M10D 215,072 MHz Zadzwoń do studia 41 200 20 20 
150 lat temu w Zułowie na Litwie urodził się Józef Piłsudski – twórca polskiej niepodległości. Na antenie Radia Kielce przypominamy w związku z tym najważniejsze fakty
Dla zatarcia miejsca, w którym się narodził Sowieci zbudowali kołchoz z hodowlą trzody chlewnej. Wcześniej stał tam dwór i zabudowania gospodarcze majątku, który wniosła w wianie do małżeństwa z Józefem Wincentym, Maria z Bilewiczów Piłsudska.
„Roku tysiąc osiemset sześćdziesiątego siódmego, miesiąca grudnia, dnia 15 ksiądz Tomasz Woliński ochrzcił z zachowaniem wszelkich obrzędów sakramentu imionami Józef Klemens niemowlę płci męskiej urodzone tegoż roku 5 grudnia” – zapisano w aktach parafii w nieodległym Sorokopolu.
Przyszły marszałek w Zułowie spędził pierwsze 7 lat swojego życia. Po pożarze dworu wraz z całą rodziną zamieszkał w Wilnie
Po czym rozpoznać na zdjęciu lub portrecie Józefa Piłsudskiego? Po czapce maciejówce na głowie, i sumiastych wąsach na twarzy. To nie była tylko kwestia wizerunku, ale ukrycie nieprzyjemnego defektu. Marszałek nie miał dwóch przednich zębów. Wybito mu je w więzieniu w Irkucku, podczas 5 letniego pobytu na Syberii. Młody Ziuk został zesłany w 1887 roku za udział w wileńskiej konspiracji.
12 sierpnia 1914 Piłsudski na czele I Kompanii Kadrowej wkroczył do Kielc na stałe wiążąc nasze miasto z historią odzyskania niepodległości.
– Nigdy nie zapomnę chwili wkroczenia do Kielc. Ludność uprzedzona już przez Beliniaków wyległa tłumnie na nasze powitanie Rzucano nam kwiaty pod nogi, witano okrzykami nieskrępowanej radości – wspominał jeden ze strzelców Stefan Jarema Pomarański.
Dopiero później po wycofaniu się legionistów i karach nałożonych przez Rosjan reakcję kielczan były bardziej powściągliwe.
5 września 1914 roku na wzgórzach wsi Szydłówek doszło do uformowania Pierwszego Pułku Legionów Polskich pod komendą Józefa Piłsudskiego – pierwszego regularnego oddziału Wojska Polskiego od czasów Powstania Listopadowego.
Nie chciał złożyć przysięgi na wierność Cesarzowi Niemiec. Trafił za to do twierdzy w Wesel, a później do Magdeburga. Ta odmowa otworzyła mu jednak drogę do serc wielu Polaków, a gdy w listopadzie 1918 roku na skutek rewolucji zaczęło rozpadać się państwo niemieckie nie było już wątpliwości, kto może pokierować odradzającymi się strukturami państwa polskiego.
Formalny wyraz dali temu członkowie Rady Regencyjnej, którzy 11 listopada, już po powrocie do Warszawy przekazali mu najpierw zwierzchnią władzę wojskową oraz naczelne dowództwo nad wojskiem polskim, a trzy dni później całą władzę. Potwierdzono to 29 listopada 1918 dekretem najwyższej władzy reprezentacyjnej Republiki Polskiej, na mocy którego Piłsudski został Naczelnikiem Państwa.
Upalne sierpniowe lato 1920 roku to był najtrudniejszy czas w całej karierze politycznej i wojskowej Józefa Piłsudskiego. W kierunku stolicy maszerowała sowiecka armia marszałka Michaiła Tuchaczewskiego, zagraniczni dyplomaci opuścili w panice Warszawę, a pozostał jedynie nuncjusz papieski arcybiskup Achille Ratti, późniejszy papież Pius XI. Premierem rządu jedności narodowej kilkanaście dni wcześniej został Wincenty Witos, któremu zresztą Naczelnik Państwa złożył na wypadek klęski swoją dymisję.
15 sierpnia Piłsudski wydał w Puławach w Kwaterze Głównej polskiej armii rozkaz do kontruderzenia znad Wieprza.
– Wszystkie wojska zrozumieć muszą, że bitwa ta rozstrzyga losy wojny i kraju i że dać może pożądane rezultaty tylko przy najwyższym wysiłku sił i woli każdego poszczególnego żołnierza i oficera – napisał w rozkazie.
Piłsudski podczas bitwy warszawskiej / źródło: jpilsudski.org
Następnego dnia o świcie ruszyła zwycięska kontrofensywa, która ocaliła niepodległość Polski i uchroniła Europę od zalewu bolszewizmu.
– Choć nieraz mówię o durnej Polsce, wymyślam na Polskę i Polaków, to przecież tylko Polsce służę – mówił marszałek Piłsudski. Lista jego mocnych osądów o sytuacji politycznej w kraju, który ledwo co odzyskał swoją niepodległość jest znacznie dłuższa i w wielu wypadkach nie nadaje się do zacytowania na antenie.
12 maja 1926 zdecydował się na czele wiernych sobie oddziałów wyruszyć z Sulejówka przeciwko oficjalnym władzom kraju.
– Staję do walki z głównym złem państwa, panowaniem rozwydrzonych partii i stronnictw nad Polską powiedział. A jego działanie spotkało się z masowym poparciem społeczeństwa. Nie udało mu się jednak przekonać podczas słynnej rozmowy na moście księcia Józefa Poniatowskiego w Warszawie prezydenta Stanisława Wojciechowskiego do ustąpienia. Walki o stolicę trwały trzy dni i pochłonęły prawie 400 ofiar śmiertelnych.
Piłsudski na moście Poniatowskiego. 1926 rok. źródło: wikipedia
U schyłku swego życia Józef Piłsudski osiągnął pozycję, jakiej nie miała żadna osoba w kraju. Zgromadzenie Narodowe wybrało go w 1926 roku prezydentem Rzeczpospolitej, ale marszałek odmówił przyjęcia tego stanowiska. Dwukrotnie został jednak premierem, później zadowolił się stanowiskiem Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych. Pisana dla niego konstytucja została uchwalona na miesiąc przed jego śmiercią.
Pogrzeb stał się ogólnonarodową manifestacją. Pociąg z trumną zmierzającą do Krakowa zatrzymywał się na każdej stacji, gdzie oczekiwały tłumy – także na dworcu w Kielcach.
Ciało marszałka złożono w krypcie św. Leonarda na Wawelu, a następnie pod Wieżą Srebrnych Dzwonów, gdzie spoczywa do dzisiaj.
Wyjęte serce w specjalnej urnie pochowano rok później na wileńskiej Rossie, gdzie pod napisem Matka i Serce Syna pochowano również jego matkę – Marię z Bilewiczów.
