam Strzembosz i Stanisław Zakroczymski:
„Między prawem a sprawiedliwością”, czyli wywiad rzeka z prof. Adamem Strzemboszem, która dotyczy m. in. historii przemian ustrojowych.
24 marca, godzina 18.30:
Temat spotkania: „Kto tu zwariował?”
Prowadzący: prof. dr hab. Bogdan de Barbaro
Spotkanie będzie próbą odpowiedzi na pytanie: kim jest dla mnie Inny?
26 marca, godzina 18.00:
Spotkanie wokół książki „Sendlerowa. W ukryciu”
Prowadzący: Anna Bikont